การต่อรองและการสยบยอมต่อความไม่เท่าเทียมทางเพศในด้านชีวิตคู่ ของกลุ่มคู่รักเพศเดียวกัน

ผู้แต่ง

  • ธนกร วรพิทักษานนท์ หน่วยปฏิบัติการวิจัยความมั่นคงของมนุษย์และความเท่าเทียม สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

คำสำคัญ:

การต่อรอง, การสยบยอม, ความไม่เท่าเทียมทางเพศ, คู่รักเพศเดียวกัน, เพศวิถี

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่ออธิบาย การต่อรองและการสยบยอมต่อความไม่เท่าเทียมทางเพศในด้านชีวิตคู่ของกลุ่มคู่รักเพศเดียวกัน โดยใช้วิธีศึกษาด้วยการทบทวนวรรณกรรม ร่วมกับส่วนหนึ่งของข้อมูลสังเคราะห์จากการศึกษาคู่ชีวิตกลุ่มชายรักชายพื้นที่กรุงเทพมหานคร ผ่านประสบการณ์ของผู้เขียน และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยทฤษฎีเควียร์ ในแนวคิด Gender Performativity    ผลการศึกษา พบว่า 1) องค์ความรู้ทางเพศมีพัฒนาการตั้งต้นจากการจำแนกแยกเพศแบบสารัตถะนิยมด้วยระบบทวิลักษณ์ตามเพศสรีระของวาทกรรมในฐานคิดแบบวิทยาศาสตร์ ทำให้เพศสรีระถูกผูกโยงกับเพศภาวะแบบตายตัวทั้งความเป็นชายและความเป็นหญิงร่วมกับบรรทัดฐานรักต่างเพศ ได้ส่งผ่านกระบวนการขัดเกลาและสถาบันทางสังคมซึ่งได้ผลักให้ความเป็นอื่นอย่างเพศวิถีเป็นสิ่งผิดปกติและเบี่ยงเบน เพศวิถีจึงพยายามออกจากการกดทับด้วยการสร้างอัตลักษณ์ที่หลากหลายหรือลื่นไหลไปสู่จุดที่ไม่นิยามเพศ ร่วมกับกลุ่มสตรีนิยมที่ได้วิพากษ์ท้าทายชุดความรู้เดิมเพื่อสร้างความเท่าเทียมทั้งชายหญิงและเพศหลากหลาย เป็นจุดเปลี่ยนผ่านสำคัญที่นำไปสู่การเกิดขึ้นของเควียร์ในฐานะภาพแทนของการเคลื่อนไหวเชิงอุดมการณ์และการต่อรองซึ่งสิทธิเสรีภาพของเพศวิถีทั้งเชิงปัจเจกและชีวิตคู่ 2) ชีวิตคู่ในกลุ่มคู่รักเพศเดียวกันของชายรักชายเกิดขึ้นหลังการสร้างอัตลักษณ์และวิถีทางเพศของชายที่นิยามว่าเกย์ โดยถูกปรามาสว่าเป็นความสัมพันธ์ที่ไม่มั่นคงยั่งยืน สามารถลื่นไหลเปลี่ยนแปลงตามแต่ความปรารถนาทางเพศ ซึ่งผู้เขียนพบว่า กลุ่มคู่ชายรักชายต้องการความมั่นคงโดยเข้าสู่การประกอบสร้างชีวิตคู่ด้วยแบบบรรทัดฐานรักต่างเพศ มีการนิยามสถานะบทบาทของการเป็นสามีภรรยา ผู้นำและผู้ตาม มีการต่อรองในความสัมพันธ์ผ่านการสร้างเศรษฐานะและสมรสตามประเพณีในแบบแผนครอบครัวอุดมคติ เพื่อการยอมรับจากครอบครัวและสังคมให้สามารถดำรงชีวิตคู่ได้ นำไปสู่ความต้องการทางสิทธิทั้งการ   จดทะเบียนสมรสและการมีบุตรบุญธรรม 3) การประกอบสร้างและความพยายามช่วงชิงแบบแผนชีวิตคู่โดยสวมทับบรรทัดฐานรักต่างเพศของกลุ่มชายรักชาย รวมทั้งความปรารถนาในสิทธิเพื่อความมั่นคงในชีวิตคู่นี้ มีฉากหน้าที่ดูเสมือนเป็นการต่อรองแต่ผู้เขียนเห็นว่าล้วนแต่เป็นการสยบยอมต่ออำนาจเชิงโครงสร้างทั้งสิ้นหรือในอีกทางหนึ่งการสยบยอมนี้อาจเป็นส่วนหนึ่งของการต่อรองเพื่อให้ได้มาซึ่งสิ่งที่จะทำให้ชีวิตคู่มั่นคงและรื้อมายาคติเชิงลบที่มีต่อคู่ชีวิตชายรักชายด้วยการสวมทับวิถีชีวิตคู่ตามอุดมคติสังคม อย่างไรก็ตาม บุคคลทุกเพศควรมีอำนาจในการเลือกสรรตัดสินใจในสิทธิชีวิตคู่ของตนเอง ทั้งเพศวิถีที่ปรารถนาหรือไม่ปรารถนาการมีชีวิตคู่แบบรักต่างเพศก็ตามย่อมควรต้องได้รับสิทธินี้อย่างเท่าเทียมกัน

