การเห็นคุณค่าในตนเอง การสนับสนุนทางสังคม และพฤติกรรมรังแกกันในนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนต้น
Article Sidebar
เผยแพร่แล้ว:
ธ.ค. 26, 2018
คำสำคัญ:
พฤติกรรมรังแกกัน นักเรียน วัยรุ่น การเห็นคุณค่าในตนเอง การสนับสนุนทางสังคม
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: เพื่อเปรียบเทียบการเห็น คุณค่าในตนเอง และการสนับสนุนทางสังคม ระหว่างกลุ่มผู้ถูกรังแกกลุ่มผู้รังแกผู้อื่น กลุ่มที่เป็นทั้งผู้รังแกผู้อื่นและผู้ถูกรังแก และกลุ่มที่ไม่ เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมรังแกกันในนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนต้น
วิธีการศึกษา: กลุ่มตัวอย่างเป็นนักเรียน ระดับมัธยมศึกษาปีที่ 1 - 3 ที่กำลังศึกษาในภาคการศึกษาที่ 2 ปีการศึกษา 2558 จาก 3 โรงเรียน ของจังหวัดหนึ่งในภาคใต้ จำนวน 527 คน เครื่องมือที่ใช้ประกอบด้วย แบบสอบถามข้อมูล ทั่วไป แบบสอบถามพฤติกรรมรังแกกันสำหรับ นักเรียน แบบสอบถามการเห็นคุณค่าในตนเอง และแบบสอบถามการสนับสนุนทางสังคม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติบรรยาย และสถิติ วิเคราะห์ความแปรปรวนแบบมี 1 ตัวแปร
ผลการศึกษา: ผลการวิจัย พบว่า ค่าเฉลยการ เห็นคุณค่าในตนเองแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ
ทางสถิติ 3 คู่ ได้แก่ 1) กลุ่มผู้ถูกรังแกและกลุ่ม ที่ไม่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมรังแกกัน (p = .019), 2) กลุ่มที่เป็นทั้งผู้รังแกผู้อื่นกับถูกรังแกและกลุ่มที่ไม่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมรังแกกัน (p < .001), และ 3) กลุ่มที่เป็นทั้งผู้รังแกผู้อื่นและถูกรังแกกับ กลุ่มผู้ถูกรังแก (p < .001) และพบว่า ค่าเฉลี่ยการ สนับสนุนทางสังคมแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ ทางสถิติ 2 คู่ ได้แก่ 1) กลุ่มที่เป็นทั้งผู้รังแกผู้อื่น กับถูกรังแกและกลุ่มผู้ถูกรังแก (p = .019) และ 2) กลุ่มที่เป็นทั้งผู้รังแกผู้อื่นกับถูกรังแกและกลุ่ม ที่ไม่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมรังแกกัน (p = .007)
สรุป: ผลที่ได้จากการศึกษาครั้งนี้ใช้เป็น ข้อมูลพื้นฐานที่นำไปสู่การพัฒนาโปรแกรม ป้องกันพฤติกรรมรังแกกันต่อไป
Article Details
บท
บทความวิจัย
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์แล้ว เป็นลิขสิทธิ์ของสมาคมพยาบาลจิตเวชแห่งประเทศไทย
References
กอร์ปบุญ ภาวะกุล และปราโมทย์ สุคนิชย์. (2554). การศึกษาพฤติกรรมรังแกข่มขู่กับระดับความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองในโรงเรียนมัธยมแห่งหนึ่งกรุงเทพมหานคร. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย, 56(1), 35-44.
เกษตรชัย และหีม. (2556). พฤติกรรมการรังแกของนักเรียน. (พิมพ์ครั้งที่ 1). สงขลา: หน่วยโสตทัศนศึกษา คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
ชุตินาถ ศักรินทร์กุล และอลิสา วัชรสินธุ. (2557). ความชุกของการข่มเหงรังแกและปัจจัยด้านจิตสังคมที่เกี่ยวข้องในเด็กมัธยมต้น เขตอำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่. วารสาร สมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย, 59(3), 221-230.
