การติดเชื้อทุติยภูมิในผู้ป่วยปอดอักเสบจาก COVID-19 ที่ได้รับการรักษาด้วย Corticosteroid ในโรงพยาบาลสมุทรปราการ

บทคัดย่อ

ที่มาของปัญหา: Corticosteroid เป็นยาลดการอักเสบที่มีบทบาทสำคัญในการรักษา และลดอัตราการตายในผู้ป่วยปอดอักเสบรุนแรงจากโควิด-19 อย่างไรก็ตาม Corticosteroid ทำให้เพิ่มโอกาสการติดเชื้อทุติยภูมิเนื่องจากภูมิต้านทานของร่างกายลดลง ดังนั้นการใช้ Corticosteroid เพื่อรักษาผู้ป่วยปอดอักเสบรุนแรงจากโควิด-19 จะมีผลต่ออัตราการติดเชื้อทุติยภูมิ และอัตราตายของผู้ป่วยปอดอักเสบรุนแรงจากโควิด-19 ในโรงพยาบาลสมุทรปราการอย่างไร

วัตถุประสงค์: เพื่อทราบถึงอัตราการติดเชื้อทุติยภูมิ อัตราการตาย รวมถึงปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่มีผลต่ออัตราการตายในผู้ป่วยปอดอักเสบรุนแรงจากโควิด-19 ที่ได้รับ Corticosteroid ในโรงพยาบาลสมุทรปราการ และขนาดของ Corticosteroid ที่ผู้ป่วยกลุ่มนี้ได้รับในขนาดที่แตกต่างกันมีผลต่อการติดเชื้อทุติยภูมิและอัตราการเสียชีวิตหรือไม่

วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาแบบย้อนหลัง (retrospective cohort study) โดยเลือกผู้ป่วยเข้าเกณฑ์และทบทวนข้อมูลจากบันทึกเวชระเบียนที่วินิจฉัยว่าปอดอักเสบรุนแรงจากโควิด-19 ได้รับยา Corticosteroid จำนวน 675 คน เข้ารักษาเป็นผู้ป่วยในโรงพยาบาลสมุทรปราการตั้งแต่วันที่ 1 มิถุนายน ถึงวันที่ 30 กันยายน พ.ศ. 2564 วิเคราะห์สถิติโดยเชิงพรรณนา Chi-square test, Univariable และ Multivariable logistic regression analysis

ผลการศึกษา: อัตราการติดเชื้อทุติยภูมิทั้งหมด ร้อยละ 26.8 พบการติดเชื้อทุติยภูมิระบบทางเดินหายใจมากที่สุดคือ ร้อยละ 22.5 อัตราตายร้อยละ 42.2 (95%CI, 38.5-46) ขนาด Corticosteroid 10 mg, 16 mg, 20 mg เกิดการติดเชื้อทุติยภูมิ ร้อยละ 5, 56.9, 38.1 ตามลำดับ ขนาดของ Corticosteroid 16 mg และ 20 mg มีการติดเชื้อทุติยภูมิมากขึ้นเมื่อเทียบกับขนาด 10 mg โดย p=0.05, 0.02 ตามลำดับ เมื่อเกิดการติดเชื้อทุติยภูมิแล้วอัตราการตายจะสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ (aOR 3.01; 95%CI, 2.03-4.45) จากการศึกษานี้พบว่า ในผู้ป่วยปอดอักเสบรุนแรงจากโควิด-19 ที่มีปัจจัยเสี่ยงเหล่านี้ อายุมากกว่า 60 ปี มีโรคหลอดเลือดสมอง และไตเสื่อมเรื้อรัง จะเพิ่มอัตราการเสียชีวิต

สรุป: จากการศึกษาพบว่า ผู้ป่วยปอดอักเสบรุนแรงจากโควิด-19 ที่ได้รับ Corticosteroid อาจมีผลข้างเคียงทำให้เกิดการติดเชื้อทุติยภูมิและเมื่อเกิดการติดเชื้อทุติยภูมิแล้วอัตราการตายสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ ขนาดของ Corticosteroid 16 mg และ 20 mg เพิ่มโอกาสการติดเชื้อทุติยภูมิเมื่อเทียบกับขนาด 10 mg แต่อัตราการเสียชีวิตไม่แตกต่างกันในขนาด Corticosteroid ที่แตกต่างกัน อย่างไรก็ตามในผู้ป่วยปอดอักเสบรุนแรงจากโควิด-19 พบมีขบวนการอักเสบอย่างรุนแรง Corticosteroid จึงยังคงมีบทบาทสำคัญที่ใช้ในการรักษาผู้ป่วยปอดอักเสบรุนแรงจากโควิด-19