การศึกษาการพัฒนาระบบการจัดการอนามัยสิ่งแวดล้อมในระดับพื้นที่ ภายใต้มาตรการและกลไกตามกฎหมายว่าด้วยการสาธารณสุข
คำสำคัญ:
ระบบการจัดการอนามัยสิ่งแวดล้อมของหน่วยงานในระดับพื้นที่, คณะกรรมการสาธารณสุขจังหวัด, มาตรการและกลไกตามกฎหมายว่าด้วยการสาธารณสุขบทคัดย่อ
การศึกษาเชิงพรรณนา (Descriptive Study) โดยทบทวนและเรียบเรียงข้อมูลสถานการณ์และความเชื่อมโยงระหว่างอนามัยสิ่งแวดล้อมและผลกระทบต่อสุขภาพจากเอกสารวิชาการที่เกี่ยวข้อง ศึกษาเชิงสำรวจ (Survey Study) โดยเก็บข้อมูลการดำเนินงานของคณะกรรมการสาธารณสุขจังหวัด ปี พ.ศ. 2561 ทั่วประเทศไทย และศึกษาแบบอรรถาธิบาย (Explanation study) โดยวิเคราะห์เนื้อหา (Content analysis) ของข้อมูลที่รวบรวมได้ในแต่ละจังหวัด ใช้สถิติเชิงพรรณนา (Descriptive Statistic) ได้แก่ ค่าเฉลี่ย และค่าพิกัด เพื่ออธิบายผลการดำเนินงานในภาพรวมของคณะกรรมการสาธารณสุขจังหวัด และนำเสนอเชิงเปรียบเทียบให้ทราบบริบทการดำเนินงานต่าง ๆ ของแต่ละจังหวัดกับบริบทเชิงนโยบายในการพัฒนาระบบอนามัยสิ่งแวดล้อมของประเทศไทย เพื่อจัดทำข้อเสนอเชิงนโยบายในการพัฒนาระบบการจัดการด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมในระดับพื้นที่ ผลการศึกษาพบว่า การดำเนินงานในภาพรวมของหน่วยงานในระดับพื้นที่ยังไม่ครอบคลุมพื้นที่ทั่วประเทศ (76 จังหวัด) แม้ว่าในภาพรวมหน่วยงานในระดับพื้นที่จะสามารถสนับสนุนการดำเนินงานของคณะกรรมการสาธารณสุขจังหวัดให้ปฏิบัติตามอำนาจหน้าที่ที่สำคัญ ๆ ได้เกือบจะครอบคลุมแล้ว แต่ก็เป็นผลการดำเนินงานในพื้นที่บางจังหวัดเท่านั้น จึงควรมีการพัฒนาระบบการจัดการอนามัยสิ่งแวดล้อมของหน่วยงานในระดับพื้นที่ตามแนวทางในการพัฒนาระบบการจัดการอนามัยสิ่งแวดล้อมของแผนยุทธศาสตร์การพัฒนาระบบส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม ตามแผนพัฒนาสุขภาพแห่งชาติในช่วงแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 (พ.ศ. 2560-2564) ได้แก่ 1) ด้านการประเมินการดำเนินงาน (Assessment) 2) ด้านการสื่อสาร สร้างกระแส และโน้มน้าวเพื่อให้ผู้มีอำนาจตัดสินใจ (Advocacy) 3) ด้านการนำองค์ความรู้ เครื่องมือ และเทคโนโลยีไปขับเคลื่อนให้เกิดนโยบายสาธารณะที่เอื้อต่อการมีสุขภาพดี (Intervention) รวมทั้ง 4) ด้านการบริหารจัดการให้เกิดวิธีการและมาตรฐานที่เหมาะสมในการจัดการงานอนามัยสิ่งแวดล้อมระดับพื้นที่ (Management/Governance) ผลการศึกษาเสนอแนะให้กระทรวงสาธารณสุข กรมอนามัย และสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดส่งเสริมและสนับสนุนกลไกคณะกรรมการสาธารณสุขจังหวัดทุกจังหวัดในการเชื่อมต่อและขับเคลื่อนงานอนามัยสิ่งแวดล้อมระดับประเทศให้ไปถึงระดับท้องถิ่นได้อย่างมีประสิทธิผลมากขึ้น
References
2. กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. รายงานสถานการณ์มลพิษของประเทศไทย ปี 2560 [อินเตอร์เน็ต]. 2560 [เข้าถึงเมื่อ 17 ธันวาคม 2561]. เข้าถึงได้จาก: http://www.pcd.go.th/public/Publications/print_report.cfm?task=pcdreport-60final.
