กลยุทธ์การจัดการขยะและผ้าเปื้อนอย่างปลอดภัยในหอผู้ป่วยโรคโควิด-19 รับมือโรคระบาดร้ายแรงโควิด-19: กรณีศึกษาโรงพยาบาลพระปกเกล้า

บทคัดย่อ

ที่มาของปัญหา: การเพิ่มขึ้นของปริมาณขยะและผ้าเปื้อนติดเชื้อ จากการให้บริการผู้ป่วยโรคโควิด-19 ที่มารับบริการที่โรงพยาบาลพระปกเกล้าจำนวนมาก ในขณะที่พนักงานจัดการขยะและผ้าเปื้อนมีจำนวนน้อย เพราะกลัวติดเชื้อจากการทำงาน และรู้สึกไม่ปลอดภัย

วัตถุประสงค์: ค้นหากลยุทธ์การขับเคลื่อนการจัดการขยะและผ้าเปื้อนของผู้ป่วยโรคโควิด-19 ที่ปลอดภัย เพื่อให้พนักงานผู้ปฏิบัติไม่ติดเชื้อจากการทำงาน

วิธีการศึกษา: วิจัยปฏิบัติการกับพนักงานจำนวน 30 คน ที่ปฏิบัติงานการจัดการขยะและผ้าเปื้อนในหอผู้ป่วยโควิด-19 จำนวน 8 หอ ตั้งแต่พฤษภาคม ถึงธันวาคม พ.ศ. 2564 รวมเวลา 8 เดือน ตามขั้นตอนคือ 1. การวางแผน (plan) ได้แก่ วิเคราะห์สถานการณ์การระบาดโรคโควิด-19 นโยบายและมาตรฐานความปลอดภัยของบุคลากรในการจัดการขยะและผ้าเปื้อนในการระบาดโรคโควิด-19 และทบทวนหลักฐานเชิงประจักษ์เพื่อปรับปรุงกระบวนการจัดการขยะและผ้าเปื้อนแบบเดิมให้ทันสมัย และตรวจสอบคุณภาพโดยผู้เชี่ยวชาญ สร้างความร่วมมือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เตรียมความพร้อมผู้ปฏิบัติงาน ใช้แนวคิดการเรียนรู้แบบผู้ใหญ่ คือ การรู้เขา คือ รู้จักโรคโควิด-19 อย่างถูกต้อง การรู้เรา คือ รู้ว่าต้องทำงานอย่างไรให้ปลอดภัยจากโรคโควิด-19 และให้ฝึกทักษะการปฏิบัติงานจนสามารถทำได้อย่างถูกต้องและมั่นใจ 2. ปฏิบัติงาน (act) ตามมาตรฐานการจัดการขยะและผ้าเปื้อน ตั้งแต่พฤษภาคม ถึงธันวาคม พ.ศ. 2564 3. การสังเกตผล (observe) โดยร่วมปฏิบัติงาน กำกับดูแล และช่วยแก้ไขปัญหาหน้างาน ร่วมกับการเฝ้าระวังการติดเชื้อโควิด-19 ของผู้ปฏิบัติงาน 4. นำข้อมูลจากการสังเกตร่วมกันสะท้อนกลับ (reflection) เพื่อวางแผนและปรับปรุงหรือพัฒนากระบวนการทำงานให้ดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง

ผลการศึกษา: พนักงานปฏิบัติงานที่ Cohort ward 3 หอผู้ป่วย และห้องพิเศษเดี่ยว พิเศษรวม 5 หอผู้ป่วย จำนวนพนักงาน 30 คน เป็นเพศชาย (ร้อยละ 56.7) อายุเฉลี่ย 32.8±12.8 ปี ส่วนใหญ่ในระยะแรกพนักงานปฏิบัติงานไม่ถูกต้อง เช่น ถอดอุปกรณ์ป้องกันมีโอกาสปนเปื้อนเชื้อโรค (ร้อยละ 66.7) การล้างมือไม่ครบขั้นตอน (ร้อยละ 33.3) หลังสะท้อนผลและร่วมกันพัฒนากระบวนการทำงาน พนักงานทำตามแนวทางฯ ดีขึ้นเป็นลำดับ การปฏิบัติเรื่องการถอดอุปกรณ์ป้องกันร่างกายส่วนบุคคลพบการปนเปื้อนเชื้อโรคลดลงเหลือร้อยละ 3.3 แก้ไขโดยให้ทำความสะอาดมือทันทีเพื่อลดการสัมผัสเชื้อโรค พนักงานอาบน้ำสระผมหลังปฏิบัติงานครบทุกคนทุกครั้งคิดเป็นร้อยละ 100 จากจำนวนวันปฏิบัติงานทั้งหมด 3,274 วัน พนักงานไม่มีอุบัติการณ์ติดเชื้อโควิด-19 โดยกลยุทธ์การขับเคลื่อนที่สำคัญ คือ ต้องมีพยาบาลเชี่ยวชาญการป้องกันและควบคุมการติดเชื้อเป็นแกนนำ โดยร่วมปฏิบัติงานและช่วยแก้ไขปัญหาเมื่อเกิดการปนเปื้อนเชื้อโรคหน้างาน เป็นต้นแบบการปฏิบัติงานที่ปลอดภัย สร้างความเชื่อมั่นในระบบการทำงานที่ได้มาตรฐานและมีเครือข่ายที่เข้มแข็ง อบรมพนักงานให้มีความรู้ในหลักการป้องกันเชื้อโรคโควิด-19 ทักษะปฏิบัติงานและการใช้อุปกรณ์ป้องกันการติดเชื้อโรคโควิด-19 อย่างถูกต้อง ร่วมกับฝึกทักษะการปฏิบัติงานหน้างาน

สรุป: กลยุทธ์การขับเคลื่อนการจัดการขยะและผ้าเปื้อนในหอผู้ป่วยโรคโควิด-19 ที่โรงพยาบาลพระปกเกล้า ทำให้ผู้ปฏิบัติงานมีความรู้ และทักษะที่ถูกต้องในการปฏิบัติงาน สามารถป้องกันการแพร่กระจายเชื้อไวรัสโรคโควิด-19 ทำให้ผู้ปฏิบัติงานปลอดภัยไม่ติดเชื้อจากการปฏิบัติงาน