การพัฒนาระบบบริการช่องทางด่วนสำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันภายใต้บริบทของโรงพยาบาลตติยภูมิแห่งหนึ่งและเครือข่ายบริการ

Abstract

บทคัดย่อ

             การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาระบบบริการช่องทางด่วนสำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันภายใต้บริบทของโรงพยาบาลตติยภูมิแห่งหนึ่งและเครือข่ายบริการกลุ่มเป้าหมายประกอบด้วย 4 กลุ่มคือ 1) เวชระเบียนของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน  2) ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน 3) ผู้ดูแลผู้ป่วย และ 4) พยาบาลผู้จัดการรายกรณีดำเนินการวิจัยระหว่างเดือนกรกฎาคมพ.ศ. 2556 ถึง กันยายนพ.ศ. 2558ดำเนินการใน 3 ระยะคือ 1) วิเคราะห์สถานการณ์ 2) พัฒนาระบบบริการและ 3) ประเมินผลเครื่องมือเก็บรวบรวมข้อมูล ประกอบด้วยแบบบันทึกข้อมูลผู้ป่วยแบบประเมินการปฏิบัติตามแนวทางการดูแลผู้ป่วยแนวทางการสัมภาษณ์ผู้ดูแลผู้ป่วย และแนวทางการสนทนากลุ่มวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์เนื้อหา

            ผลการวิจัย:ระยะวิเคราะห์สถานการณ์พบปัญหาการบริการทั้งด้านกระบวนการและผลลัพธ์ระยะ พัฒนาระบบบริการได้มีกระบวนการพัฒนา 3 วงจร เกี่ยวกับ 1) การเข้าถึงบริการช่องทางด่วนที่รวดเร็ว     2) การคัดกรองผู้ป่วย 3) กระบวนการดูแลผู้ป่วยโดยทีมสหสาขาวิชาชีพ 4) การให้คำปรึกษา 5) การพัฒนาแนวทางการดูแลผู้ป่วยแนวปฏิบัติการพยาบาล และเครื่องมือการส่งต่อและ 6) การติดตามผู้ป่วยและประเมินผลลัพธ์ระยะประเมินผลพบว่าทีมสหสาขาวิชาชีพมีการปฏิบัติตามแนวทางการดูแลผู้ป่วย ร้อยละ 100 ระยะเวลาเฉลี่ยตั้งแต่ผู้ป่วยมาถึงโรงพยาบาลจนได้รับยาละลายลิ่มเลือด rt-PA ลดลงจาก 67.17 นาที เป็น 46.79 นาที จำนวนผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันที่ได้รับยาละลายลิ่มเลือด rt-PA ภายใน 60 นาที เพิ่มขึ้นจาก 9.26% เป็น 30.63% และไม่พบภาวะแทรกซ้อน ได้แก่ ปอดอักเสบจากการสำลัก  แผลกดทับ และการพลัดตกหกล้มเกิดขึ้น ผู้ป่วยมีอาการดีขึ้นร้อยละ 70.5 ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่า ระบบบริการช่องทางด่วนสำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันที่พัฒนาขึ้นช่วยให้ผู้ป่วยได้ รับการดูแลรักษาอย่างรวดเร็วและตามมาตรฐาน

Development of Fast Track Service System for Patients with Ischemic Stroke in the Context of a Tertiary Care Hospital and Service Network

Ratanaporn Yontrakul*

Nisakorn Vibulchai**

Wiriporn Pinnadilay*

Julintorn Sripontun*

Benjaphon Aengwanich*

Abstract

            This mutual collaborative action research study aimed to develop a fast track service system for patients with ischemic stroke in the context of a tertiary care hospital and service network. Target groups consisted of four groups: 1) data record forms for ischemic stroke 2) ischemic stroke patients 3) caregivers, and 4) nurse case managers. Data collection was conducted from July 2013 to September 2015. The study process was composed of three phases: 1) situational analysis, 2) service process development, and 3) evaluation. Research instruments included the data record form for ischemic stroke, an evaluation form for practice related to the standard care pathway, questions for interviewing caregivers, and questions for focus groups. Data were analyzed by descriptive statistics and content analysis.

Results: Situational analysis phase: problems of fast track service were reported in both process and outcome domains. Development phase: three action research cycles were as follow: 1) rapid access to stroke fast track 2) patient screening 3) care process by a multidisciplinary team; 4) consulting system 5) development of a standard care pathway, clinical nursing practice guideline, and referral tools, and 6) patient follow up and outcome evaluation. Evaluation phase: 100% of multidisciplinary team members followed the standard care pathway. Average duration of door to rt-PA decreased from 67.17 to 46.79 minutes. Ischemic stroke patients receiving rt-PA within 60 minutes increased from 9.26 % to 30.63%. There were no complications related to aspiration pneumonia, pressure sores, and falls. 70.5% of patients had an improvement in stroke outcomes. The results indicate that the developed fast track service system for patients with ischemic stroke helps with decreasing duration of access to the specialized are that these patients require.

*Mahasarakham Hospital

**Srimahasarakham Nursing College