ผลของการให้ยามอร์ฟีนทางชั้นใต้ผิวหนังที่บ้านแก่ผู้ป่วยระยะท้ายโดยใช้ Opioids box : กรณีศึกษา อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี

บทคัดย่อ

การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงพรรณนาแบบไปข้างหน้ามีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลลัพธ์ทางคลินิกและค่าใช้จ่ายของผู้ป่วยระยะท้ายที่ได้รับยามอร์ฟีนทางชั้นใต้ผิวหนังที่บ้านโดยใช้ Opioids box ก่อนและหลังการเยี่ยมบ้าน ดำเนินการในช่วงเดือนสิงหาคม - กันยายน 2566 กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษาเป็นผู้ป่วยระยะท้ายจำนวน 49 รายที่อาศัยอยู่ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี เครื่องมือที่ใช้คือแบบประเมิน Edmonton Symptom Assessment System ฉบับภาษาไทย และแบบบันทึก (drug related problems : DRPs) วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติร้อยละ ความถี่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ paired T-test

ผลการวิจัย ผู้ป่วยระยะท้ายส่วนใหญ่มีอายุมากกว่า 60 ปี(ร้อยละ 61.12) โรคหลัก 3 อันดับแรกเป็นมะเร็งลำไส้ ร้อยละ 16.33 มะเร็งปอด ร้อยละ 12.25 และติดเชื้อในกระแสเลือด ร้อยละ 12.25 พบปัญหาจากการใช้ยา 12 ราย ร้อยละ 24.49 ได้แก่ การใช้ยาไม่ตรงตามแพทย์สั่ง (ร้อยละ 33.33) ผลข้างเคียงจากการใช้ยา (ร้อยละ 25.00) การใช้ยาในขนาดต่ำ (ร้อยละ 16.67) การเกิดอันตรกิริยาของยากับสมุนไพร (ร้อยละ 16.67) และ การสั่งใช้ยาที่ไม่เหมาะสม (ร้อยละ 8.33) ส่งผลให้ไม่ได้ผลจากการรักษา (ร้อยละ 66.67) เกิดอาการไม่พึงประสงค์จาการใช้ยา (ร้อยละ 33.33)  วิธีการจัดการปัญหาได้แก่การให้คำแนะนำการใช้ยา ทวนสอบวิธีการบริหารยามอร์ฟีน ประสานรายการยา และใช้สื่อความรู้ด้านยา ผลลัพธ์ทางคลินิกเปรียบเทียบก่อนและหลังเยี่ยมบ้าน 72 ชั่วโมงพบว่าอาการทางคลินิกลดลงอย่างมีนัยสำคัญ ได้แก่ ปวด เหนื่อยอ่อนเพลีย คลื่นไส้ วิตกกังวล ง่วงซึม/สะลึมสะลือ เบื่ออาหาร   สบายดีทั้งกายใจและเหนื่อยหอบ (p-value < 0.001 ทุกรายการ) ส่วนอาการซึมเศร้าไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ (p-value = 0.139) ผู้ป่วยส่วนใหญ่ประหยัดเวลาเดินทางมาโรงพยาบาลมากกว่า 240 นาที ร้อยละ 48.98 ประหยัดค่าใช้จ่ายมากกว่า 300 บาทต่อครั้ง ร้อยละ 55.10

สรุป การเยี่ยมบ้านผู้ป่วยระยะท้ายที่ใช้ยามอร์ฟีนทางชั้นใต้ผิวหนังโดยใช้ Opioids box ส่งผลให้เกิดผลลัพธ์ทางคลินิกที่ดีอย่างมีนัยสำคัญ ลดระยะเวลาและค่าใช้จ่ายในการเดินทางของผู้ป่วยระยะท้ายและครอบครัวได้