การพัฒนาโปรแกรมส่งเสริมความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง และลดอาการซึมเศร้าสำหรับผู้ป่วยโรคจิตเภท
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์ 1) พัฒนาโปรแกรมส่งเสริม ความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองและลดอาการซึมเศร้า สำหรับผู้ป่วยโรคจิตเภท 2) ประเมินความเป็น ไปได้และการยอมรับในการนำโปรแกรมฯ ไปใช้ 3) ประเมินประสิทธิผลของโปรแกรมฯ
วิธีการศึกษา การวิจัยนี้เป็นการวิจัยและ พัฒนา ตามแนวทางการพัฒนาและประเมินผล การบำบัดที่ครอบคลุมหลายมิติ (development and evaluating complex interventions) ของ Medical Research Council (MRC, 2008) ประกอบด้วย 3 ขั้นตอน ได้แก่ 1) การพัฒนาโปรแกรมโดยใช้ ข้อมูลจาก 4 แหล่ง ได้แก่ ผู้ป่วย ผู้ดูแล พยาบาล และหลักฐานงานวิจัย 2) ประเมินความเป็นไป ได้และการยอมรับในการนำโปรแกรมไปใช้กับ ผู้ป่วยโรคจิตเภทที่มีอาการซึมเศร้าและผู้ดูแล จำนวน 10 คู่ และพยาบาลผู้ใช้โปรแกรม 7 คน และ 3) ประเมินประสิทธิผลของโปรแกรมด้วยการวิจัย กึ่งทดลอง วัดผลลัพธ์ก่อนการทดลอง หลังเสร็จ สิ้นการทดลองทันทีและติดตาม 1 และ 3 เดือน กลุ่มตัวอย่าง คือผู้ป่วยโรคจิตเภทที่มีอาการ ซึมเศร้าระดับเล็กน้อยถึงปานกลาง พักรักษาตัวใน หอผู้ป่วยจิตเวช จำนวน 63 คน เป็นกลุ่มทดลอง 30 คน กลุ่มควบคุม 33 คน กลุ่มควบคุมให้การ ดูแลตามปกติ เครื่องมือที่ใช้วัดผลลัพธ์ ได้แก่ แบบประเมินอาการซึมเศร้าฉบับภาษาไทย (Hamilton Rating Scale for Depression) และ แบบประเมินความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองฉบับ ภาษาไทย (Rosenberg’s Self-Esteem Scale) วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนา และ Repeated Measure ANOVA
ผลการศึกษา โปรแกรมจิตสังคมบำบัดที่ ได้รับการพัฒนา ชื่อโปรแกรมส่งเสริมความรู้สึก มีคุณค่าในตนเองและลดอาการซึมเศร้าสำหรับ ผู้ป่วยโรคจิตเภท (SEDS) ประกอบด้วย 4 องค์ ประกอบ 6 กิจกรรม เป็นกิจกรรมกลุ่มบำบัดกับ ผู้ป่วยโรคจิตเภท 5 ครั้งและกิจกรรมให้การปรึกษา รายครอบครัว 1 ครั้ง กลยุทธ์ที่ใช้เป็นฐานใน การบำบัดคือ การบำบัดความคิดและพฤติกรรม การบำบัดแบบยอมรับและมุ่งมั่น และการสนับสนุน ทางสังคม โปรแกรม SEDS ได้รับการยอมรับและ มีความเป็นไปได้ที่จะนำไปใช้ในคลินิกในระดับ ดีมาก ในด้านความพึงพอใจ ความยากง่าย การนำไปใช้ และมีผลลัพธ์ทางคลินิกเป็นที่น่าพอใจ ผลการประเมินประสิทธิผลของโปรแกรมพบว่า คะแนนความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองและอาการ ซึมเศร้าเมื่อสิ้นสุดโปรแกรมฯ และในระยะติดตาม ผล 1 และ 3 เดือนดีกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญที่ระดับ .001 และเมื่อเปรียบเทียบกับ การดูแลปกติ ความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองสูงกว่า และอาการซึมเศร้าน้อยกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมี นัยสำคัญที่ระดับ .001 ภายหลังเสร็จสิ้นการทดลอง ทันทีและในระยะติดตามผล 1 และ 3 เดือน และ โปรแกรม ฯ กับช่วงเวลาที่วัดผลลัพธ์มีปฏิสัมพันธ์ กันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .001
