ลักษณะภาพวินิจฉัยจากเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ในผู้ป่วยระบบทางด่วนรักษาโรคหลอดเลือดสมองที่โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชท่าบ่อ (ก่อนและหลังได้รับยาละลายลิ่มเลือด)
คำสำคัญ:
ระบบทางด่วนโรคหลอดเลือดสมอง, โรคสมองขาดเลือดเฉียบพลัน, ภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองบทคัดย่อ
ภูมิหลัง: อุบัติการณ์ของโรคหลอดเลือดสมองในประเทศไทยเพิ่มขึ้นในทุกๆ ปี ระบบทางด่วนโรคหลอดเลือดสมอง (stroke fast track) มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ผู้ป่วยที่มีภาวะสมองขาดเลือดเฉียบพลันได้รับการรักษาด้วยยาละลายลิ่มเลือดได้อย่างทันท่วงที วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐาน อาการสำคัญทางคลินิกและลักษณะภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองก่อนและหลังได้รับยาละลายลิ่มเลือดของผู้ป่วยระบบทางด่วนโรคหลอดเลือดสมองในโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชท่าบ่อ วิธีการ: การศึกษาเชิงพรรณนาย้อนหลัง ตั้งแต่ 1 กรกฎาคม 2562 จนถึง 31 ธันวาคม 2564 วิเคราะห์โดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ร้อยละและความถี่ ผล: ผู้ป่วยทั้งหมด 52 ราย ที่เข้าเกณฑ์ระบบทางด่วนโรคหลอดเลือดสมองได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคสมองขาดเลือดเฉียบพลันและได้รับการรักษาด้วยยาละลายลิ่มเลือด โดยพบว่าส่วนใหญ่เป็นเพศชาย (ร้อยละ 54) อยู่ในช่วงอายุ 71-90 ปี (ร้อยละ 36.5) อาการสำคัญทางคลินิกที่พบมากที่สุด ได้แก่ แขน/ ขาอ่อนแรงด้านขวาร้อยละ 48.1 รองลงมาคือ แขน/ ขาอ่อนแรงด้านซ้าย พูดไม่ชัดหรือไม่พูด ปากเบี้ยว และชา ตามลำดับ ลักษณะภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองครั้งที่ 1 (ก่อนได้รับยาละลายลิ่มเลือด) พบลักษณะผิดปกติ คือ obscuration of the lentiform nucleus, loss of the insular ribbon, parenchymal hypodensity, hemispheric sulcal effacement ตามลำดับ เช่นเดียวกับลักษณะผิดปกติ ของภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองครั้งที่ 2 (หลังได้รับยาละลายลิ่มเลือด) และพบเลือดออกบริเวณที่สมองขาดเลือด (hemorrhagic transformation) ร้อยละ 11.5 มีผู้ป่วยจำนวน 6 รายที่ไม่พบลักษณะความผิดปกติในภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองครั้งที่ 1 (ก่อนได้รับยาละลายลิ่มเลือด) แต่พบความผิดปกติในภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองครั้งที่ 2 (หลังได้รับยาละลายลิ่มเลือด) โดยพบความผิดปกติ parenchymal hypodensity มากที่สุด รองลงมาคือ obscuration of the lentiform nucleus และ hemispheric sulcul effacement ตามลำดับ สรุป: ลักษณะภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองของผู้ป่วยสมองขาดเลือดเฉียบพลันในระยะเริ่มแรกทั้งก่อนและหลังได้รับยาละลายลิ่มเลือดจากการศึกษานี้ พบลักษณะผิดปกติเป็น obscuration of the lentiform nucleus มากที่สุด สำหรับผู้ป่วยที่ไม่พบภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองผิดปกติในการตรวจครั้งแรกจะพบลักษณะของ parenchymal hypodensity มากที่สุดในการตรวจครั้งที่ 2 หลังได้รับยาละลายลิ่มเลือด (24 ชั่วโมงถัดมา)
เอกสารอ้างอิง
Ministry of Public Health. Burden of disease and injuries in Thailand. Priority setting for policy 2002: A14-6.
Prasad K, Vibha D, Meenakshi. Cerebrovascular disease in South Asia - Part I: A burning problem. JRSM Cardiovasc Dis 2012; 1: 1-7.
Park TH, Ko Y, Lee SJ, Lee KB, Lee J, Han MK, et al. Identifying target risk factors using population attributable risks of ischemic stroke by age and sex. J Stroke. 2015; 17:302-11.
National Institute of Neurological Disorders and Stroke rt-PA Stroke Study Group. Tissue plasminogen activator for acute ischemic stroke. N Engl J Med. 1995; 333: 1581-7.
Tomura N, Uemura K, Inugami A, Fujita H, Higano S, Shishido F. Early CT finding in cerebral infarction: obscuration of the lentiform nucleus. Radiology 1988; 168: 463-7.
Bozzao L, Bastianello S, Fantozzi LM, Angeloni U, Argentino C, Fieschi C. Correlation of angiographic and sequential CT findings in patients with evolving cerebral infarction. AJNR 1989; 10: 1215-22.
Truwit CL, Barkovich AJ, Gean-Marton A, Hibri N, Norman D. Loss of the insular ribbon: another early CT sign of acute middle cerebral artery infarction. Radiology 1990; 176: 801–6.
Barber PA, Demchuk AM, Hudon ME, Pexman JH, Hill MD, Buchan AM. Hyperdense sylvian fissure MCA "dot" sign A CT marker of acute ischemia. Stroke 2001; 32: 84-8.
Wardlaw JM, Lewis SC, Dennis MS, Counsell C, McDowall M. Is visible infarction on computed tomography associated with an adverse prognosis in acute ischemic stroke? Stroke. 1998; 29: 1315-9.
Patel SC, Levine SR, Tilley BC, Grotta JC, Lu M, Frankel M, et al. Lack of clinical significance of early ischemic changes on computed tomography in acute stroke. JAMA 2001; 286: 2830–8.
Von Kummer R, Allen KL, Holle R, Bozzao L, Bastianello S, Manelfe C, et al. Acute stroke: usefulness of early CT findings before thrombolytic therapy. Radiology 1997; 205: 327-33.
Pressman BD, Tourje EJ, Thompson JR: An early sign of ischemic infarction increased density in the middle cerebral artery. AJNR 1987; 8: 645-8.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของกรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
ข้อความและข้อคิดเห็นต่างๆ เป็นของผู้เขียนบทความ ไม่ใช่ความเห็นของกองบรรณาธิการหรือของวารสารกรมการแพทย์