สมบัติ ตาปัญญา. (2549). รายงานการสำรวจปัญหาการรังแกกันของนักเรียน. ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
สุริยเดว ทรีปาตี. (2556). รู้จักเด็กทั้งตัวและหัวใจพัฒนาการของเด็กและวัยรุ่น (พิมพ์ครั้งที่ 2). สมุทรสาคร: แอ๊ปป้า พริ้นติ้ง กรุ๊ป.
สุวรรณี พุทธิศรี. (2556). การพัฒนาความนับถือตนเองในเด็กและเยาวชน (self-esteem). เข้าถึงเมื่อ 16 มิถุนายน 2558, จาก https:// www.cf.mahidol.ac.th/autopage/file/ MonAugust2008-12-35-46-4self%20-%20 esteem.pdf
อรุณี เกษรอุบล. (2544). การสำรวจความเครียดการจัดการกับปัญหาและการสนับสนุนทางสังคมของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 6 สังกัดกรมสามัญศึกษา จังหวัดนนทบุรี. วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาเวชศาสตร์ชุมชน, บัณฑิตวิทยาลัย, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
Alikasifoglu, M., Erginoz, E., Ercan, O., Uysal, O., & Albayrak-Kaymak, D. (2007). Bullying behaviours and psychosocial health: Results from a cross-sectional survey among high school students in Istanbul, Turkey. European Journal of Pediatrics, 166(12), 1253-1260.
American Psychological Association. (2002a). Glossary of psychological terms. Retrieved February 25, 2015, from https://www.apa. org/research/action/glossary.aspx?tab=18
American Psychological Association. (2002b). Glossary of psychological terms. Retrieved February 25, 2015, from https://www.apa. org/research/action/glossary.aspx?tab=18
Atik, G. (2006). The role of locus of control, self-esteem, parenting style, loneliness, and academic achievement in predicting bullying among middle school students. The degree of Master of Science, Graduate School, Middle East Technical University.
Austin, S., & Joseph, S. (1996). Assessment of bully/victim problems in 8 to 11 year-olds. British Journal of Educational Psychology, 66(4), 447-456.
Bauman, S., Toomay, R. B., & Walker, J. L. (2013). Associations among bullying, cyberbullying, and suicide in high school students. Journal of Adolescence, 36(2), 341-350.
Brewster, A. B., & Bowen, G. L. (2004). Teacher support and the school engagement of Latino middle and high school students at risk of school failure. Child and Adolescent Social Work Journal, 1(21), 47-67.
Byers, D., Caltabiano, N., & Caltabiano, M. (2011). Teachers’ attitudes towards overt and covert bullying, and perceived efficacy to intervene. Australian Journal of Teacher Education, 36(11), 104-119.
Cassidy, T. (2009). Bullying and victimisation in school children: The role of social identity, problem-solving style, and family and school context. Social Psychology of Education, 12(1), 63-76.
Chan, H., & Wong, D. (2015). The overlap between school bullying perpetration and victimization: Assessing the psychological, familial, and school factors of Chinese adolescents in Hong Kong. Journal of Child & Family Studies, 24(11), 3224-3234. doi:10.1007/s10826-015-0125-7
Choi, B., & Park, S. (2018). Who becomes a bullying perpetrator after the experience of bullying victimization? The moderating role of self-esteem. Journal of Youth and Adolescence, 47(11), 2414-2423. doi:10. 1007/s10964-018-0913-7
Cobb, S. (1976). Social support as a moderator of life stress. Psychosomatic Medicine, 5(38), 300-314. doi: 10.1097/00006842- 197609000-00003
Coggan, C., Bennett, S., Hooper, R., & Dickinson, P. (2012). Association between bullying and mental health status in New Zealand adolescents. International Journal of Mental Health Promotion, 5(1), 16-22.
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
Demaray, M. K., & Malecki, C. K. (2003). Perceptions of the frequency and importance of social support by students classified as victims, bullies, and bully/victims in an urban middle school. Journal of School Psychology Review, 32(3), 471-489.
Erdfelder, E., Faul, F., & Buchner, A. (1996). GPOWER: A general power analysis program. Behavior Research Methods, Instruments & Computers, 28(1), 1-11.
Elfstrom, J. L. (2007). Bullying and victimization: School climate matters. The degree of Masters of Arts, Department of Psychology, Graduate School, Miami University.