เอกสารอ้างอิง

กนกวรรณ ธราวรรณ. (2562). ความเป็นเพศในสังคมเมืองกรุงเทพ. วารสารมานุษยวิทยา. 2(1), 87-118.

กันตพงศ์ รังสีสว่าง. (2565). แนวทางการคุ้มครองสิทธิครอบครัวคู่ชีวิตเพศเดียวกัน. วารสารรัฏฐาภิรักษ์. 64(1), 100-110.

กาญจนา แก้วเทพ และสมสุข หินวิมาน. (2551). สายธารแห่งนักคิดทฤษฎีเศรษฐศาสตร์การเมืองกับการสื่อสารศึกษา. กรุงเทพฯ: ภาพพิมพ์.

กฤตยา อาชวนิจกุล. (2554). เพศวิถีที่กำลังเปลี่ยนแปลงไปในสังคมไทย. วารสารประชากรและสังคม. 15(1), 43-65.

กฤติธี ศรีเกตุ. (2561). ประมวลสาระชุดวิชาการวิเคราะห์การเมือง. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

จเร สิงหโกวินท์. (2557). การเมืองเรื่อง Performativity : คำประกาศจาก Judith Butler ใน Gender Trouble. ในเอกสารประกอบการประชุมวิชาการหญิงอ่านเขียนเขียนอ่านหญิง ครั้งที่ 8. กรุงเทพฯ: วิทยาลัยสหวิทยาการ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

จารุวรรณ คงยศ. (2560). เพศภาวะ เพศวิถี ประสบการณ์ชีวิตของกะเทยในคุก. (วิทยานิพนธ์สังคมวิทยาและมานุษยวิทยามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, กรุงเทพ).

ไชโย นิธิอุบัติ. (2558). พฤติกรรมทางสังคมกับสุขภาพจิตของวัยรุ่นชายรักชาย. วารสารการวิจัยการบริหารการพัฒนา. 5(2), 1-12.

ณฐ นารินทร์, จรินทิพย์ ตรัยตรึงตรีคูณ และสออน สมุทวณิช เธียรพรานนท์. (2562). วิเคราะห์สิทธิการจดทะเบียนคู่ชีวิต: ร่างพระราชบัญญัติการจดทะเบียนคู่ชีวิต. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่. 1(1), 71-98.

ติณณภพจ์ สินสมบูรณ์ทอง. (2557). การเมืองเรื่องคน(ที่ถูกทำให้)ไม่ธรรมดา: มองความเป็นหญิงของนางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ผ่านกรอบเควียร์. วารสารสังคมศาสตร์. 44(2), 71-90.

