ภาวะโลหิตจางในหญิงตั้งครรภ์ ที่มาฝากครรภ์ โรงพยาบาลหนองวัวซอ อำเภอหนองวัวซอ จังหวัดอุดรธานี

บทคัดย่อ

ภาวะโลหิตจาง เป็นปัญหาสาธารณสุขระดับโลกทั้งในประเทศที่กำลังพัฒนาและประเทศที่พัฒนาแล้ว รวมทั้งเป็นภาวะแทรกซ้อนทางโลหิตวิทยาที่พบบ่อยที่สุดของการตั้งครรภ์ ซึ่งส่งผลกระทบทั้งต่อหญิงตั้งครรภ์และทารกในครรภ์ การวิจัยนี้เป็นการศึกษาย้อนหลังเชิงพรรณนา มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาคุณลักษณะภาวะโลหิตจางในหญิงตั้งครรภ์ที่มาเจาะเลือดครั้งที่ 1 คลินิกฝากครรภ์ โรงพยาบาลหนองวัวซอ อำเภอหนองวัวซอ จังหวัดอุดรธานี โดยเก็บข้อมูลจากเวชระเบียน และทะเบียนฝากครรภ์ ของหญิงตั้งครรภ์ที่มารับบริการฝากครรภ์ ที่คลินิกฝากครรภ์ โรงพยาบาลหนองวัวซอ จำนวน 75 ราย ใช้สถิติเชิงพรรณนา วิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับข้อมูลส่วนบุคคล ประวัติการฝากครรภ์ และการตรวจทางห้องปฏิบัติการ ด้วยการแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ผลการวิจัย 1. ข้อมูลทั่วไป กลุ่มตัวอย่างที่มีภาวะโลหิตจางส่วนใหญ่ สัญชาติไทย คิดเป็นร้อยละ 93.33 และอีกร้อยละ 6.67 สัญชาติลาว พบมากที่สุดที่ตำบลหมากหญ้า ร้อยละ 20 ช่วงอายุที่พบภาวะโลหิตจางมากที่สุดคือ ช่วงอายุ 20-34 ปี คิดเป็นร้อยละ 66.66 ที่น่าสนใจคือ ช่วงอายุ อายุน้อยกว่า 20 ปี พบภาวะซีดถึงร้อยละ 22.66 ด้านอาชีพ ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพแม่บ้าน คิดเป็นร้อยละ 37.33 การศึกษาสูงสุดระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย คิดเป็นร้อยละ 41.33 และร้อยละ 98.66 ปฏิเสธโรคประจำตัว 2. ข้อมูลการตั้งครรภ์ พบว่า ร้อยละ 53.34 เป็นการตั้งครรภ์ที่ 2 ขึ้นไป ส่วนใหญ่มาเจาะเลือดครั้งที่ 1 ในช่วงไตรมาสที่ 1 ร้อยละ 56 และมีถึงร้อยละ 44 ที่มาเจาะเลือดไตรมาสที่ 2 ด้านดัชนีมวลกายก่อนการตั้งครรภ์ พบว่า ส่วนใหญ่ร้อยละ 48 อยู่ในเกณฑ์ปกติ (18.5-22.9 กก./ม²) และมีถึงร้อยละ 22.66 อยู่ในเกณฑ์ผอม (<18.5 กก./ม²) 3. ข้อมูลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ พบว่า ร้อยละ 90.66 มีภาวะซีดในระดับ 1 ปริมาตรเม็ดเลือดแดงอัดแน่น (27.0-32.9%) ปริมาตรเฉลี่ยของเซลล์เม็ดเลือดแดง พบว่า ร้อยละ 73.34 มีค่าน้อยกว่า 80 เฟมโตลิตร ด้านปริมาตรเฉลี่ยของฮีโมโกลบินในเม็ดเลือดแดง ร้อยละ 86.67 มีค่าน้อยกว่า 27 พิโคกรัม ส่วนการทดสอบฮีโมโกลบินไม่เสถียรโดยการตกตะกอนสี พบว่า ส่วนใหญ่มีผลบวก คิดเป็นร้อยละ 64 และผลการตรวจวิเคราะห์ชนิดและปริมาณฮีโมโกลบิน จากกลุ่มตัวอย่าง 28 คนที่ได้รับการตรวจ พบว่า ส่วนใหญ่ เป็นพาหะฮีโมโกลบินอี (Hb E trait) คิดเป็นร้อยละ 53.57 รองลงมาคือ Homozygous Hb E With or without Alpha-thalassemia, Alpha-thalassemia trait จำนวนเท่ากัน คิดเป็นร้อยละ 21.43

การทำวิจัยครั้งต่อไป ควรมีการศึกษาเพื่อหาปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดภาวะโลหิตจางในหญิงตั้งครรภ์ที่มาเจาะเลือดครั้งที่ 1 รวมทั้งศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างประวัติการฝากครรภ์กับภาวะโลหิตจางในหญิงตั้งครรภ์