ผลจากการปรับตำแหน่งความสูงต่ำของเตียงเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ในการถ่ายภาพหุ่นจำลองทรวงอกโดยใช้ระบบปรับกระแสหลอดอัตโนมัติ : ปริมาณรังสี คุณภาพของภาพ และรังสีกระเจิงที่ต่อมไทรอยด์
คำสำคัญ:
ปริมาณรังสี, เครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์, ต่อมไทรอยด์, ระบบปรับกระแสหลอดอัตโนมัติ, ความคลาดเคลื่อนของตำแหน่งผู้ป่วยบทคัดย่อ
ภูมิหลัง : ระบบปรับกระแสหลอดอัตโนมัติได้เข้ามามีบทบาท สำคัญในการถ่ายภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ และต่อมไทรอยด์เป็น อวัยวะหนึ่งที่มีความไวต่อรังสีวัตถุประสงค์ : เพื่อวัดปริมาณรังสี กระเจิงที่ต่อมไทรอยด์ได้รับจากการถ่ายภาพเอกซเรย์ทรวงอกโดย ใช้ระบบปรับกระแสหลอดอัตโนมัติ และศึกษาผลของความคลาด เคลื่อนในการจัดตำแหน่งผู้ป่วยในแนวสูงต่ำของเตียง ที่มีต่อ ปริมาณรังสีและคุณภาพของภาพวิธีการ : ทำการเครื่องเอกซเรย์ คอมพิวเตอร์ฟิลิปป์ โดยทำการปรับระดับความสูงต่ำของเตียง ทั้งหมด 9 ระดับ ได้แก่ ตำแหน่งไอโซเซนเตอร์และที่ตำแหน่งสูง และต่ำจากไอโซเซนเตอร์ 2, 4 ,6 และ 8 เซนติเมตร ถ่ายภาพ surview โดยหลอดเอกซเรย์อยู่ในตำแหน่ง 180 องศาหรือใต้ เตียง จากนั้นสแกนหุ่นจำลองทรวงอกในแต่ละความสูงของเตียง และบันทึกค่าปริมาณรังสี Volume Computed Tomography Dose Index (CTDIvol) วัดปริมาณรังสีกระเจิงที่ต่อมไทรอยด์โดย ใช้เครื่องวัดรังสีชนิด นาโนดอท และวัดสัญญาณรบกวนในภาพ โดยใช้โปรแกรมอิมเมจเจอผล : ภาพ surview มีขนาดขยายเมื่อ เตียงอยู่ต่ำลงทั้งนี้เพราะหุ่นจำลองเข้าใกล้หลอดเอกซเรย์มากขึ้น แต่ค่ากระแสหลอดที่ใช้ในการสแกน และปริมาณรังสี CTDIvol มีการ เปลี่ยนแปลงอยู่ในช่วงร้อยละ ±7.4 โดยมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นและลดลง เมื่อเตียงอยู่สูงขึ้น และต่ำกว่าไอโซเซนเตอร์ตามลำดับ ซึ่งสวนทาง กับขนาดของภาพ surview ที่ได้ ซึ่งอาจเป็นเพราะซอฟต์แวร์ของ เครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ที่ใช้ช่วยประมาณค่าการลดทอนรังสี ที่แท้จริงจากร่างกายผู้ป่วย สัญญาณรบกวนในภาพที่ได้จากการ สแกน โดยปรับเปลี่ยนตำแหน่งความสูง ต่ำของเตียง มีค่าไม่แตกต่าง กับค่าที่ได้เมื่อเตียงอยู่ในตำแหน่งไอโซเซนเตอร์ยกเว้นเมื่อเตียงอยู่ ต่ำลง 8 เซนติเมตร และปริมาณรังสีที่ต่อมไทรอยด์ได้รับนั้นมีค่าน้อย ลง เมื่อเตียงอยู่ห่างจากจุดไอโซเซนเตอร์ทั้งนี้เป็นเพราะผลจากการ ลดทอนรังสีที่ขอบของ bow-tie filterสรุป : การจัดตำแหน่งผู้ป่วย ให้อยู่ในไอโซเซนเตอร์มีความสำคัญมากในการใช้ระบบปรับกระแส หลอดอัตโนมัติสำหรับเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์เนื่องจากจะทำ ให้ปริมาณรังสีและสัญญาณรบกวนในภาพเป็นไปอย่างเหมาะสม
เอกสารอ้างอิง
Mulkens TH, Bellinck P, Baeyaert M, Ghysen D. Van Dijck X, Mussen E, et al. Use of an automatic exposure control mechanism for dose optimization in multi-detector row CT examinations: clinical evaluation. Radiology 2005; 237: 213-23.