ติณณภพจ์ สินสมบูรณ์ทอง. (2560). อัตลักษณ์รวมกลุ่มของสมาชิก เพจน้องง ในฐานะญาณวิทยาเควียร์. วารสารสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา. 36(2), 65-88.

ติณณ์ ชัยสายัณห์. (2564). สิทธิและความเท่าเทียมทางกฎหมายของการจดทะเบียนสมรสตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์และสิทธิที่ได้รับตามการจดทะเบียนคู่ชีวิตจากร่างพระราชบัญญัติคู่ชีวิต พ.ศ.. วารสารสังคมศาสตร์เพื่อการพัฒนาท้องถิ่น มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม. 5(4), 281-288.

เทิดเกียรติภณช์ แสงมณีจีรนันเดชา และรัตพงษ์ สอนสุภาพ. (2563). ความเสมอภาคของกลุ่มหลากหลายทางเพศต่อการสมรสและรับรองบุตร : โอกาสและความท้าทายของสังคมไทย. วารสารบัณฑิตศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์. 14(1), 61-70.

ธนัย เจริญกุล. (2565). ความแตกต่างระหว่างเพศ แนวคิดข้ามพ้นการแบ่งแยกเพศสรีระ/เพศสถานะ. วารสารเทคโนโลยีสุรนารี. 16(1), 126-148.

ธัญลักษณ์ นามจักร. (2556). การรับรองสถานภาพการสมรสของบุคคลที่มีความหลากหลายทางเพศ. วารสารนักบริหาร. 33(2), 10-16.

นลินี ตันธุวนิตย์. (2559). ทฤษฎีทางสังคมวิทยาว่าด้วยความเบี่ยงเบน. ในเอกสารประกอบการสอนรายวิชาความเบี่ยงเบนและการควบคุมทางสังคม. ปทุมธานี: คณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

นฤพนธ์ ด้วงวิเศษ. (2562). สิทธิการแต่งงานเกย์ภายใต้อำนาจปกครองของรัฐทุนนิยม. วารสารมานุษยวิทยา. 2(2), 81-118.

นฤพนธ์ ด้วงวิเศษ. (2556). เพศหลากเฉดสีพหุวัฒนธรรมทางเพศในสังคมไทย. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.

นฤพนธ์ ด้วงวิเศษ. (2556). เพศหลากหลายในสังคมไทยกับการเมืองของอัตลักษณ์. วารสารสังคมศาสตร์. 25(2), 137-168.

นฤพนธ์ ด้วงวิเศษ. (2556). รื้อสร้างมายาคติ ความเป็นชาย ในสังคมไทย. รัฐศาสตร์สาร. 34(1), 41-75.

นฤพนธ์ ด้วงวิเศษ. (2558). ทบทวนวิธีการสร้างความรู้ / ความจริงเรื่องเพศ. สืบค้นเมื่อวันที่ 15 ตุลาคม 2565, จาก https://www.sac.or.th/databases/anthropology-concepts/articles/2.

นฤพนธ์ ด้วงวิเศษ. (2558). มานุษยวิทยากับการศึกษาพฤติกรรมข้ามเพศและรักเพศเดียวกัน. สืบค้นเมื่อวันที่ 15 ตุลาคม 2565, จาก https://www.sac.or.th/databases/anthropology-concepts/articles/4.

เบญจรงค์ ถิระผลิกะ และวิเชียร ลัทธิพงศ์พันธ์. (2564). ผู้สูงอายุชายรักชาย : ภาพตัวแทนที่ขาดหายในสังคมไทย. วารสารจุดยืน. 8(1), 1-24.

ประดิษฐ์พร พงศ์เตรียง, ทิพพมาส ชิณวงศ์, เอนโทนี่ พอล โอไบรอัน และ เจน แม็กกวาย. (2560). การรับรู้ด้านมิติทางเพศและการติดเชื้อเอชไอวี: การศึกษาเชิงคุณภาพในชายรักชาย กรุงเทพมหานคร. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข. 26(3), 94-103.