สรุป: โปรแกรม SEDS ควรนำไปใช้ใน การปฏิบัติจริงในคลินิก และประเมินประสิทธิผล ความคุ้มค่าคุ้มทุน และกระบวนการเปลี่ยนแปลง ในขั้นตอนที่ 4 ของ MRC (2008) ต่อไป
Article Details
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์แล้ว เป็นลิขสิทธิ์ของสมาคมพยาบาลจิตเวชแห่งประเทศไทย
References
ปรียนันท์ สละสวัสดิ์. (2550). ความชุกของภาวะ ซึมเศร้าและปัจจัยที่เกี่ยวข้องในผู้ป่วยนอก โรคจิตเภทเรื้อรัง สถาบันจิตเวชศาสตร์ สมเด็จเจ้าพระยา. วารสารสถาบัน จิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา, 1(1), 15-23.
ปรียนันท์ สละสวัสดิ์. (2556). ความชุกและ ปัจจัยทำนายภาวะซึมเศร้าของผู้ป่วยใน โรคจิตเภท. วารสารสถาบันจิตเวชศาสตร์ สมเด็จเจ้าพระยา, 7(1), 37-48.
พันธ์นภา กิตติรัตน์ไพบูลย์. (2544). เอกสารประกอบการบรรยายการอบรมการพัฒนา แบบประเมินผู้ป่วย จิตเวชของโรงพยาบาล สวนปรุง. เชียงใหม่: โรงพยาบาลสวนปรุง.
มาโนช หล่อตระกูล, ปราโมทย์ สุคนิชย์ และจัก รกฤษณ์ สุขยิ่ง. (2539). การพัฒนาแบบวัด Hamilton Rating Scale for Depression ฉบับ ภาษาไทย. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่ง ประเทศไทย, 41(4), 235-246.
สุภาวดี เกษไชย, ยาใจ สิทธิมงคล, นพพร ว่อง สิริมาศ และสุภาภัค เภตราสุวรรณ. (2555). ปัจจัยทำนายอาการซึมเศร้าในผู้ ป่วยโรคจิตเภทที่มีอาการทางจิตครั้งแรก. วารสารสภาการพยาบาล, 30(4), 90-124.
Balci, G., Öter, G. B., Akdag, H. A., Bekki, A., Kısa, C., & Göka, E. (2016). Associated with depression in patients with schizophre¬nia. Journal of Mood Disorders, 6(2), 54-62.
Beck, A. T., Rush, A. J., Shaw, B. F., & Emery, G. (1979). Cognitive therapy of depression. New York: The Guilford Press.
Bowen, D. J., Kreuter, M., Spring, B., Cofta- Woerpel, L., Linnan, L., Weiner, D., et al. (2009). How we design feasibility studies. American Journal of Preventive Medicine, 36(5), 452–457.
Brandt, P. A., & Weinert, C. (1985). PRQ: Pchy¬chometic update. Unpublished manuscript. University of Washington, School of Nursing, Washington D.C.
Caqueo-Urízar, A., Rus-Calafell, M., Urzúa, A., Escudero, J., & Gutiérrez-Maldonado, J. (2015). The role of family therapy in the management of schizophrenia: Challenges and solutions. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 11, 145–151. doi: 10.2147/ ndt.S51331
Clinton, M., Lunney, P., Edward, H., Weir, D., & Barr, J. (1998). Perceived social support and community adaptation in schizophre¬nia. Journal of Advanced Nursing, 27(5), 955-965.
