ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากของผู้ป่วยเสพยากลุ่มเมทแอมเฟตามีน ในโรงพยาบาลธัญญารักษ์
คำสำคัญ:
พฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปาก, ผู้ป่วยเสพยา, ยากลุ่มเมทแอมเฟตามีนบทคัดย่อ
ภูมิหลัง : ผู้ป่วยเสพยากลุ่มเมทแอมเฟตามีนมีปัญหา สุขภาพช่องปากมากกว่าคนทั่วไป เนื่องจากฤทธิ์ของยากลุ่ม เมทแอมเฟตามีนทำให้ผู้เสพมีอาการปากแห้ง ไม่มีน้ำลายเป็นตัวช่วย ลดความเป็นกรดที่บริเวณผิวฟัน ประกอบกับมีรายงานว่าผู้ป่วยเสพยา กลุ่มเมทแอมเฟตามีนมีพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากที่ไม่ เหมาะสม ดังนั้นหากทราบว่าปัจจัยใดที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรม การดูแลสุขภาพช่องปากจะสามารถช่วยปรับปรุงพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากได้
วัตถุประสงค์ : การวิจัยแบบภาคตัดขวางนี้ ทำเพื่อศึกษาพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากและศึกษาความ สัมพันธ์ระหว่างปัจจัยลักษณะส่วนบุคคล ปัจจัยนำปัจจัยเอื้อ และ ปัจจัยเสริมกับพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากของผู้ป่วยเสพยา กลุ่มเมทแอมเฟตามีน
วิธีการ : ศึกษาในผู้ป่วยเสพยากลุ่ม เมทแอมฟามีนที่มารับการรักษาในหอผู้ป่วยในโรงพยาบาล ธัญญารักษ์ระหว่างเดือนกันยายน ถึง พฤศจิกายน พ.ศ. 2561 พิจารณาเลือกตัวอย่างโดยการสุ่มอย่างง่ายจำนวน 354 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสัมภาษณ์ที่มีค่าความเชื่อมั่น 0.79 และวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา การทดสอบ ไคสแควร์ อัตราส่วนออดและสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของเพียร์สัน
ผล : พบว่าพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากของผู้ป่วยเสพยา กลุ่มเมทแอมเฟตามีนร้อยละ 61.6 มีการแปรงฟันวันละ 2 ครั้ง ไม่ทราบว่ายาสีฟันที่ใช้มีฟลูออไรด์หรือไม่ ร้อยละ 56.2 ไม่มี การใช้อุปกรณ์ช่วยทำความสะอาด ร้อยละ 64.1 และแปรงฟัน ไม่ครบทุกตำแหน่งร้อยละ 89.3 ปัจจัยลักษณะส่วนบุคคล พบ ว่าผู้ที่มีการศึกษาในระดับเท่ากับและสูงกว่ามัธยมศึกษาตอน ปลายมีพฤติกรรมในการดูแลสุขภาพช่องปากดีกว่าผู้ที่มีการ ศึกษาในระดับเท่ากับและต่ำกว่ามัธยมศึกษาตอนต้น 2.6 เท่า (OR 2.63, 95% CI = 1.55, 4.45) ปัจจัยนำได้แก่ ความรู้ด้าน ทันตสุขศึกษาและการรับรู้ความเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคในช่องปาก มีความสัมพันธ์เชิงบวกกับพฤติกรรมการดูแลช่องปาก ปัจจัยเอื้อ ได้แก่ ความเพียงพอของบริการที่มีอยู่ มีความสัมพันธ์เชิงบวก กับพฤติกรรมการดูแลช่องปาก และความสามารถในการจ่ายค่า บริการมีความสัมพันธ์เชิงลบกับพฤติกรรมการดูแลช่องปาก และ ปัจจัยเสริมได้แก่ แรงสนับสนุนจากคนในครอบครัวมีความสัมพันธ์ เชิงบวกกับพฤติกรรมการดูแลช่องปาก
สรุป : ปัจจัยที่มีความ สัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากของผู้ป่วยเสพยา เมทแอมเฟตามีนได้แก่ การศึกษา ความรู้ด้านทันตสุขศึกษา การ รับรู้ความเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคในช่องปาก ความเพียงพอของบริการ ที่มีอยู่ ความสามารถในการจ่ายค่าบริการ และแรงสนับสนุนจาก คนในครอบครัว
เอกสารอ้างอิง
Shetty V, Mooney L, Zigler C, Belin TR, Murphy D, Rawson R. The relationship between methamphetamine use and increased dental disease. J Am Dent Assoc 2010; 141: 307-18.
Goodchild J, Donaldson M. Methamphetamine abuse and dentistry:a review of the literature and presentation of a clinical case. Quintessence Int 2007; 38: 583-90.
Verachai V, Lukanapichonchut L. Amphetamine and Methamphetamine. In: Verachai V, editor. Textbook ofaddiction medicine. 1st ed. Bangkok: War Veterans Organization Printing Office; 2005. p. 339-62.
Kuptipayanun M, Jaimuang W. Common Oral Disease and Health promotion and prevention of oral disease.In:Kuptipayanun M, Sriviriyakul S, editors. Oral care the gateway to good health. 1st ed. Bangkok: War VeteransOrganization Printing Office; 2012. p. 10-27.
Hamamoto DT, Rhodus NL. Methampphetamine abuse and dentistry. Oral Dis 2009; 15:27-37.
American Dental Association. Methamphetamine use and oral health. J Am Dent Assoc 2005; 136 :1491.
Kaewsitha N, Intarakamhang U, Duangchan P. The causal factors of oral health care behavior of early adolescents. J Behavioral Science 2013; 19:153-63.
Clague J, Belin T, Shetty V. Mechanisms underlying methamphetamine-related dental disease. J Am Dent Assoc2017; 148: 377-86.
Morio K, Marshall TA, Qian, F, Morgan TA. Comparing diet,oral hygine and caries status of adult methamphetamine usesrs and nonusers: a pilot study. J Am Dent Assoc 2008;139, 171-6.
Shaner JW, Kimmes N, Saini T, Edwards P. “Meth mouth”:rampant caries in methamphetamine abusers. AIDS Parient care STDS 2006; 20: 146-50.
Smit D, Naidoo S. Oral health effects, brushing habits and management of methamphetamine users for the general dental practitioner. Br Dent J 2015; 218: 531-6.
Green L, Kreuter M. Health promotion planning: An education and environmental approach. 2nd ed.Toronto:Mayfield Publishing Company;1991.
Penchansky R, Thomas JW. The concept of access: definition and relationship to consumer satisfaction. Med Care 1981;19:127-40.
Wayne W D. Biostatistics: A foundation of analysis in the health sciences. 6th ed. New York- Chichester-Brisbanw-Toronto-Singapore: Wiley & Sons, Inc; 1995.
Bureau of Dental Health, Department of Health. The 8th national oral health survey 2018. Bureau of Dental Health:Ministry of Health; 2018.
Rodsaweang S. Factors related to dental care behaviors amomg the elderly in Thungthong sub-district,Nongbua district, Nakhonsawan province [dissertation]. Pitsanulok:Naresuan University; 2014.
Murphy DA, Harrell L, Fintzy R, Vitero S, Gutierrez A, Shetty V.Soda Consumption Among Methamphetamine Users in the USA: Impact on Oral Health. Oral Health Prev Dent 2016;14:227-34.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของกรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
ข้อความและข้อคิดเห็นต่างๆ เป็นของผู้เขียนบทความ ไม่ใช่ความเห็นของกองบรรณาธิการหรือของวารสารกรมการแพทย์
