ผลของการใช้แนวทางปฏิบัติในการคัดกรองประเมินสุขภาพของประชาชนกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน โดยอาสาสมัครสาธารณสุข ศูนย์สุขภาพชุมชนเมืองโรงพยาบาลอุดรธานี

บทคัดย่อ

           การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง (quasi-experimental research) แบบ 2 กลุ่มวัดก่อนและหลังมีจุดมุ่งหมายเพื่อเปรียบเทียบความรู้ก่อนและหลังการใช้แนวทางปฏิบัติในการคัดกรองประเมินสุขภาพ และความพึงพอใจหลังการใช้แนวทางปฏิบัติ กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษาคือ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จำนวน 60 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง และกลุ่มควบคุม กลุ่มละ 30 คน ดำเนินการทดลองและเก็บรวบรวมข้อมูลในช่วงเดือนกรกฎาคม 2563 ใช้เวลาดำเนินการ 4 สัปดาห์ โดยกลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมการเสริมสร้างความรู้และกิจกรรมการใช้แนวทางปฏิบัติในการคัดกรองประเมินสุขภาพ (health screening) ประกอบด้วยกิจกรรมให้ความรู้ การอภิปรายกลุ่มย่อย แลกเปลี่ยนเรียนรู้เพื่อถอดบทเรียนจากการดำเนินงาน ประเมินภาวะสุขภาพกลุ่มเสี่ยง การลงบันทึกการคัดกรอง (verbal screening) เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามซึ่งผ่านการพิจารณาด้านความตรงตามเนื้อหาจากผู้เชี่ยวชาญ 3 คน และหาค่าความเชื่อมั่น (reliability) แบบประเมินความพึงพอใจ แบบวัดความรู้เรื่องการตรวจคัดกรองภาวะสุขภาพกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน โดยวิธีอัลฟาของคอนบราค มีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.89 และ 0.77 ตามลำดับ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน Paired samples T-test และ Independent T-test กำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05

           ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมมีคุณสมบัติของข้อมูลส่วนบุคคลไม่แตกต่างกัน หลังการทดลอง กลุ่มทดลองมีค่าคะแนนเฉลี่ยด้านความรู้การตรวจคัดกรองภาวะสุขภาพกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน สูงกว่าก่อนการทดลอง และสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001 เท่ากัน) และกลุ่มตัวอย่างมีความพึงพอใจต่อกิจกรรมการใช้แนวทางปฏิบัติในการคัดกรองประเมินสุขภาพโดยรวมในระดับมาก (x̄=4.30, SD 0.24) ข้อเสนอแนะจากงานวิจัยครั้งนี้ควรสนับสนุนและส่งเสริมให้มีการพัฒนาสมรรถนะการตรวจคัดกรองโรคไม่ติดต่อโรคเรื้อรัง ของอาสาสมัครสาธารณสุขอย่างต่อเนื่องเพื่อให้การปฏิบัติงานของอาสาสมัครสาธารณสุขเกิดประสิทธิผลและประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น