ผลการใช้แนวปฏิบัติการเข้าถึงการตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงประชาชนกลุ่มเสี่ยง โดยเครือข่าย มีส่วนร่วม หน่วยบริการปฐมภูมิโรงพยาบาลอุดรธานี

บทคัดย่อ

วิจัยแบบกึ่งทดลองนี้ (Quasi-experimental Research)นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลการใช้                แนวปฏิบัติการเข้าถึงการตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงในประชาชนกลุ่มเสี่ยง โดยเครือข่ายมีส่วนร่วมหน่วยบริการปฐมภูมิโรงพยาบาลอุดรธานี โดยอาศัยความร่วมมือจากเครือข่ายสุขภาพและหน่วยบริการปฐมภูมิ โรงพยาบาลอุดรธานี มีกระบวนการนำแนวปฏิบัติใหม่ที่พัฒนาขึ้นมาใช้ เพื่อพัฒนาให้เข้าถึงการส่องกล้องได้รวดเร็วขึ้น โดยลดขั้นตอนการเข้ารับบริการที่โรงพยาบาลอุดรธานี จาก 3 ขั้นตอนเป็น 2 ขั้นตอน โดยให้บริการเจาะเลือดที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) แทนการเดินทางมายังโรงพยาบาลอุดรธานี ซึ่งช่วยเพิ่มความสะดวก     ลดอุปสรรค  โดยลดภาระการเดินทางมายังโรงพยาบาลอุดรธานี สามารถรับบริการใกล้บ้าน ลดระยะเวลารับบริการเพิ่มการเข้าถึงบริการคัดกรองของประชาชนกลุ่มเสี่ยง ทำการศึกษาในประชากรกลุ่มเสี่ยง เปรียบเทียบร้อยละการคัดกรองด้วยวิธี FIT test และร้อยละการเข้ารับการส่องกล้องตรวจลำไส้ในกลุ่มที่มีผล FIT test เป็นบวก (positive) ก่อนและหลังการใช้แนวปฏิบัติ กลุ่มตัวอย่างได้แก่ 1) เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติหน้าที่ในโรงพยาบาลอุดรธานี 3 คนและในพื้นที่เครือข่ายบริการปฐมภูมิ 31 คน 2) ประชากรกลุ่มเสี่ยงอายุ 50-70 ปีจำนวน 470 คน ในเขตบริการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหมูม่น คำนวณขนาดกลุ่มตัวอย่าง โดยใช้สูตรเปรียบเทียบค่าสัดส่วน และใช้โปรแกรมคำนวณขนาดตัวอย่าง n4studies คัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง ดำเนินการวิจัยโดยใช้กรอบแนวคิดทฤษฎีระบบ                โดยประยุกต์ใช้กับกระบวนการพยาบาล เก็บรวบรวมข้อมูลโดยแบบสอบถาม ตรวจสอบความตรงตามเนื้อหา       โดยผู้ทรงคุณวุฒิ 3 ท่านได้ค่า IOC เท่ากับ 0.67 - 1 ระยะเวลาการศึกษาระหว่างเดือนมกราคม - กันยายน 2567 และใช้วิธี วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณ โดยอาศัยสถิติเชิงพรรณนา จำนวนและร้อยละ Chi-square test เพื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรและ independent T-test เพื่อเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของกลุ่มตัวอย่างก่อนและหลังการใช้แนวปฏิบัติ

          ผลการวิจัย: พบว่าประชาชนกลุ่มเสี่ยงจำนวน 470 คน ได้รับการตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงด้วยวิธี FIT test ทุกคน(ร้อยละ100.0) ประชากรกลุ่มเสี่ยงที่มีผล FIT test ผิดปกติ(positive) จำนวน 28 คน ได้รับการส่องกล้อง 14 คน(ร้อยละ 50.0)เพิ่มขึ้นจากเดิมร้อยละ 18.64 ในปีงบประมาณ 2566 แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p = 0.003) สะท้อนให้เห็นว่าแนวปฏิบัติใหม่นี้สามารถเพิ่มการเข้าถึงการตรวจคัดกรอง และลดความล่าช้าในการเข้ารับการส่องกล้องได้อย่างมีประสิทธิภาพ

          สรุป แนวปฏิบัติการเข้าถึงการตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรง ทำให้ประชาชนกลุ่มเสี่ยงที่มีผล FIT test ผิดปกติ เข้าสู่กระบวนการส่องกล้องได้เพิ่มขึ้น จากแนวปฏิบัติเดิม(ปีงบประมาณ2566) ร้อยละ 18.64 เป็นแนวปฏิบัติใหม่(ปีงบประมาณ2567) ร้อยละ 50.00 โดยเครือข่ายหน่วยบริการปฐมภูมิมีส่วนร่วมบริการเจาะเลือดให้กับประชาชนกลุ่มเสี่ยงในพื้นที่ จึงทำให้ลดเหลือ 2 ขั้นตอนในการเดินทางมาโรงพยาบาลอุดรธานี