3. สำนักอนามัยสิ่งแวดล้อม กรมอนามัย. แผนยุทธศาสตร์อนามัยสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ ฉบับที่ 3 พ.ศ. 2560–2564 [อินเตอร์เน็ต]. 2560 [เข้าถึงเมื่อ 17 ธันวาคม 2561]. เข้าถึงได้จาก: http://env.anamai.moph.go.th/ewtadmin/ewt/env/ewt_news.php?nid=828
4. กระทรวงสาธารณสุข. ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ : HDC. อัตราป่วยโรคอุจจาระร่วง, อัตราป่วยโรคระบบหัวใจและหลอดเลือด, อัตราป่วยโรคความดันโลหิตสูง, อัตราป่วยโรคไข้เลือดออก, อัตราป่วยโรคการเป็นพิษจากสารกำจัดศัตรูพืช [อินเตอร์เน็ต]. 2562 [เข้าถึงเมื่อ 17 ธันวาคม 2561]. เข้าถึงได้จาก: https://hdcservice.moph.go.th
5. สำนักอนามัยสิ่งแวดล้อม กรมอนามัย. สรุปปัญหาการร้องเรียนเหตุรำคาญ ปี พ.ศ. 2559–2560. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2560.
6. ศูนย์บริหารกฎหมายสาธารณสุข กรมอนามัย. พระราชบัญญัติการสาธารณสุข พ.ศ. 2535 และที่แก้ไขเพิ่มเติม [อินเตอร์เน็ต]. 2560 [เข้าถึงเมื่อ 17 ธันวาคม 2561]. เข้าถึงได้จาก: http://laws.anamai.moph.go.th/ewtadmin/ewt/laws/main.php?filename=1LBook
7. สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2561-2580) [อินเตอร์เน็ต]. 2561 [เข้าถึงเมื่อ 17 ธันวาคม 2561]. เข้าถึงได้จาก: http://nscr.nesdb.go.th
8. สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 (พ.ศ. 2560-2564) [อินเตอร์เน็ต]. 2560 [เข้าถึงเมื่อ 17 ธันวาคม 2561]. เข้าถึงได้จาก: https://www.nesdb.go.th/ewt_news.php?nid=6420
9. สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์ กระทรวงสาธารณสุข. แผนพัฒนาสุขภาพแห่งชาติในช่วงแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 (พ.ศ. 2560-2564) [อินเตอร์เน็ต]. 2560 [เข้าถึงเมื่อ 17 ธันวาคม 2561]. เข้าถึงได้จาก: http://bps.moph.go.th/new_bps/sites/default/files/HealthPlan12_2560_2564.pdf
10. กองยุทธศาสตร์และแผนงาน กระทรวงสาธารณสุข. แผนยุทธศาสตร์ชาติระยะ 20 ปี ด้านสาธารณสุข (พ.ศ. 2560-2579) [อินเตอร์เน็ต]. 2560 [เข้าถึงเมื่อ 17 ธันวาคม 2561]. เข้าถึงได้จาก: http://bps.moph.go.th/new_bps/StrategyPlanAndPA
11. กรมอนามัย. แผนยุทธศาสตร์การพัฒนาระบบส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม ตามแผนพัฒนาสุขภาพแห่งชาติ ในช่วงแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 (พ.ศ. 2560-2564) [อินเตอร์เน็ต]. 2560 [เข้าถึงเมื่อ 17 ธันวาคม 2561]. เข้าถึงได้จาก: https://www.anamai.moph.go.th/main.php?filename=index
12. ยรรยงค์ อินทร์ม่วง. เอกสารประกอบการสัมมนาในหัวข้อ “ASEAN Environmental Health Regulation ; กฎหมายการสาธารณสุขและอนามัยสิ่งแวดล้อมในประชาคมอาเซียน” (ว่าด้วยการจัดการมูลฝอย). ใน:การประชุมวิชาการส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ ครั้งที่ 7 พ.ศ. 2557; วันที่ 8-10 กรกฎาคม 2557; ณ โรงแรมมิราเคิล แกรนด์ กรุงเทพมหานคร; 2557.
13. สมชาย ตู้แก้ว, อุไรวรรณ อินทร์ม่วง, พรรณวรท อุดมผล. ปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จและแนวทางการขับเคลื่อนการดำเนินงานของคณะกรรมการสาธารณสุขจังหวัด. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 2561;11(2):50-62.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
บทความหรือข้อคิดเห็นใด ๆ ที่ประกฎในวารสารศูนย์อนามัยที่ 9 เป็นความคิดเห็นของผู้เขียน บรรณาธิการ คณะผู้จัดทำ และศูนย์อนามัยที่ 9 นครราชสีมา (เจ้าของ) ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย ผู้เขียนต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง
ผลการพิจารณาของกองบรรณาธิการและผู้ทรงคุณวุฒิถือเป็นที่สิ้นสุด คณะบรรณาธิการวารสารฯ ขอสงวนสิทธิ์ในการตรวจแก้ไขข้อความให้ถูกต้องตามหลักภาษาและมีความเหมาะสม
กองบรรณาธิการวารสารฯ ขอสงวนสิทธิ์มิให้นำเนื้อหาใด ๆ ของบทความ หรือข้อคิดเห็นใด ๆ ของผลการประเมินบทความในวารสารฯ ไปเผยแพร่ก่อนได้รับอนุญาตจากกองบรรณาธิการ อย่างเป็นลายลักษณ์อักษร และผลงานที่ได้รับการตีพิมพ์ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารศูนย์อนามัยที่ 9