Flaspohler, P. D., Elfstrom, J. L., Vanderzee, K. L., & Sink, H. E. (2009). Stand by me: The effects of peer and teacher support in mitigating the impact of bullying on quality of life. Psychology in the Schools, 7(46), 636-649.
Fleming, L. C., & Jacobsen, K. H. (2009). Bullying and symptoms of depression in Chilean middle school students. Journal of School Health, 79(3), 130-137.
Flouri, E., & Buchanan, A. (2003). The role of mother involvement and father involvement in adolescent bullying behavior. Journal of Interpersonal Violence, 6(18), 634-644.
Herráiz, E., & Gutiérrez, R. (2016). Social support as a school victimisation risk factor. Journal of Child & Family Studies, 25(12), 3473-3480. doi:10.1007/s10826- 016-0503-9
Holt, M. K., & Espelage, D. L. (2007). Perceived social support among bullies, victims, and bully-victims. Journal of Youth and Adolescence, 36(8), 984-994.
Jansen, D. E., Veenstra, R., Ormel, J., Verhulst, F. C., & Reijneveld, S. A. (2011). Early risk factors for being a bully, victim, or bully/ victim in late elementary and early secondary education. The longitudinal TRAILS study. BMC Public Health, 11(1), 1-7.
Jofre-Velasquez, V. M., Garcia-Maldonado, G., Saldivar-Gonzalez, A. H., Martinez- Perales, G., Lin-Ochoa, D., Quintanar- Martinez, S., et al. (2011). Bullying in junior high school students: General characteristics and associated risk factors. Boletin Medico Del Hospital Infantil De Mexico, 68(3), 177-185.
Juvonen, J., Graham, S., & Schuster, M. A. (2003). Bullying among young adolescents: The strong, the weak, and the troubled. Pediatrics, 112(6), 1231-1237.
Khamis, V. (2015). Bullying among school-age children in the greater Beirut area: Risk and protective factors. Child Abuse & Neglect, 39(1), 137-146.
Klomek, A. B., Marrocco, F., Kleinman, M., Schonfeld, I. S., & Gould, M. S. (2007). Bullying, depression, and suicidality in adolescents. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 46(1), 40-49.
Konishi, C., & Hymel, S. (2009). Bullying and stress in early adolescence: The role of coping and social support. Journal of Early Adolescence, 29(3), 333-356.
Kumpulainen, K., Rasanen, E., Henttonen, I., Almqvist, F., Kresanov, K., Linna, S. L., et al. (1998). Bullying and psychiatric symptoms among elementary school-age children. Child Abuse and Neglect, 7(22), 705-717.
Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress appraisal and coping. New York: Springer.
Liang, H., Flisher, A. J., & Lombard, C. J. (2007). Bullying, violence, and risk behavior in South African school students. Child Abuse and Neglect, 31(2), 161-171.
Natvig, G. K., Albrektsen, G., & Qvarnstrom, U. (2001). School-related stress experience as a risk factor for bullying behavior. Journal of Youth and Adolescence, 5(30), 561-575.
Offen, I. (2012). Social support for adolescents involved in traditional and cyber bullying. The degree of Masters of Arts, Department of education, Graduate School, California State University.
Olweus, D. (1996). Bullying at school: Knowledge base and an effective intervention program. Annals of the New York Academy of Sciences, 794(1), 265-276.
O’Moore, M., & Kirkham, C. (2001). Self-esteem and its relationship to bullying behavior. Aggressive Behavior, 27(4), 269-283.
Pengpid, S., & Peltzer, K. (2013). Bullying and its associated factors among school-aged adolescents in Thailand. Scientific World Journal, 1(1), 1-6.
Polit, D. F., & Beck, C. T. (2004). Nursing research: Principles and methods. (7thed.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
Pollastri, A. R., Cardemil, E. V., & O’Donnell, E. H. (2010). Self-esteem in pure bullies and bully/victims: A longitudinal analysis. Journal of Interpersonal Violence, 25(8), 1489-1502.
Porsteinsdottir, E. (2014). Effects of bullying on symptoms of depression and anxiety, the importance of parental support. Department of Psychology School of Business, 1(1), 1-20.
Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton: Princeton University Press.
Salmivalli, C. (2001). Feeling good about oneself, being bad to others? Remarks on selfesteem, hostility, and aggressive behavior. Aggression and Violent Behavior, 6(4), 375–393.
Seals, D., & Young, J. (2003). Bullying and victimization: Prevalence and relationship to gender, grade level, ethnicity, selfesteem, and depression. Journal of Adolescence, 152(38), 735-747.
Seixas, S. R., Coelho, J. P., & Nicolas-Fischer, G. (2013). Bullies, victims and bully-victims impact on health profile. Journal Educacao Sociedadee Culturas, 38(1), 53-75.
Srisaeng, P. (2003). Self-esteem, Stressful life events, social support and postpartum depression in adolescent mothers in Thailand. The degree of doctor of philosophy, Graduate School, Case Western Reserve University.
Spade, J. A. (2007). The relationship between student bullying behaviors and self-esteem. The degree of Doctor of Education, Graduate School, Bowling Green State University.
Strom, I. F., Thoresen, S., Wentzel-Larsen, T., & Dyb, G. (2013). Violence, bullying and academic achievement: A study of 15-year-old adolescents and their school environment. Child Abuse & Neglect, 37(4), 243-251.
Tharp-Taylor, S., Haviland, A., & D’Amico, E. J. (2009). Victimization from mental and physical bullying and substance use in early adolescence. Addictive Behaviors, 34(6), 561-567.
Uba, I., Yaacob, S. N., & Juhari, R. (2010). Bullying and its relationship with depression among teenagers. Journal of Psychology, 1(1), 15-22.
Wang, J., Nansel, T. R., & Iannotti, R. J. (2011). Cyber and traditional bullying: Differential association with depression. Journal of Adolescent Health, 48(4), 415-417.
เกษตรชัย และหีม. (2556). พฤติกรรมการรังแกของนักเรียน. (พิมพ์ครั้งที่ 1). สงขลา: หน่วยโสตทัศนศึกษา คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
ชุตินาถ ศักรินทร์กุล และอลิสา วัชรสินธุ. (2557). ความชุกของการข่มเหงรังแกและปัจจัยด้านจิตสังคมที่เกี่ยวข้องในเด็กมัธยมต้น เขตอำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่. วารสาร สมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย, 59(3), 221-230.
สมบัติ ตาปัญญา. (2549). รายงานการสำรวจปัญหาการรังแกกันของนักเรียน. ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
สุริยเดว ทรีปาตี. (2556). รู้จักเด็กทั้งตัวและหัวใจพัฒนาการของเด็กและวัยรุ่น (พิมพ์ครั้งที่ 2). สมุทรสาคร: แอ๊ปป้า พริ้นติ้ง กรุ๊ป.
สุวรรณี พุทธิศรี. (2556). การพัฒนาความนับถือตนเองในเด็กและเยาวชน (self-esteem). เข้าถึงเมื่อ 16 มิถุนายน 2558, จาก https:// www.cf.mahidol.ac.th/autopage/file/ MonAugust2008-12-35-46-4self%20-%20 esteem.pdf
อรุณี เกษรอุบล. (2544). การสำรวจความเครียดการจัดการกับปัญหาและการสนับสนุนทางสังคมของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 6 สังกัดกรมสามัญศึกษา จังหวัดนนทบุรี. วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาเวชศาสตร์ชุมชน, บัณฑิตวิทยาลัย, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
Alikasifoglu, M., Erginoz, E., Ercan, O., Uysal, O., & Albayrak-Kaymak, D. (2007). Bullying behaviours and psychosocial health: Results from a cross-sectional survey among high school students in Istanbul, Turkey. European Journal of Pediatrics, 166(12), 1253-1260.
American Psychological Association. (2002a). Glossary of psychological terms. Retrieved February 25, 2015, from https://www.apa. org/research/action/glossary.aspx?tab=18
American Psychological Association. (2002b). Glossary of psychological terms. Retrieved February 25, 2015, from https://www.apa. org/research/action/glossary.aspx?tab=18
Atik, G. (2006). The role of locus of control, self-esteem, parenting style, loneliness, and academic achievement in predicting bullying among middle school students. The degree of Master of Science, Graduate School, Middle East Technical University.
