การพัฒนารูปแบบการดำเนินงานตำบลจัดการสุขภาพโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน ตำบลหนองแวง อำเภอนิคมคำสร้อย จังหวัดมุกดาหาร

บทคัดย่อ

การพัฒนารูปแบบการดำเนินงานตำบลจัดการสุขภาพโดยการมีส่วนร่วมของชุมชนตำบลหนองแวง อำเภอนิคมคำสร้อย จังหวัดมุกดาหาร เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action research) และประยุกต์ใช้เทคนิคการสร้างและใช้แผนที่ทางเดินยุทธศาสตร์ (SRM) ร่วมกับการใช้กระบวนการประชุมเชิงปฏิบัติการของแกนนำชุมชนที่เข้าร่วมในการวิจัย โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาสถานการณ์ บริบท พัฒนารูปแบบ การศึกษาผล และกระบวนการพัฒนา และปัจจัยแห่งความสำเร็จในกระบวนการพัฒนาตำบลจัดการสุขภาพของประชาชนตำบลหนองแวง อำเภอนิคมคำสร้อย จังหวัดมุกดาหาร

                ผลการศึกษา พบว่าระดับความรู้เกี่ยวกับการดำเนินงานตำบลจัดการสุขภาพก่อนและหลังการดำเนินงาน พบว่า ระดับความรู้ก่อนและหลังการดำเนินงานมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t = 14.33, p <0.05) ด้านการมีส่วนร่วมในการดำเนินงานตำบลจัดการสุขภาพโดยรวม พบว่า ระดับการมีส่วนร่วมโดยรวม อยู่ในระดับมาก (Mean = 3.72, SD = 0.11) รูปแบบการพัฒนารูปแบบการดำเนินงานตำบลจัดการสุขภาพของประชาชนตำบลหนองแวง อำเภอนิคมคำสร้อย จังหวัดมุกดาหาร ประกอบด้วย 7 ขั้นตอน ได้แก่ ศึกษาปัญหาและบริบทของชุมชน (S = Study) วัดผลก่อนการดำเนินงาน (E = Evaluation) วางแผนการดำเนินงานโดยใช้แผนที่ทางเดินยุทธศาสตร์ ( S = SRM) ปฏิบัติตามแผนปฏิบัติการ ( O = Operating) ประชุมติดตามผลการดำเนินงาน ( F = Follow up) วัดผลหลังการดำเนินงาน ( R = Results ) และการสรุปและถอดบทเรียนผลการดำเนินงาน ( S = Summary) ข้อเสนอแนะในการศึกษาวิจัยครังนี้ ระดับการมีส่วนร่วมด้านการวางแผน เป็นระดับการมีส่วนร่วมน้อยที่สุด จึงควรมีมาตรการเพื่อให้สมาชิกในชุมชน ตระหนักและเข้ามามีส่วนร่วมอย่างยั่งยืน รวมทั้งการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม เป็นการดำเนินการวิจัยที่สอดคล้องกับความต้องการของกลุ่มเป้าหมาย การพัฒนาคุณลักษณะของแกนนำ การทำความเข้าใจพฤติกรรมของบุคคลที่ต้องการแสดงความสามารถ เป็นตัวอย่างแก่คนอื่น แนะนำผู้อื่นได้ จะทำให้กลุ่มเป้าหมายมีความกระตือรือร้น ที่จะแสวงหาความรู้ จดจำ นำไปใช้ กลวิธีดังกล่าวสามารถนำไปใช้ในพื้นที่อื่นได้ ควรถ่ายทอดในตำบลอื่นผ่านทางชมรม และองค์กรเอกชน ซึ่งมีการประชุมแลกเปลี่ยนความคิดเห็น