Conley, R. R., Ascher-Svanum, H., Zhu, B., Faries, D. E., & Kinon, B. J. (2007). The burden of depressive symptoms in the long-term treatment of patients with schizophrenia. Schizophrenia Research, 90(1-3), 186-197.
Cotton, S. M., Lambert, M., Schimmelmann, B. G., Filia, K., Rayner, V., Hies, L., et al. (2017). Predictors of functional status at service entry and discharge among young people with first episode psychosis. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 52(5), 575-585.
Donde, C., Vignaud, P., Poulet, E., Brunelin, J., & Haesebaert, F. (2018). Management of depression in patients with schizophrenia spectrum disorders: A critical review of international guideline. Acta Psychiatrica Scandinavica, 138(4), 289–292.
Ekinci, O., Ugurlu, G. K., Albayrak, Y., Arslan, M., & Caykoylu, A. (2012). The relation¬ship between cognitive insight, clinical insight and depression in patients with schizophrenia. Comprehensive Psychiatry, 53(2), 195–200.
Freeman, D., Pugh, K., Dunn, G., Evans, N., Sheaves, B., Waite, F., et al. (2014). An early phase II randomised controlled trial testing the effect on persecutory delusions of using CBT to reduce negative cognitions about the self: The potential benefits of enhancing self confidence. Schizophrenia Research, 160(1-3), 186–192.
Fual, F., Erdfelder, E., Lang, A., & Buchner, A. (2007). G* Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behavior Research Methods, 39(2), 175- 191.
Gaudiano, B. A., Busch, A. M., Wenze, S. J., Nowlan, K., & Miller, I. W. (2015). Acceptance-based behavior therapy for depression with psychosis: Results from a pilot feasibility randomized controlled trial. Journal of psychiatric practice, 21(5), 320–333. https://doi.org/10.1097/ PRA.0000000000000092
Hacker. T., Stone, P., & MacBeth, A. (2016). Acceptance and commitment therapy - Do we know enough? Cummulative and sequential meta-analyses of randomized controlled trials. Journal of Affective Disorders, 190(119), 551-565.
Hayes, S. C., Levin, M., Plumb-Vilardaga, J., Villatte, J. L., & Pistorello, J. (2013). Ac¬ceptance and Commitment Therapy and contextual behavioral science: Examining the progress of a distinctive model of Be¬havioral and Cognitive Therapy. Behavior Therapy, 44(2), 180–198.
Kao, Y. C., & Liu, Y. P. (2010). Compliance and schizophrenia: The predictive potential of insight into illness, symptoms, and side effects. Comprehensive Psychiatry, 51(6), 557-565.
Karakas, S. A., Okanli, A., & Yılmaz, E. (2016). The effect of internalized stigma on the self-esteem in patients with schizophrenia. Archives of Psychiatric Nursing, 30(6), 648–652.
Kunikata, H., Yoshinaga, N., Shiraishi, Y., & Okada, Y. (2016). Nurse-led cognitive-behavioral group therapy for recovery of self-esteem in patients with mental disorders: A pilot study. Japan Journal of Nursing Science, 13(3), 355-364.
Link, B. G., Strucning, E. L., Neese-Todd, S., Asmussen, S., & Phelan, J. C. (2001). The consequences of stigma for the self-esteem of people with mental illnesses. Psychiatric Services, 54(12), 1621-1626.
Lullmann, E., Berendes, S., Rief, W., & Lin¬coln, T. M. (2011). Benefits and harms of providing biological causal models in the treatment of psychosis-An experimental study. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 42(4), 447-453.
Majadas. S., Olivares, J., Galan, J., & Diez, T. (2012). Prevalence of depression and its relationship with other clinical character¬istics in a sample of patients with stable schizophrenia. Comprehensive Psychiatry, 53(2), 145-151.
Medical Research Council (MRC). (2008). De¬veloping and evaluating complex interven¬tions: The new Medical Research Council guidance. British Medical Journal, 337, a1655. https://doi.org/10.1136/bmj.a1655
Moritz, S., Cludius, B., Hottenrott, B., Schnei¬der, B. C., Saathoff, K., Kuelz, A. K., et al. (2015). Mindfulness and relaxation treatment reduce depressive symptoms in individuals with psychosis. European Psychiatry, 30(6), 709–714.
