การพัฒนาแนวปฏิบัติการพยาบาลการเฝ้าระวังภาวะ Compartment Syndrome กลุ่มงานออร์โธปิดิกส์ โรงพยาบาลอุดรธานี

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาแนวปฏิบัติการพยาบาลการเฝ้าระวังภาวะ compartment syndrome และศึกษาผลการใช้แนวปฏิบัติการพยาบาลการเฝ้าระวังภาวะcompartment syndrome กลุ่มงานออร์โธปิดิกส์ โรงพยาบาลอุดรธานี กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วย 2 กลุ่ม ได้แก่ 1) พยาบาลปฏิบัติงานที่หอผู้ป่วยออร์โธปิดิกส์ 1,2,3 และหอผู้ป่วยพิเศษ กลุ่มงานออร์โธปิดิกส์ จำนวน 40 คน 2) ผู้ป่วยที่ได้รับบาดเจ็บที่แขน หรือขาที่มีความเสี่ยงต่อภาวะcompartment syndrome ที่รับไว้ในหอผู้ป่วยออร์โธปิดิกส์ 1,2,3 และหอผู้ป่วยพิเศษ ระหว่างเดือนกรกฎาคม 2560-ธันวาคม 2560 จำนวน 70 คน โดยเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) เครื่องมือที่ใช้แบ่งเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มที่ 1.เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วยชุดที่ 1 แบบประเมิน Compartment Syndrome และชุดที่ 2 แผนผังแนวปฏิบัติการพยาบาลการเฝ้าระวังภาวะ Compartment Syndrome กลุ่มงานออร์โธปิดิกส์ โรงพยาบาลอุดรธานี กลุ่มที่ 2.เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูล ได้แก่ 1) แบบสอบถามความพึงพอใจของพยาบาลต่อการใช้เครื่องมือแบบประเมิน compartment syndrome ค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาคเท่ากับ 0.87 2) แบบประเมินความพึงพอใจของพยาบาลต่อการใช้แนวปฏิบัติการพยาบาล  ค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาครอนบาคเท่ากับ 0.87 และ 3) ประเมินการปฏิบัติของพยาบาลตามแนวปฏิบัติการพยาบาลการเฝ้าระวังภาวะ compartment syndrome ค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาครอนบาคเท่ากับ 0.84 ประเมินคุณภาพเครื่องมือโดยผู้เชี่ยวชาญ 5 ท่านและวิเคราะห์ความสอดคล้องค่า IOC เฉลี่ยทั้งฉบับได้ 0.84 การวิเคราะห์ข้อมูล โดยใช้ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ผลการศึกษา แนวปฏิบัติการการพยาบาลการเฝ้าระวังภาวะCompartment Syndrome ประกอบด้วย 1.แบบประเมิน  Compartment Syndrome ที่มีความเฉพาะแยกประเมินรยางค์บน (แขน) และรยางค์ล่าง (ขา) ชัดเจน 2.แผนผังกำกับการปฏิบัติของพยาบาลในการเฝ้าระวังภาวะ Compartment Syndrome ผลการนำไปใช้ 1) ด้านพยาบาล พบว่า แนวปฏิบัติที่พัฒนาขึ้นช่วยให้พยาบาลมีแนวทางปฏิบัติในการเฝ้าระวังภาวะ Compartment Syndrome อย่างเป็นระบบและเป็นแนวทางเดียวกัน พยาบาลวิชาชีพมีค่าคะแนนเฉลี่ยความพึงพอใจต่อการใช้แนวปฏิบัติอยู่ในระดับสูงดังนี้ 1. ช่วยให้ผู้ป่วยปลอดภัยจากภาวะแทรกซ้อน, 2. ช่วยให้พยาบาลตัดสินใจรายงานอาการผู้ป่วยกับแพทย์ได้รวดเร็วขึ้น, 3. ช่วยให้รวบรวมข้อมูลได้อย่างครอบคลุมและ, 4. พยาบาลสามารถจำแนกอาการผิดปกติผู้ป่วยได้และรายงานอาการได้อย่างถูกต้อง รวดเร็ว (x̄=4.17, S.D. 0.75, x̄=4.13, S.D. 0.78, x̄=4.10, S.D. 0.71, x̄=4.07, S.D. 0.69 ตามลำดับ) 2) ด้านการปฏิบัติของพยาบาล ค่าเฉลี่ยคะแนนการปฏิบัติมากที่สุด 3 ลำดับแรก คือ การสอบถามหรือประเมินการได้รับการวินิจฉัยโดยแพทย์ว่ามีกระดูกแขนหรือขาหัก/ได้รับการรักษาผ่าตัดดามเหล็ก/ใส่เฝือกเมื่อผู้ป่วยรับใหม่หรือรับย้ายทุกราย และปรับแผนการพยาบาลเมื่อพบผู้ป่วยมีความเสี่ยงได้ถูกต้อง ค่าเฉลี่ยคะแนนการปฏิบัติอยู่ในระดับมาก (x̄=2.67, S.D. 0.57) และการประคบเย็นที่ขาหรือแขนที่กระดูกหักตั้งแต่แรกรับผู้ป่วย และพยาบาลสามารถประเมินอาการผิดปกติได้ ค่าเฉลี่ยคะแนนการปฏิบัติอยู่ในระดับมาก (x̄=2.57, S.D. 0.41) 3) ด้านคุณภาพบริการ พบว่า อัตราการเกิด fasciotomy และ    Amputation ของกลุ่มตัวอย่างเป็นศูนย์ กลุ่มตัวอย่างที่มีความเสี่ยงได้รับการแก้ไขโดยการตัดเฝือก 8 ราย คิดเป็นร้อยละ 11.43     

ข้อเสนอแนะ แนวปฏิบัติการพยาบาลในการให้การพยาบาลผู้ป่วยที่กระดูกรยางค์ได้รับบาดเจ็บ ทั้งระยะก่อนและหลังผ่าตัดหรือทำหัตถการ เพื่อเฝ้าระวังความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะ Compartment Syndrome ซึ่งเป็นภาวะฉุกเฉินทางออร์โธปิดิกส์ ช่วยให้รวบรวมข้อมูลได้อย่างครอบคลุม นำไปวางแผนการพยาบาล ช่วยให้พยาบาลรายงานอาการผู้ป่วยได้อย่างถูกต้องรวดเร็ว ผู้ป่วยได้รับการดูแลรักษาอย่างทันท่วงที และปลอดภัย จากภาวะ compartment syndrome การติดตามประเมินซ้ำอย่างต่อเนื่องโดยเฉพาะใน 24 ชั่วโมงแรกและการบันทึกที่ถูกต้องครบถ้วนมีความสำคัญ ในช่วงที่ภาระงานมากอาจถูกละเลยดังนั้นการมอบหมายงานและนิเทศติดตามอย่างสม่ำเสมอจึงมีความสำคัญ