ความชุกการติดเชื้อไวรัสเอชไอวี ไวรัสตับอักเสบบี ไวรัสตับอักเสบซี และเชื้อซิฟิลิสในโลหิตของผู้บริจาค งานธนาคารเลือดโรงพยาบาลพระปกเกล้า จังหวัดจันทบุรี

บทคัดย่อ

ที่มาของปัญหา: โลหิตของมนุษย์เป็นสิ่งที่ร่างกายสร้างขึ้นมาเองตามธรรมชาติ เมื่อมีการเจ็บป่วยที่ผู้ป่วยจำเป็นต้องรับโลหิตเพื่อการรักษา จึงต้องหาโลหิตมาทดแทน สิ่งสำคัญและมีความจำเป็นมากต่อการสรรหาโลหิตที่ปลอดภัยจึงได้แก่ การคัดเลือกผู้บริจาคโลหิตที่มีสุขภาพดี มีความเสี่ยงต่ำและการตรวจคัดกรองการติดเชื้อในโลหิตบริจาคทางห้องปฏิบัติการอย่างมีประสิทธิภาพ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาความชุกของการติดเชื้อไวรัสเอชไอวี (HIV) ไวรัสตับอักเสบบี (HBV) ไวรัสตับอักเสบซี (HCV) และซิฟลิส (Syphilis) ในโลหิตของผู้บริจาค งานธนาคารเลือด โรงพยาบาลพระปกเกล้า จังหวัดจันทบุรี

วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาโดยเก็บรวมรวมข้อมูลย้อนหลังของผู้บริจาคโลหิตในธนาคารเลือด โรงพยาบาลพระปกเกล้า จังหวัดจันทบุรี และการออกหน่วยรับบริจาคโลหิตเคลื่อนที่ในจังหวัดจันทบุรี ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2562 ถึงวันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2563 โดยไม่จำกัดเพศ ภูมิลำเนา และทุกช่วงอายุที่สามารถบริจาคโลหิตได้ ไม่รวมการบริจาคเกล็ดโลหิตหรือเฉพาะส่วนของโลหิต มีการเจาะเก็บโลหิตที่ไม่สำเร็จ เนื่องจากผู้บริจาคโลหิตมีอาการไม่พึงประสงค์ในขณะเจาะเก็บ เช่น การเป็นลม หน้ามืด การเกิดรอยช้ำบวมในตำแหน่งที่เจาะและปริมาณโลหิตไม่ได้ตามเกณฑ์

ผลการศึกษา: ผู้ที่มาบริจาคโลหิตของงานธนาคารเลือด โรงพยาบาลพระปกเกล้า จังหวัดจันทบุรี ในปี พ.ศ. 2562 มีจำนวนทั้งสิ้น 33,289 ราย โดยแบ่งเป็นผู้ที่มาบริจาคโลหิตในแผนกธนาคารเลือด (in-house) จำนวน 24,903 ราย คิดเป็นร้อยละ 74.8 และจากหน่วยรับบริจาคโลหิตเคลื่อนที่นอกสถานที่ (mobile) จำนวน 8,387 ราย คิดเป็นร้อยละ 25.2 มีร้อยละโลหิตที่ได้มาตรฐานบริจาคเท่ากับ 73.8 ปี พ.ศ. 2563 มีจำนวนทั้งสิ้น 33,192 ราย แบ่งเป็นผู้ที่มาบริจาคโลหิตในแผนกธนาคารเลือดจำนวน 26,624 ราย คิดเป็นร้อยละ 80.1 และจากหน่วยรับบริจาคโลหิตเคลื่อนที่นอกสถานที่จำนวน 6,598 ราย คิดเป็นร้อยละ 19.9 มีร้อยละโลหิตที่ได้มาตรฐานบริจาคเท่ากับ 69.9 ปี พ.ศ. 2562 และ 2563 มีสัดส่วนของเพศชายและเพศหญิงเฉลี่ยอยู่ที่ร้อยละ 50.5 ต่อ 49.5 อายุที่มีผู้บริจาคโลหิตมากที่สุดคือ ช่วง 21-30 ปี คิดเป็นร้อยละ 30.3 มีความชุกการติดเชื้อทั้งหมดร้อยละ 0.2 แบ่งเป็นความชุกของการติดเชื้อ HBV มากที่สุดร้อยละ 0.5 ติดเชื้อ Syphilis ร้อยละ 0.2 ติดเชื้อ HCV ร้อยละ 0.1 และติดเชื้อ HIV ร้อยละ 0.1

สรุป: ผลการศึกษาครั้งนี้แสดงให้เห็นว่าผู้บริจาคโลหิตในจังหวัดจันทบุรี พบการติดเชื้อ HBV มากที่สุดและมีแนวโน้มของการติดเชื้อ HBV สูงขึ้นโดยพบความชุกร้อยละ 0.4 และ 0.5 ในปี พ.ศ. 2562 และ 2563 ดังนั้นการได้มาของโลหิตบริจาคที่ปลอดภัย จากกระบวนการสรรหาผู้บริจาคโลหิต จึงจำเป็นต้องมีการคัดกรองและการตรวจทางห้องปฏิบัติการอย่างมีประสิทธิภาพ