ผลของโปรแกรมส่งเสริมความรอบรู้ด้านโภชนาการ ร่วมกับ 3 ต. For You “เตือน ติดตาม ไต่ถาม” เพื่อการป้องกันภาวะโภชนาการเกินในเด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาตอนปลาย

ผู้แต่ง

  • นภาพร เวสสุกรรม หลักสูตรสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพฤติกรรมสุขภาพและการส่งเสริมสุขภาพ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
  • นาฏนภา หีบแก้ว ปัดชาสุวรรณ์ ภาควิชาการบริหารสาธารณสุข การส่งเสริมสุขภาพ โภชนาการ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
  • จินทภา เบญจมาศ หลักสูตรสาธารณสุขศาสตรดุษฎีบัณฑิต คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

คำสำคัญ:

ความรอบรู้ด้านโภชนาการ, ภาวะโภชนาการเกิน, เด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาตอนปลาย

บทคัดย่อ

ภาวะโภชนาการเกินในเด็กวัยเรียนเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญระดับโลกที่มีแนวโน้มสูงขึ้น สาเหตุมาจากพฤติกรรมการกินที่เปลี่ยนแปลงไป หากปัญหารุนแรงมากขึ้นจะเรียกว่าโรคอ้วนที่เป็นสาเหตุหลักของการเป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมส่งเสริมความรอบรู้ด้านโภชนาการ ร่วมกับ 3 ต. for you “เตือน ติดตาม ไต่ถาม” เพื่อการป้องกันภาวะโภชนาการเกินในเด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาตอนปลาย โดยกลุ่มตัวอย่างคือนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 ที่กำลังศึกษาในปีการศึกษา 2567 เป็นวิจัยกึ่งทดลองแบ่งเป็นสองกลุ่ม ได้แก่ กลุ่มทดลอง จำนวน 33 คน และกลุ่มเปรียบเทียบ จำนวน 33 คน โดยกลุ่มทดลองได้รับได้รับโปรแกรมส่งเสริมความรอบรู้ด้านโภชนาการ ร่วมกับ 3 ต. for you “เตือน ติดตาม ไต่ถาม” เพื่อป้องกันภาวะโภชนาการเกินในเด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาตอนปลายที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น ประกอบด้วย 6 กิจกรรม และการติดตามเยี่ยมบ้าน กลุ่มเปรียบเทียบไม่ได้รับโปรแกรมใดๆ แต่จะได้รับกิจกรรมของการเรียนการสอนตามหลักสูตรปกติของโรงเรียน เป็นระยะเวลา 10 สัปดาห์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ Independent t-test, สถิติ Paired t-test และสถิติ McNemar’s Chi-square test กำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05

ผลการศึกษาพบว่า พฤติกรรมการป้องกันภาวะโภชนาการเกิน ประกอบด้วยทักษะ 6 ด้าน และการปฏิบัติในการป้องกันภาวะโภชนาการเกิน หลังการทดลองกลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยสูงขึ้นและมีคะแนนเฉลี่ยหลังการทดลองสูงกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.001) และมีค่าสัดส่วนภาวะโภชนาการของน้ำหนักตามเกณฑ์ส่วนสูง หลังการทดลองอยู่ในเกณฑ์สมส่วนสูงกว่าก่อนการทดลองแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.05)

ประวัติผู้แต่ง

นภาพร เวสสุกรรม, หลักสูตรสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพฤติกรรมสุขภาพและการส่งเสริมสุขภาพ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

นักศึกษาปริญญาโท

นาฏนภา หีบแก้ว ปัดชาสุวรรณ์, ภาควิชาการบริหารสาธารณสุข การส่งเสริมสุขภาพ โภชนาการ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

ผู้ช่วยศาสตราจารย์

จินทภา เบญจมาศ, หลักสูตรสาธารณสุขศาสตรดุษฎีบัณฑิต คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

นักศึกษาปริญญาเอก

เอกสารอ้างอิง

World Health Organization. Obesity and overweight [Internet]. 2021 [cited 2022 May 26]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight

สำนักโภชนาการ กรมอนามัย. รายงานประจำปี เฝ้าระวังทางโภชนาการ 2565 [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 2565 ธันวาคม 1]. เข้าถึงได้จาก:https://nutrition2.anamai.moph.go.th/th/ebnutritionsurveillance/4261#wow-book

สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดลพบุรี. งานอนามัยโรงเรียน [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 2566 พฤษภาคม 20]. เข้าถึงได้จาก: https://lri.hdc.moph.go.th/hdc/reports/report_student.php?cat_id=67f8b1657bc8c796274fb9b6ad5a701d&id=76830adec6c892ee56a56938208d1460

กองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. รายละเอียดตัวชี้วัดกระทรวงสาธารณสุข ประจำปีงบประมาณ 2564 [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 2566 เมษายน 3]. เข้าถึงได้จาก: https://spd.moph.go.th/kpi-template-2564/

สำนักโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. ปริมาณสารอาหารอ้างอิงที่ควรได้รับประจำวันสำหรับคนไทย พ.ศ. 2563. กรุงเทพฯ: ห้างหุ้นส่วนจำกัด เอ.วี. โปรเกรสซีฟ; 2563.