Austin, S., & Joseph, S. (1996). Assessment of bully/victim problems in 8 to 11 year-olds. British Journal of Educational Psychology, 66(4), 447-456.
Bauman, S., Toomay, R. B., & Walker, J. L. (2013). Associations among bullying, cyberbullying, and suicide in high school students. Journal of Adolescence, 36(2), 341-350.
Brewster, A. B., & Bowen, G. L. (2004). Teacher support and the school engagement of Latino middle and high school students at risk of school failure. Child and Adolescent Social Work Journal, 1(21), 47-67.
Byers, D., Caltabiano, N., & Caltabiano, M. (2011). Teachers’ attitudes towards overt and covert bullying, and perceived efficacy to intervene. Australian Journal of Teacher Education, 36(11), 104-119.
Cassidy, T. (2009). Bullying and victimisation in school children: The role of social identity, problem-solving style, and family and school context. Social Psychology of Education, 12(1), 63-76.
Chan, H., & Wong, D. (2015). The overlap between school bullying perpetration and victimization: Assessing the psychological, familial, and school factors of Chinese adolescents in Hong Kong. Journal of Child & Family Studies, 24(11), 3224-3234. doi:10.1007/s10826-015-0125-7
Choi, B., & Park, S. (2018). Who becomes a bullying perpetrator after the experience of bullying victimization? The moderating role of self-esteem. Journal of Youth and Adolescence, 47(11), 2414-2423. doi:10. 1007/s10964-018-0913-7
Cobb, S. (1976). Social support as a moderator of life stress. Psychosomatic Medicine, 5(38), 300-314. doi: 10.1097/00006842- 197609000-00003
Coggan, C., Bennett, S., Hooper, R., & Dickinson, P. (2012). Association between bullying and mental health status in New Zealand adolescents. International Journal of Mental Health Promotion, 5(1), 16-22.
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
Demaray, M. K., & Malecki, C. K. (2003). Perceptions of the frequency and importance of social support by students classified as victims, bullies, and bully/victims in an urban middle school. Journal of School Psychology Review, 32(3), 471-489.
Erdfelder, E., Faul, F., & Buchner, A. (1996). GPOWER: A general power analysis program. Behavior Research Methods, Instruments & Computers, 28(1), 1-11.
Elfstrom, J. L. (2007). Bullying and victimization: School climate matters. The degree of Masters of Arts, Department of Psychology, Graduate School, Miami University.
Flaspohler, P. D., Elfstrom, J. L., Vanderzee, K. L., & Sink, H. E. (2009). Stand by me: The effects of peer and teacher support in mitigating the impact of bullying on quality of life. Psychology in the Schools, 7(46), 636-649.
Fleming, L. C., & Jacobsen, K. H. (2009). Bullying and symptoms of depression in Chilean middle school students. Journal of School Health, 79(3), 130-137.
Flouri, E., & Buchanan, A. (2003). The role of mother involvement and father involvement in adolescent bullying behavior. Journal of Interpersonal Violence, 6(18), 634-644.
Herráiz, E., & Gutiérrez, R. (2016). Social support as a school victimisation risk factor. Journal of Child & Family Studies, 25(12), 3473-3480. doi:10.1007/s10826- 016-0503-9
Holt, M. K., & Espelage, D. L. (2007). Perceived social support among bullies, victims, and bully-victims. Journal of Youth and Adolescence, 36(8), 984-994.
Jansen, D. E., Veenstra, R., Ormel, J., Verhulst, F. C., & Reijneveld, S. A. (2011). Early risk factors for being a bully, victim, or bully/ victim in late elementary and early secondary education. The longitudinal TRAILS study. BMC Public Health, 11(1), 1-7.
Jofre-Velasquez, V. M., Garcia-Maldonado, G., Saldivar-Gonzalez, A. H., Martinez- Perales, G., Lin-Ochoa, D., Quintanar- Martinez, S., et al. (2011). Bullying in junior high school students: General characteristics and associated risk factors. Boletin Medico Del Hospital Infantil De Mexico, 68(3), 177-185.
Juvonen, J., Graham, S., & Schuster, M. A. (2003). Bullying among young adolescents: The strong, the weak, and the troubled. Pediatrics, 112(6), 1231-1237.
