การศึกษาย้อนหลังเปรียบเทียบระยะเวลาการรอดชีพระหว่างการให้ยาเคมีบำบัดแบบประคับประคอง สูตร Gemcitabine plus Carboplatin กับ Gemcitabine plus Cisplatin ในผู้ป่วยมะเร็งทางเดินน้ำดี ในโรงพยาบาลมะเร็งอุดรธานี

บทคัดย่อ

Gemcitabine plus cisplatin (gem/cis) มีประสิทธิภาพเหนือกว่าการให้ gemcitabineอย่างเดียวและจัดเป็น         การรักษามาตรฐานในมะเร็งท่อน้ำดีระยะแพร่กระจาย อย่างไรก็ตามมีข้อจำกัดสำหรับการให้ยา cisplatin ในผู้ป่วยสูงอายุหรือผู้ป่วยที่มีภาวะไตบกพร่อง ในขณะที่ carboplatin เป็นยาเคมีบำบัดกลุ่ม platinum เช่นกัน ซึ่งพบว่ามีประสิทธิภาพ ในมะเร็งปอดและมะเร็งรังไข่ ไม่ได้ด้อยไปกว่ายา cisplatin แต่ยังไม่มีการศึกษาเปรียบเทียบการให้ยาเคมีบำบัดสูตรgemcitabine plus carboplatin (gem/carbo) แบบประคับประคองในผู้ป่วยมะเร็งทางเดินน้ำดี การศึกษาแบบย้อนหลังนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเปรียบเทียบระยะเวลาการรอดชีพของการให้ยาเคมีบำบัดประคับประคอง 2 สูตร (gem/carbo กับ gem/cis) โดยเปรียบเทียบระยะเวลาการรอดชีพที่ปราศจากโรคกำเริบ (progression-free survival) และระยะ          เวลาการรอดชีพ (overall survival)ในผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยเป็นมะเร็งทางเดินน้ำดีในโรงพยาบาลมะเร็งอุดรธานีตั้งแต่ มกราคม 2563 ถึง มิถุนายน 2566 ที่ได้รับยาเคมีบำบัดสูตร gemcitabine 1000 mg/m² D1, D8 และ carboplatin AUC 4-5  D1 ทุก 3 สัปดาห์ (กลุ่ม gem/carbo) และได้รับยาเคมีบำบัดสูตร gemcitabine 1000 mg/m² D1, D8 และ cisplatin 25 mg/m² D1, D8 หรือ cisplatin 75-80 mg/m² D1 ทุก 3 สัปดาห์ (กลุ่ม gem/cis)  เป็นยาเคมีบำบัดแบบประคับประคองสูตรแรกโดยเป็นการศึกษาแบบย้อนหลัง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือแบบบันทึกข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติเชิงพรรณนา นำเสนอด้วยความถี่และร้อยละ และวิเคราะห์อัตราการรอดชีพด้วยสถิติเชิงอนุมาน นำเสนอด้วยวิธี Kaplan-Meier เปรียบเทียบระหว่างกลุ่มโดย log rank test

ผลการศึกษา: ผู้ป่วยทั้งหมด 78 ราย มี 44 ราย (ร้อยละ 56.41) ได้รับยาเคมีบำบัดสูตร gem/carbo และ      34 ราย (ร้อยละ 43.59) ได้รับยาเคมีบำบัดสูตร gem/cis ค่ามัธยฐานของระยะเวลาการรอดชีพที่ปราศจากโรคกำเริบ (median PFS) คือ 5.82 เดือน(95%CI; 2.81-8.83) และ 5.56 เดือน(95%CI; 2.45-7.66) ในกลุ่ม gem/carbo และ gem/cis ตามลำดับโดยมี Hazard ratio (HR) = 0.57 (95%CI; 0.34-1.00, p = 0.05)ค่ามัธยฐานของระยะเวลาการรอดชีพ (median OS) คือ 7.70 เดือน(95%CI; 5.81-9.60) และ 5.92 เดือน(95%CI; 4.22-7.62)  ในกลุ่ม gem/carbo และ gem/cis ตามลำดับ ค่า HR =0.94 (95%CI; 0.59-1.49, p = 0.78)

สรุป: ผู้ป่วยที่ได้รับ gem/carbo มีค่า median PFS และ median OS มากกว่ากลุ่ม gem/cis ยาเคมีบำบัดสูตร gem/carbo จึงน่าจะเป็นอีกทางเลือกหนึ่งสำหรับยาเคมีบำบัดแบบประคับประคองสูตรแรก ในผู้ป่วยมะเร็งทางเดินน้ำดี โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่ไม่แข็งแรงเพียงพอที่จะให้ cisplatin