Kalra MK, Rizzo S, Maher MM, Halpern EF, Toth TL, Shepard JA, et al. Chest CT performed with z-axis modulation: scanning protocol and radiation dose. Radiology 2005; 237: 303-8.
American Academy of Family Physicians. Lung cancer clinical recommendations. Available at:http://www.aafp.org/patient-care/clinical-recommendations/all/lung-cancer.html.Accessed September 9,2016.
Jaklitsch MT, Jacobson FL, Austin JH. The American Association for Thoracic Surgery guidelines for lung cancer screening using low-dose computed tomography scans for lung cancer survivors and other high-risk groups. J Thorac Cardiov Surg 2012; 144:33–8.
Smith RA, Andrews K, Brooks D, DeSantis CE, Fedewa SA,Lortet-Tieulent J, et al. Cancer screening in the United States,2016: A review of current American Cancer Society guidelines and current issues in cancer screening. CA Cancer J Clin 2016;66: 96–114.
Toth T, Ge Z, Daly MP. The influence of patient centering on CT dose and image noise. Med Phys 2007; 34:3093-101.
Habibzadeh MA, Ay MR, Asl AR, Ghadiri H, Zaidi H. Impact of miscentering on patient dose and image noise in x-ray CT imaging: phantom and clinical studies. Phys Med 2012; 28:191–9.
Wood T J, Moore CS, Stephens A, Saunderson JR, Beavis AW.A practical method to standardise and optimise the Philips DoseRight 2.0 CT automatic exposure control system. J Radiol Prot 2015; 35: 495–506.
Scarboro SB, Cody D, Alvarez P, Followill D, Stingo FC, Zhang D M, et al. Characterization of the nanoDot OSLD dosimeter in CT. Med Phys 2015; 42: 1797-807.
Zhang D, Li X, Gao Y, Xu XG, Liu B. A method to acquire CT organ dose map using OSL dosimeters and ATOM anthropomorphic phantoms. Medical physics 2013; 40: 081918.
Kirkwood ML, Guild JB, Arbique GM, Anderson JA, Valentine RJ, Timaran C. Surgeon radiation dose during complex endovascular procedures. J Vasc Surg 2015; 62 :457–63.
Li J, Udayasankar UK, Toth TL, Seamans J, Small WC,Kalra MK.Automatic patient centering for MDCT:effect on radiation dose.Am J Roentgenol 2007; 188:547-52.
Kim MS, Singh S, Halpern E, Saini S, Kalra MK. Relationship between patient centering, mean computed tomography numbers and noise in abdominal computed tomography:Influence of anthropomorphic parameters. World Journal of Radiology 2012; 4: 102-8.
Gudjonsdottir J, Svensson JR, Campling S, Brennan PC,Jonsdottir B. Efficient use of automatic exposure control systems in computed tomography requires correct patient positioning. Acta Radiol 2009; 50: 1035–41.
Kaasalainen T, Palmu K, Lampinen A, Kortesniemi M. Effect of vertical positioning on organ dose, image noise and contrast in pediatric chest CT: phantom study. Pediatr Radiol 2013; 43:673–84.
Merzan D, Nowik P, Poludniowski G, Bujila R. Evaluating the impact of scan settings on automatic tube current modulation in CT using a novel phantom. Br J Radiol 2017; 90: 20160308.
Li X, Shi JQ, Zhang D, Singh S, Padole A, Otrakji A, et al. A new technique to characterize CT scanner bow-tie filter attenuation and applications in human cadaver dosimetry simulations. Med Phys 2015; 42: 6274–82.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของกรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
ข้อความและข้อคิดเห็นต่างๆ เป็นของผู้เขียนบทความ ไม่ใช่ความเห็นของกองบรรณาธิการหรือของวารสารกรมการแพทย์