Khamis, V. (2015). Bullying among school-age children in the greater Beirut area: Risk and protective factors. Child Abuse & Neglect, 39(1), 137-146.
Klomek, A. B., Marrocco, F., Kleinman, M., Schonfeld, I. S., & Gould, M. S. (2007). Bullying, depression, and suicidality in adolescents. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 46(1), 40-49.
Konishi, C., & Hymel, S. (2009). Bullying and stress in early adolescence: The role of coping and social support. Journal of Early Adolescence, 29(3), 333-356.
Kumpulainen, K., Rasanen, E., Henttonen, I., Almqvist, F., Kresanov, K., Linna, S. L., et al. (1998). Bullying and psychiatric symptoms among elementary school-age children. Child Abuse and Neglect, 7(22), 705-717.
Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress appraisal and coping. New York: Springer.
Liang, H., Flisher, A. J., & Lombard, C. J. (2007). Bullying, violence, and risk behavior in South African school students. Child Abuse and Neglect, 31(2), 161-171.
Natvig, G. K., Albrektsen, G., & Qvarnstrom, U. (2001). School-related stress experience as a risk factor for bullying behavior. Journal of Youth and Adolescence, 5(30), 561-575.
Offen, I. (2012). Social support for adolescents involved in traditional and cyber bullying. The degree of Masters of Arts, Department of education, Graduate School, California State University.
Olweus, D. (1996). Bullying at school: Knowledge base and an effective intervention program. Annals of the New York Academy of Sciences, 794(1), 265-276.
O’Moore, M., & Kirkham, C. (2001). Self-esteem and its relationship to bullying behavior. Aggressive Behavior, 27(4), 269-283.
Pengpid, S., & Peltzer, K. (2013). Bullying and its associated factors among school-aged adolescents in Thailand. Scientific World Journal, 1(1), 1-6.
Polit, D. F., & Beck, C. T. (2004). Nursing research: Principles and methods. (7thed.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
Pollastri, A. R., Cardemil, E. V., & O’Donnell, E. H. (2010). Self-esteem in pure bullies and bully/victims: A longitudinal analysis. Journal of Interpersonal Violence, 25(8), 1489-1502.
Porsteinsdottir, E. (2014). Effects of bullying on symptoms of depression and anxiety, the importance of parental support. Department of Psychology School of Business, 1(1), 1-20.
Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton: Princeton University Press.
Salmivalli, C. (2001). Feeling good about oneself, being bad to others? Remarks on selfesteem, hostility, and aggressive behavior. Aggression and Violent Behavior, 6(4), 375–393.
Seals, D., & Young, J. (2003). Bullying and victimization: Prevalence and relationship to gender, grade level, ethnicity, selfesteem, and depression. Journal of Adolescence, 152(38), 735-747.
Seixas, S. R., Coelho, J. P., & Nicolas-Fischer, G. (2013). Bullies, victims and bully-victims impact on health profile. Journal Educacao Sociedadee Culturas, 38(1), 53-75.
Srisaeng, P. (2003). Self-esteem, Stressful life events, social support and postpartum depression in adolescent mothers in Thailand. The degree of doctor of philosophy, Graduate School, Case Western Reserve University.
Spade, J. A. (2007). The relationship between student bullying behaviors and self-esteem. The degree of Doctor of Education, Graduate School, Bowling Green State University.
Strom, I. F., Thoresen, S., Wentzel-Larsen, T., & Dyb, G. (2013). Violence, bullying and academic achievement: A study of 15-year-old adolescents and their school environment. Child Abuse & Neglect, 37(4), 243-251.
Tharp-Taylor, S., Haviland, A., & D’Amico, E. J. (2009). Victimization from mental and physical bullying and substance use in early adolescence. Addictive Behaviors, 34(6), 561-567.
Uba, I., Yaacob, S. N., & Juhari, R. (2010). Bullying and its relationship with depression among teenagers. Journal of Psychology, 1(1), 15-22.
Wang, J., Nansel, T. R., & Iannotti, R. J. (2011). Cyber and traditional bullying: Differential association with depression. Journal of Adolescent Health, 48(4), 415-417.