ปภัศร ชัยวัฒน์ และพลอยนภัส ธรรมวิชปรีชา. (2560). ทัศนคติและสภาวการณ์ของครอบครัวยุคใหม่ที่ไม่ต้องการมีบุตร. วารสารศรีปทุมปริทัศน์ ฉบับมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. 17(2), 49-59.

ปณิธี บราวน์. (2557). ความหลากหลายทางเพศกับพหุวัฒนธรรมในสังคมไทย : การสำรวจองค์ความรู้. วารสารสังคมศาสตร์ คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 44(2), 51-70.

ปิยพร โกมุที. (2563). สิทธิและเสรีภาพในการสมรสของบุคคลเพศทางเลือก. วารสารบัณฑิตศึกษานิติศาสตร์. 13(4), 501-522.

ปิยลักษณ์ โพธิวรรณ์. (2545). คนข้ามเพศ: ตัวตน วัฒนธรรมย่อย และพื้นที่ทางสังคม. วารสารดำรงวิชาการ. 10(1), 98-125.

ปุรินทร์ นาคสิงห์. (2547). เกย์ : กระบวนการพัฒนาเอกลักษณ์และวิถีชีวิตทางเพศ. (วิทยานิพนธ์สังคมวิทยาและมานุษยวิทยามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, กรุงเทพ).

พัชราวรรณ แก้วกันทะ, นฏกร อิตุพร, สุกัญญา ทาโสด, ปาริชาต ปัญญา, สาวิตรี จีระยา, พรปวีณ์ แก้วมั่งเมือง และกฤชก สิงห์สกุล. (2565). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าของชายรักชาย. พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. 49(2), 340-350.

พิมพวัลย์ บุญมงคล. (2551). แนวคิด ทฤษฎี และวิธีวิทยา ในการศึกษาเพศวิถี. ใน รายงานการประชุมประจำปีเพศวิถีศึกษาในสังคมไทย ครั้งที่ 1. กรุงเทพ: โรงพิมพ์เจริญดีการพิมพ์.

ภคพล เส้นขาว. (2561). แนวทางในการชีวิตคู่อย่างยั่งยืนของคู่รักเพศเดียวกันในสังคมไทย. วารสารวิชาการคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนคร. 2(1), 90-105.

ระพีพรรณ ภู่ผกาพันธ์พงษ์. (2540). การยินยอมให้มีความสัมพันธ์ทางเพศก่อนการแต่งงานและปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการยินยอมให้มีความสัมพันธ์ทางเพศก่อนแต่งงาน. (วิทยานิพนธ์สังคมวิทยาและมานุษยวิทยามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, กรุงเทพ).

วรธา มงคลสืบสกุล. (2565). พัฒนาการการยอมรับและรับรองสิทธิของผู้มีความหลากหลายทางเพศ. วารสารมนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์. 39(3), 109-138.

วิสสุดา จันทร์สม, ไฉไล ศักดิ์วรพงษ์ และสากล สถิตวิทยานันท์. (2558). วิถีชีวิตคู่หญิง. วารสารการวิจัยกาสะลองคำ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย. 9(2), 105-117.

วุฒิพงศ์ คงทอง, กิ่งแก้ว เกษโกวิท และยุพา ถาวรพิทักษ์. (2551). ความใกล้ชิดกับญาติที่เป็นผู้หญิงและเพศวิถีวัยรุ่นชายรักชาย: กรณีศึกษาชายรักชายที่เป็นสมาชิกกลุ่มพลังสีม่วง. วารสารวิจัย มข. 8(4), 51-62.

ศิริจิต สุนันต๊ะ. (2556). สถานการณ์โต้แย้งเรื่องพหุวัฒนธรรมในสังคมไทย. วารสารภาษาและวัฒนธรรม. 32(1), 5-30.

สมชาย ปรีชาศิลปกุล. (2556). จากระบบกฎหมายแบบทวิเพศสู่ระบบกฎหมายแบบพหุเพศ. วารสารนิติสังคมศาสตร์. 6(1), 5-25.

