ภาวะซึมเศร้า ความรู้สึกเป็นภาระ และปัจจัยที่เกี่ยวข้องของผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเวชที่มีความเสี่ยงสูง ต่อการก่อความรุนแรงที่มารับบริการในโรงพยาบาลบางบ่อ จังหวัดสมุทรปราการ

บทคัดย่อ

ที่มาของปัญหา: แนวโน้มของผู้ป่วยจิตเวชที่มีความเสี่ยงสูงต่อการก่อความรุนแรงเพิ่มสูงขึ้นในปัจจุบัน ผู้ดูแลเป็นผู้ที่มีความสำคัญในการดูแลและได้รับผลกระทบโดยตรงจากความเจ็บป่วยของผู้ป่วย ส่งผลให้เกิดความรู้สึกเป็นภาระ หรือปัญหาทางด้านสุขภาพจิต เช่น ภาวะซึมเศร้าได้

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าและความรู้สึกเป็นภาระในผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเวชที่มีความเสี่ยงสูงต่อการก่อความรุนแรง

วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง กลุ่มตัวอย่างคือผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเวชที่มีความเสี่ยงสูงต่อการก่อความรุนแรงที่รับการรักษาที่โรงพยาบาลบางบ่อ จำนวน 106 ราย เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบประเมินภาวะซึมเศร้า Patient Health Questionnaire-9 (PHQ-9) และแบบประเมินความรู้สึกเป็นภาระ Zarit Burden Interview (ZBI) วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน และวิเคราะห์ความถดถอยแบบลอจิสติกเพื่อหาปัจจัยที่สัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าและความรู้สึกเป็นภาระในผู้ดูแล โดยใช้ระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ p<0.05

ผลการศึกษา: ความชุกของภาวะซึมเศร้าและความรู้สึกเป็นภาระในผู้ดูแล เท่ากับร้อยละ 22.6 และ 33 ตามลำดับ กลุ่มที่มีภาวะซึมเศร้าส่วนใหญ่อยู่ในระดับเล็กน้อย (ร้อยละ 16) กลุ่มที่มีความรู้สึกเป็นภาระส่วนใหญ่รู้สึกเป็นภาระน้อยถึงปานกลาง (ร้อยละ 23.6) ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการมีภาวะซึมเศร้าของผู้ดูแลอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ ที่มาของรายได้ และจำนวนครั้งที่อาการกำเริบ ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความรู้สึกเป็นภาระของผู้ดูแลอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ ความสัมพันธ์กับผู้ป่วย ที่มาของรายได้ ความเพียงพอของรายได้ ประสบการณ์ในอดีตที่ไม่ดีเกี่ยวกับการดูแลผู้ป่วย และความร่วมมือในการรักษา

สรุป: ผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเวชที่มีความเสี่ยงสูงต่อการก่อความรุนแรงมีความชุกของภาวะซึมเศร้าและความรู้สึกเป็นภาระสูงกว่าประชากรทั่วไป บุคลากรด้านสุขภาพจิตควรมีการคัดกรองความเสี่ยงต่อภาวะซึมเศร้าและความรู้สึกเป็นภาระในผู้ดูแล ให้คำปรึกษาและติดตามอย่างต่อเนื่อง เฝ้าระวังความเสี่ยงของอาการกำเริบซ้ำหรือก่อความรุนแรงของผู้ป่วย รวมถึงให้การสนับสนุนทางสังคม เพื่อเพิ่มคุณภาพชีวิตทั้งของผู้ป่วยและผู้ดูแล

Thaiclinicaltrials.org number, TCTR20240830002