องค์ความรู้การดูแลหญิงตั้งครรภ์และหลังคลอดด้วยภูมิปัญญาชายแดนภาคใต้ของจังหวัดนราธิวาส

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงคุณภาพนี้เพื่อศึกษาการดูแลหญิงตั้งครรภ์และหลังคลอดด้วยภูมิปัญญาชายแดนภาคใต้ ในจังหวัดนราธิวาส ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ คือ กลุ่มผู้ให้ข้อมูลผดุงครรภ์โบราณ จำนวน 1 คน กลุ่มผู้รับบริการจากผดุงครรภ์โบราณ จำนวน 4 คน คัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง โดยใช้แบบสำรวจ และแบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง ตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน 2564 – มีนาคม 2565 วิเคราะห์ด้วยวิธีการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการศึกษา พบว่า ผู้ที่ทำการดูแลหญิงตั้งครรภ์และหลังคลอดเป็นผดุงครรภ์โบราณหญิง มีกระบวนการดูแล 3 กระบวนการ โดยในหญิงตั้งครรภ์ ประกอบด้วย 1) กระบวนการก่อนการดูแล ได้แก่ การจ่ายค่ายกครู การซักประวัติ การตรวจท้อง และการวินิจฉัยโรค 2) กระบวนการดูแล คือ การนวดปรับท่าทารก 3) กระบวนการหลังการดูแล ได้แก่ ห้ามยกของหนัก หลังจากรับบริการแล้วสามารถเดินได้คล่องมากขึ้น ปัสสาวะดีขึ้นไม่บ่อยครั้ง และในหญิงหลังคลอด ประกอบด้วย 1) กระบวนการก่อนการดูแล ได้แก่ การจ่ายค่ายกครู การซักประวัติ การตรวจท้อง การวินิจฉัยโรค 2) กระบวนการดูแล มี 5 ขั้นตอน คือ การนวดตัว การประคบสมุนไพร การประคบก้อนเส้า การนวดกระตุ้นการหลั่งน้ำนม และการดื่มน้ำอุ่น น้ำสมุนไพร 3) กระบวนการหลังการดูแล ได้แก่ การให้คำแนะนำ ทำให้ผู้รับบริการมีอาการปวดเมื่อยลดลง น้ำนมไหลดีขึ้น จากการศึกษาควรนำความรู้ของผดุงครรภ์โบราณให้หน่วยงานสาธารณสุขพิจารณาถึงความ ปลอดภัย และความเหมาะสม รวมทั้งแก้ไข และปรับปรุง จนทำให้เกิดเป็นแนวทางปฏิบัติต่อไป