Opoka, S. M., & Lincoln, T. M. (2017). The effect of cognitive behavioral interventions on de¬pression and anxiety symptoms in patients with schizophrenia spectrum disorders: A systematic review. Psychiatric Clinic of North America, 40(4), 641-659.
Ost, L. G. (2014). The efficacy of Acceptance and Commitment Therapy: An updated system¬atic review and meta-analysis. Behaviour Research and Therapy, 61, 105-121. doi: 0.1016/j.brat.2014.07.018
Peitl, V., Stefanovic, M., & Karlovic, D. (2017). Depressive symptoms in schizophrenia and dopamine and serotonin gene polymor¬phisms. Progress in Neuro-psychophar¬macol and Biological Psychiatry, 3(77), 209-215.
Rajji, T. K., Miranda, D., & Mulsant, B. H. (2014). Cognition function and disability in patients with schizophrenia: A review of longitudinal studies. The Canadian Journal of Psychiatry, 59(1), 13-17.
Ricarte, J. J., Hernández-Viadel, J. V., Latorre, J. M., & Ros, L. (2012). Effects of event-spe¬cific memory training on autobiographical memory retrieval and depressive symptoms in schizophrenic patients. Journal of Behav¬ioral Therapy and Experimental Psychiatry, 43(Suppl 1), S12–20.
Siris, S. G. (2005). Managing depression in schizo¬phrenia. Psychiatric Annals, 35(1), 60-69.
Sönmez, N., Hagen, R., Andreassen, O. A., Romm, K. L., Grande, L., Jensen, L. H., et al. (2014). Cognitive Behavior Therapy in first-episode psychosis with a focus on de¬pression, anxiety, and self-esteem. Cogni-tive and Behavioral Practice, 21(1), 43–54.
Srisaeng, P. (2003). Self-esteem, stressful life events, social support and postpartum depression in adolescent mothers in Thai¬land. Unpublished dissertation, Case West Reserve University, Cleveland, USA.
Staring, A. P., Gaag, M. V., Berge, M., Duiv¬envoorden, H. J. & Mulder, C. L. (2009). Stigma moderates the association of insight with depressed mood, low self-esteem, and low quality of life in patients with Schizo¬phrenia spectrum disorders. Schizophrenia Research, 115(2-3), 363-369.
Tan, E. J., & Rossell, S. L. (2016). Comparing how co-morbid depression affects indi¬vidual domains of functioning and life satisfaction in schizophrenia. Comprehen¬sive Psychiatry, 66, 53-58. doi: 10.1016/j. comppsych.2015.12.007
Train the Brain Forum Committee. (1993). Thai mental state examination (TMSE). Siriraj Hospital Gazette, 45, 661-674
Upthegrove, R., Birchwood, M., Ross, K., Brunett, K., Mccollum, R., & Jones, L. (2010). The evolution of depression and suicidality in first episode psychosis. Acta Psychiatrica Scandinavica, 122(3), 211-218.
Van Der Gaag, M., Van Oosterhout, B., Daalman, K. Sommer, I. E., & Korrelboom, K. (2012). Initial evaluation of the effects of competitive memory training (COMET) on depression in schizophrenia spectrum patients with persistent auditory verbal hallucinations: A randomized controlled trial. Britist Journal of Clinical Psychology, 51(2), 158–171.
White, R., Gumley, A., McTaggart, J., Rattrie, L., McConville, D., Cleare, S., et al. (2011). A feasibility study of Acceptance and Com¬mitment Therapy for emotional dysfunction following psychosis. Behaviour Research and Therapy, 49(12), 901-907.
Zettle, R. D. (2015). Acceptance and Commitment Therapy for depression. Current Opinion in Psychology, 2, 65-69. doi:10.1016/J. copsyc.2014.11.001