การพยากรณ์มูลค่าการจ่ายยาสมุนไพรโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านบงใต้ จังหวัดสกลนคร

จิตรลดา  ทาตาสุข; วัฒนา  ชยธวัช; สาคร  คำเพราะ; ภักศจีภรณ์ ขันทอง

ผู้แต่ง

จิตรลดา ทาตาสุข โรงพยาบาลส่งเสริมส่งเสริมตำบลบ้างบงใต้ จังหวัดสกลนคร
วัฒนา ชยธวัช คณะสหเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยปทุมธานี
สาคร คำเพราะ โรงพยาบาลส่งเสริมส่งเสริมตำบลบ้างบงใต้ จังหวัดสกลนคร
ภักศจีภรณ์ ขันทอง คณะแพทย์แผนไทยและแพทย์ทางเลือก มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี

คำสำคัญ:

ทฤษฎีระบบเกรย์, มูลค่าการใช้สมุนไพร, โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงพรรณนา มีวัตถุประสงค์เพื่อทำนายมูลค่าการจ่ายยาสมุนไพรปีงบประมาณ 2567 ด้วยแบบจำลองตามทฤษฎีระบบเกรย์ เก็บรวบรวมข้อมูลทุติยภูมิจากมูลค่าการจ่ายยาสมุนไพร ปีงบประมาณ 2560 ถึง 2566 จำนวน 7 ปี ณ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านบงใต้ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การพยากรณ์เชิงปริมาณรูปแบบอนุกรมเวลา (Time-series models) และยืนยันความแม่นยำของตัวแบบโดยใช้ค่าเฉลี่ยร้อยละความคลาดเคลื่อนสัมบูรณ์

ผลการศึกษาพบว่าผลจากการพยากรณ์มูลค่าการจ่ายยาสมุนไพรในปีงบประมาณ 2567 ด้วยวิธีระบบเกรย์แบบจำลอง GM(1,1) ได้มูลค่าสมุนไพร 229,323 บาท มีค่าเฉลี่ยร้อยละความคลาดเคลื่อนสัมบูรณ์ (Mean Absolute Percentage Error; MAPE) ที่ 20.26 อยู่ในเกณฑ์มีเหตุผลพอที่จะใช้พยากรณ์มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นจากปีงบประมาณ 2566 ร้อยละ 38.48 ซึ่งสอดคล้องกับรูปแบบของข้อมูลสถิติการจ่ายยาสมุนไพรในแต่ละปีงบประมาณที่เป็นลักษณะฟันเลื่อยตั้งแต่ปีงบประมาณ 2562 ดังนั้นในปีงบประมาณ 2567 ควรเพิ่มขึ้น เนื่องจากในปีงบประมาณ 2566 ลดลง ข้อเสนอแนะสำหรับผลการศึกษานี้คือให้โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านบงใต้สามารถนำข้อมูลที่ได้ไปใช้ในการเตรียมยาสมุนไพรที่จ่ายยาอันดับต้น ๆ จากข้อมูลที่ผ่านมาเพื่อให้เพียงพอต่อการปฏิบัติงานในพื้นที่

เอกสารอ้างอิง

จิรานุช มีสุวรรณ์, กนกนาฎ อภัยภักดิ์, อารีญา หึกขุนทด, และ วัฒนา ชยธวัช. (2565). ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการใช้สมุนไพรในการดูแลสุขภาพตนเองของประชาชนบ้านซับตารี จังหวัดจันทบุรี. วารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพ วิทยาลัยนครราชสีมา, 1(2), 1–13.

ประกาศคณะกรรมการการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เรื่อง หลักเกณฑ์และขั้นตอนการถ่ายโอนภารกิจสถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติ 60 พรรษา นวมินทราชินี และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลให้แก่องค์การบริหารส่วนจังหวัด. (2564, 19 ตุลาคม). ราชกิจจานุเบกษา, 138(ตอนพิเศษ 254 ง), 14–15.

