การศึกษาผลของการใช้เซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์จากเนื้อเยื่อภายในช่องปากของ ผู้ป่วยเพื่อการเจริญทดแทนของอวัยวะปริทันต์: การวิเคราะห์อภิมาน

บทคัดย่อ

โรคปริทันต์เป็นอีกโรคหนึ่งในช่องปากที่พบได้บ่อย หากไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสมจะนำไปสู่การสูญเสียฟัน ทางเลือกการรักษามีหลายวิธี โดยเป้าหมายสูงสุดของการรักษา คือหวังผลให้เกิดการเจริญทดแทนของอวัยวะปริทันต์อย่างสมบูรณ์ ในปัจจุบันแนวคิดเกี่ยวกับหลักการของวิศวกรรม เนื้อเยื่อได้ถูกนำมาใช้รักษาโรคปริทันต์มากขึ้น และอีกหนึ่งทางเลือกคือการนำวิศวกรรมเนื้อเยื่อโดยอาศัยเซลล์เป็นหลัก (cellbased tissue engineering) เพื่อหวังผลในการเจริญทดแทนของอวัยวะปริทันต์ วัตถุประสงค์ของการวิเคราะห์อภิมานครั้งนี้เพื่อตอบคำถามในเชิงปริมาณด้วยการวิจัยอย่างเป็น ระบบ ว่าผลของการใช้เซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์จากเนื้อเยื่อในช่องปากของผู้ป่วยมีผลให้เกิดการเจริญทดแทนของเนื้อเยื่อปริทันต์อย่างไร งานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการรักษาดังกล่าวสืบค้นมาจากฐานข้อมูล PubMed อย่างเป็นระบบ สืบค้นจาก Google scholar ร่วมกับค้นหาด้วยมือจากในห้องสมุด เลือกเฉพาะบทความภาษาอังกฤษหรือภาษาไทย ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1993 ถึงปี ค.ศ. 2018 บทความที่ได้รับการยอมรับมี 5 บทความที่เป็นการทดลองที่มีการควบคุม (randomized control trials) และการศึกษาทางคลินิก (clinical trials) ทั้ง 5 บทความถูกนำมา วิเคราะห์อภิมาน โดยรวบรวมผลลัพธ์ทางคลินิกมีตัวชี้วัดได้แก่ ระดับการยึดเกาะของอวัยวะปริทันต์ (clinical attachment level) ร่องลึกปริทันต์ที่ลดลง (probing depth reduction) การเพิ่มขึ้นของความสูงกระดูก (bone fill) และระดับการร่นของขอบเหงือก (gingival recession) โดยนำข้อมูลมาเทียบกับกลุ่มควบคุมที่ไม่มีการใช้เซลล์ นำมาหาค่า standard mean difference (SMD) ที่ช่วงความเชื่อมั่น 95% ผลการวิเคราะห์ พบว่า การรักษาโรคปริทันต์ที่มีความวิการของกระดูกในกลุ่มที่ ใช้เซลล์มีเซนไคม์จากเนื้อเยื่อในช่องปาก ผลการวิเคราะห์ของ ระดับการยึดเกาะของอวัยวะปริทันต์ลดลง (SMD =-0.511; 95% CI -0.143 – (-0.879); p = 0.007) ข้อมูลมีความเป็นเนื้อ เดียวกัน (I2 = 0.0%) พบร่องลึกปริทันต์ที่ลดลงมากขึ้น (SMD = 0.390; 95% CI 0.038 - 0.741; p = 0.030) ข้อมูลขาดความเป็นเนื้อเดียวกันระดับกลาง (I2 = 59.9%) และปริมาณกระดูกเพิ่มขึ้น (SMD = 0.212; 95% CI - 0.225 - 0.649; p = 0.342) ข้อมูลขาดความเป็นเนื้อเดียวกันระดับสูง (I2 = 88.1%) และการร่น ของระดับขอบเหงือกไม่แตกต่างกัน (SMD = 0.001; 95% CI -0.360-0.362; p = 0.995) ข้อมูลมีความเป็นเนื้อเดียวกัน (I2 = 0.00%) สรุปการวิเคราะห์นี้สนับสนุนว่าเทคนิควิศวกรรม เนื้อเยื่อโดยอาศัยเซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์จากในช่องปาก มีผลให้เกิดการเจริญทดแทนของอวัยวะปริทันต์ อย่างไรก็ตาม เนื่องจากยังมีการศึกษาที่มีจำนวนน้อย จำนวนกลุ่มตัวอย่างมีไม่มากนักและยังมีอคติอยู่บ้าง ดังนั้นจึงมีความจำเป็นที่จะต้องมีการศึกษาในทางคลินิกที่เป็นการทดลองแบบสุ่มและ มีกลุ่มควบคุมที่มีจำนวนมากขึ้นและมีคุณภาพสูงต่อไปเพื่อประเมินผลของการใช้เซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์จากในช่องปาก เพื่อหวังผลให้เกิดการเจริญทดแทนของอวัยวะปริทันต์