Culture of Family Building

Abstract

เอกสารฉบับนี้ เป็นบทความทางวิชาการซึ่งมีวัตถุประสงค์ ศึกษากระบวนการกล่อมเกลาทางสังคมเฉพาะปัจจัยด้านครอบครัว ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญที่สุดของการพัฒนาคน ไปสู่การเป็น "พลเมืองเข้มแข็ง" (active citizens) ที่พึงปรารถนาในอนาคต

สังคมไทยในอดีตมีระบบการกล่อมเกลาทางสังคมจากครอบครัวที่ดี ทำให้คนไทยส่วนใหญ่เคร่งครัดในขนบธรรมเนียมประเพณีอันดี จึงมีคุณธรรมที่ควบคุมความคิด และจริยธรรมที่ควบคุมความประพฤติให้ดำรงความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ ไม่เอาเปรียบผู้อื่น ไม่ละเมิดผู้อื่น ไม่ก้าวร้าว และทำตนให้เป็นประโยชน์ต่อสังคม แต่ต่อมาการเปลี่ยนแปลงของสังคมทำให้พ่อแม่ต้องใช้เวลาหาเลี้ยงชีพมากกว่าการกล่อมเกลานิสัยลูก

การกล่อมเกลาทางสังคมจากพ่อแม่นี้ เป็นพื้นฐานของการสร้างพลเมืองดีที่สำคัญ เพราะคุณภาพของมนุษย์ต้องเกิดจากการสร้างสภาพแวดล้อมที่ดีตั้งแต่ปฏิสนธิในครรภ์จนถึงวัยที่ก้าวออกจากอ้อมอกพ่อแม่ไปสู่โลกกว้าง เพื่อให้สถาบันทางสังคม ได้แก่ สถานศึกษา ศาสนา ชุมชน กลุ่มกลุ่มวิชาชีพ และสื่อมวลชน ร่วมกันกล่อมเกลาให้เป็นคนดี คนเก่ง และมีคุณภาพ สามารถเป็นพลังที่เข้มแข็งของประเทศได้  ด้วยเหตุนี้ ยุทธศาสตร์ชาติ พ.ศ.๒๕๖๑-๒๕๘๐ จึงกำหนดให้สถาบันทางสังคมร่วมกันปลูกฝังค่านิยมและวัฒนธรรมอันพึงประสงค์ตั้งแต่ตั้งครรภ์ ปฐมวัย โดยเน้นการเตรียมความพร้อมให้พ่อแม่ก่อนตั้งครรภ์

จากการศึกษาพบว่า ประเทศญี่ปุ่นมีประเพณีการสร้างครอบครัวและบุตรเฉพาะเมื่อมีความพร้อมในวัยที่บรรลุนิติภาวะแล้ว มีฐานะทางเศรษฐกิจพอที่จะดูแลบุตร และมีเวลาในการเลี้ยงลูกด้วยตัวเอง จึงสามารถกล่อมเกลาเด็กและเยาวชนให้เป็นพลเมืองดีด้วยวัฒนธรรมพ่อแม่เลี้ยงดูด้วยตนเองในปฐมวัย  เพื่อสร้างลักษณะนิสัยที่ดีคิดถึงผู้อื่นและการอยู่ร่วมกันในสังคม ด้วยการให้ครอบครัวสร้างวินัยในตนเองจนเป็นพลังในการดำรงไว้ซึ่งความเป็นพลเมืองดี โดยรัฐให้การสนับสนุน

ดังนั้น หน่วยงานของรัฐที่รับผิดชอบในการสร้างพลังของสังคม ได้แก่ กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ กระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงวัฒนธรรม กระทรวงสาธารณสุข และกระทรวงมหาดไทย จึงควรร่วมกันศึกษาวัฒนธรรมการสร้างครอบครัวของญี่ปุ่น เพื่อสร้างจิตสำนึกในการมีบุตรเมื่อถึงวัยอันสมควรและมีความพร้อมที่จะดูแลลูกด้วยตนเอง โดยรัฐให้การสนับสนุนตามสมควร ซึ่งจะเป็นการฟื้นฟูวัฒนธรรมการสร้างครอบครัวของคนไทย ให้กลับมาเป็นพื้นฐานในการสร้างคนดี คนเก่ง และมีคุณภาพ สามารถเป็นพลเมืองที่เข้มแข็งของชาติได้อย่างยั่งยืน