ปวันรัตน์ กิจเฉลา, และ วิศรี วายุรกุล. (2565). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการสั่งจ่ายยาสมุนไพรในบัญชียาหลักแห่งชาติของแพทย์แผนปัจจุบันในจังหวัดปทุมธานี. วารสารวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ, 15(2), 145–155.

มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ. (2552). คู่มือบริหารจัดการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล. กรุงเทพฯ: บริษัท ทีคิว พี จำกัด.

ภัทรพล จึงสมเจตไพศาล. (2565). การพัฒนาต้นแบบการส่งเสริมการใช้ยาสมุนไพรในครัวเรือน (Med Kit) ในประเทศไทย. วารสารวิชาการสาธารณสุข, 28(6), 1092–1103.

ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. (2566). ฐานข้อมูลระบบงานสถานีอนามัยและหน่วยบริการปฐมภูมิ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านบงใต้ จังหวัดสกลนคร. สืบค้นเมื่อ 3 ธันวาคม 2566, จาก ฐานข้อมูลระบบงานสถานีอนามัยและหน่วยบริการปฐมภูมิ (JHCIS).

สมเกียรติยศ วรเดช, ปุญญพัฒน์ ไชยเมล์, เรณู สะแหละ, และ ยุวดี กองมี. (2558). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการใช้สมุนไพรในการดูแลตนเองของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านอำเภอกงหรา จังหวัดพัทลุง. วารสารวิชาการสาธารณสุข, 24(1), 50–59.

สำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี สำนักงานคณะกรรมการการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. (ม.ป.ป.). แนวทางดำเนินการถ่ายโอนภารกิจสถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติ 60 พรรษา นวมินทราชินี และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลให้แก่องค์การบริหารส่วนจังหวัด. สืบค้นเมื่อ 14 สิงหาคม 2567, จาก https://library.md.chula.ac.th/guide/vancouver2011.pdf

ศศิกร สองคำชุม, และ วิริณธิ์ กิตติพิชัย. (2565). การจัดบริการการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล เขตสุขภาพที่ 1. วารสารกฎหมายและนโยบายสาธารณสุข, 8(2), 282–294.

โศภิษฐ์ ชุติเวทคู, และ ระพีพรรณ ฉลองสุข. (2557). ผลการบริหารเวชภัณฑ์ยาจากการปรับระบบงบประมาณยาสมุนไพรของโรงพยาบาลชุมชนในจังหวัดสุราษฎร์ธานี. วารสารไทยไภษัชยนิพนธ์, 12(1), 1–15.

อรัญญา นนทราช. (2562). การศึกษามูลค่าของสมุนไพรในชุมชน ตำบลสงเปลือย และตำบลนามน อำเภอนามน จังหวัดกาฬสินธุ์. วารสารวิชาการแพรวากาฬสินธุ์ มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์, 6(1), 85–96.

Liu, S., & Lin, Y. (2010). Grey systems theory and application. Springer.

Jayathavaj, V. (2017). Forecasting Thai traditional drugs values using Grey System Theory with fractional order buffer operator and periodic correction models. Journal of Applied Statistics and Information Technology, 2(2), 25–35.

Nguyen, N. T., Phan, V.-T., Nguyen, V. D., Le, T. H., & Pham, T. V. (2022). Forecasting the coffee consumption demand in Vietnam based on Grey Forecasting Model. Vietnam Journal of Computer Science, 9(3), 245–259.

Wei, J., Zhu, J., Huang, C., Tang, Y., Lin, X., & Mao, C. (2016, November). A novel prediction model for sales forecasting based on Grey System. In 2016 IEEE 9th International Conference on Service-Oriented Computing and Applications (SOCA) (pp. 10–15). Macau, China. https://doi.org/10.1109/SOCA.2016.13

Andrés, D. (2023). Error metrics for time series forecasting. Retrieved October 3, 2023, from https://support.microsoft.com/en-us/office/excel-functions-by-category-5f91f4e9-7b42-46d2-9bd1-63f26a86c0eb