สิรภัทร ปิยะเวช. (2561). การข่มขืนกระทำชำเราระหว่างคู่ชีวิตเพศเดียวกันศึกษากรณีมาตรา 276 แห่งประมวลกฎหมายอาญา. วารสารวิชาการ คณะนิติศาสตร์. 8(2), 53-65.

สิริวัฒน์ มาเทศ และอัศวิน เนตรโพธิ์แก้ว. (2563). วาทกรรมและการสื่อความหมายการสมรสของคนเพศเดียวกันผ่านการนำเสนอข่าวของสื่อมวลชนในประเทศไทย. วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. 40(3), 189-203.

สิริวัฒน์ มาเทศ. (2564). การสื่อสารและความหมายการสมรสของเพศเดียวกันในสังคมไทย. วารสารศาสตร์. 14(3), 143-183.

สุชานุช พันธนียะ. (2562). ครอบครัวคนข้ามเพศ จากความผิดปกติและความเป็นอื่น สู่การมีตัวตนและพื้นที่ทางสังคม: บทวิเคราะห์ตามแนวคิดวาทกรรมของมิเชล ฟูโกต์. วารสารด้านการบริหารรัฐกิจและการเมือง. 8(1), 24-44.

สุธาทิพย์ เม่งซ่าน, ชาญชัย เรืองขจร และกัลยา ตันสกุล. (2557). วิถีชีวิตชายรักชาย: กรณีศึกษาตำบลเกาะสุกร อำเภอปะเหลียน จังหวัดตรัง. วารสารบัณฑิตวิจัย. 5(1), 111-117.

สุภัตรา สุภาพ. (2556). สังคมและวัฒนธรรมไทย : ค่านิยม ครอบครัว ศาสนา ประเพณี. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช.

โสพิน หมูแก้ว. (2544). อยู่ก่อนแต่ง: การอยู่ร่วมกันโดยไม่แต่งงานของนักศึกษามหาวิทยาลัย. (วิทยานิพนธ์สังคมวิทยาและมานุษยวิทยามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, กรุงเทพ).

หนึ่งหทัย ขอผลกลาง. (2550). ปัจจัยแห่งการดำรงอยู่หรือล่มสลายของครอบครัว. วารสารเทคโนโลยีสุรนารี. 1(2), 45-54.

อนงค์นาฏ ทองสัน, ศรัณย์ จารนัย และหทัยวรรณ มณีวงษ์. (2564). ภาพสะท้อนกลุ่มรักร่วมเพศชาย ในนวนิยายเรื่องนิทานพันดาว ของแบคทีเรีย. วารสารมนุษย์และสังคม มหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ. 5(1), 45-64.

อารยา ศิริพยัคฆ์. (2557). ภาพสะท้อนของหญิงรักหญิงผ่านนิตยสาร @ tom actz. (วิทยานิพนธ์นิเทศศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยกรุงเทพ, ปทุมธานี).

เอกสิทธิ์ ไชยปิน และเสกสรร ทองติ๊บ. (2566). พฤติกรรมการใช้ชีวิต การตีตราและการกีดกันทางสังคม และความพึงพอใจในชีวิตต่อการเปิดเผย อัตลักษณ์ทางเพศของนักศึกษาชายรักชายในภาคเหนือ. วารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทย. 31(2), 106-120.

Butler, J. (1990). Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity. New York: Routledge.

Foucault, M. (1990). The history of sexuality 1: An introduction (R. Hurley, Trans). Harmondsworth: Penguin.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2023-09-27

รูปแบบการอ้างอิง

วรพิทักษานนท์ ธ. (2023). การต่อรองและการสยบยอมต่อความไม่เท่าเทียมทางเพศในด้านชีวิตคู่ ของกลุ่มคู่รักเพศเดียวกัน. วารสารสังคมวิจัยและพัฒนา, 5(3), 1–27. สืบค้น จาก https://he02.tci-thaijo.org/index.php/JMARD/article/view/261338