แนวทางการปรับใช้ระบบเครดิตทางสังคมในประเทศไทย: กลไกการกระตุ้นและควบคุมพฤติกรรมของผู้คน

บทคัดย่อ

การควบคุมทางสังคมเป็นหนึ่งในกลไกที่สำคัญที่นำมาสู่การสร้างความเป็นระบบของสังคม เพื่อให้ประชาชนสามารถอยู่ร่วมได้อย่างสงบสุข ระบบเครดิตทางสังคมเป็นหนึ่งในรูปธรรมของการควบคุมทางสังคมที่รัฐสร้างขึ้นเพื่อให้พลเมืองเกิดการควบคุมการแสดงพฤติกรรมของตนเอง การดำเนินระบบเครดิตทางสังคมดำเนินไปควบคู่กับกระบวนการให้รางวัลและลงโทษ เพื่อให้สมาชิกในสังคมเกิดความตะหนักถึงผลที่จะตามมาของการกระทำและการยับยั้งชั่งใจในการแสดงพฤติกรรมของตนเองที่อาจก่อให้เกิดผลกระทบเชิงแก่ตนเอง การนำระบบเครดิตทางสังคมไปใช้ในแต่ละประเทศนั้นมีความแตกต่างกันออกไปตามบริบทการเมืองการปกครองและสังคมวัฒนธรรมของประเทศนั้น ๆ หากประเทศไทยนำแนวคิดระบบเครดิตทางสังคมมาประยุกต์ใช้ในสังคมไทยจำเป็นจะต้องมีการวางแผนแนวทางการดำเนินที่เหมาะสมกับบริบทสังคม งานวิจัยชิ้นนี้จึงมุ่งศึกษาแนวทางการนำระบบเครดิตทาสังคมมาใช้ในประเทศไทย โดยอาศัยการทบทวนกรณีศึกษาประเทศสหรัฐอเมริกาและสาธารณัฐประชาชนจีน ร่วมกับการสัมภาษณ์หน่วยงานและผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสังคม ภาคประชาชน และผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย เพื่อนำเสนอแนวทางในการประยุกต์ใช้ระบบเครดิตทาสังคม จากการศึกษา พบว่า แนวทางการดำเนินระบบเครดิตทางสังคมของประเทศไทยจะมุ่งนี้ไปที่การกระตุ้นให้ประชาชนแสดงพฤติกรรมเชิงลบ ผ่านการแปลงพฤติกรรมให้กลายเป็นคะแนนที่จับต้องได้ และคะแนนพฤติกรรมเชิงลบเหล่านี้สามารถนำไปแลกสิทธิประโยชน์เพื่อแบ่งเบาภาระในการดำเนินชีวิตประจำวันได้