ฝ่ายโภชนาการ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล. โภชนาการในเด็กวัยเรียน [อินเทอร์เน็ต]. 2561 [เข้าถึงเมื่อ 2566 มีนาคม 30]. เข้าถึงได้จาก: https://www.si.mahidol.ac.th/th/healthdetail.asp?aid=1328

กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. แนวคิด หลักการขององค์กรรอบรู้ด้านสุขภาพ: สำนักงานโครงการขับเคลื่อนกรมอนามัย 4.0 เพื่อความรอบรู้ด้านสุขภาพของประชาชน (สขรส.). นนทบุรี: กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข; 2561.

กองสุขศึกษา กรมสนับสนับสนุนบริการสุขภาพ. คู่มือประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับเด็กและเยาวชนไทยที่มีภาวะน้ำหนักเกิน. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ; 2557.

รัตนาภรณ์ สาสีทา, คัติยา อีวาโนวิช, ฉวีวรรณ บุญสุยา. ความรอบรู้ด้านโภชนาการกับพฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักศึกษาระดับปริญญาตรี คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. วารสารสาธารณสุขมหาวิทยาลัยบูรพา. 2565;17(1):28-43.

ธิดารัตน์ สิงห์ทอง, คัติยา อีวาโอนิช, ฉวีวรรณ บุญสุยา. ผลของโปรแกรมส่งเสริมความรอบรู้ด้านโภชนาการต่อพฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น. Thai Journal of Public Health. 2563;50(2):148-60.

กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน สำหรับครู. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก; 2546.

จรัญ ผดุงนานนท์. การสนับสนุนทางสังคมของครอบครัวต่อผู้ป่วยจิตเวชวัยรุ่นที่มารับบริการ ณ สถาบัน จิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา [วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาสังคมศาสตร์เพื่อการพัฒนา]. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี; 2553.

Best JW, Kahn JV. Research in Education. 10th edition. Cape Town: Pearson Educational Inc. 2006.

Bloom BS. Individual Differences in School Achievement: A vanishing point: A Monograph. Aera-pdk Award Lecture Annual Meeting American Educational. Bloomington, Indiana: Phi Delta Kappan International; 1971.

สำนักโภชนาการ กรมอนามัย. คู่มือการใช้เกณฑ์อ้างอิงการเจริญเติบโต ของเด็กอายุ 6-19 ปี. พิมพ์ครั้งที่ 2. สมุทรปราการ: ทีเอส อินเตอร์พริ้นท์; 2564.

วัลลภา วาสนาสมปอง, ธัญสิริ ภะวัง. ผลของการสอนสุขศึกษาด้วยการเรียนรู้แบบเกมที่มีต่อความรู้เรื่องโภชนาการเด็กวัยเรียนในนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 และ 4. วารสารสหเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา. 2563;5(1):37-46.

มยุรฉัตร กันยะมี, ศรีสุดา รัศมีพงศ์, นะฤเนตร จุฬากาญจน์. ผลโปรแกรมการใช้ครอบครัวเป็นฐานเพื่อป้องกันภาวะโภชนาการเกินในเด็กวัยเรียน. วารสารไทยเภสัชศาสตร์และวิทยาการสุขภาพ. 2562;14(4):170-4.

Liu Z, Gao P, Gao AY, Lin Y, Feng XX, Zhang F, et al. Effectiveness of a Multifaceted Intervention for Prevention of Obesity in Primary School Children in China: A Cluster Randomized Clinical Trial. JAMA Pediatr. 2022 Jan 1;176(1):e214375. doi: 10.1001/jamapediatrics.2021.4375.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2024-12-22

รูปแบบการอ้างอิง

เวสสุกรรม น., หีบแก้ว ปัดชาสุวรรณ์ น., & เบญจมาศ จ. (2024). ผลของโปรแกรมส่งเสริมความรอบรู้ด้านโภชนาการ ร่วมกับ 3 ต. For You “เตือน ติดตาม ไต่ถาม” เพื่อการป้องกันภาวะโภชนาการเกินในเด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาตอนปลาย. วารสารศูนย์อนามัยที่ 9 : วารสารส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม, 19(1), 258–272. สืบค้น จาก https://he02.tci-thaijo.org/index.php/RHPC9Journal/article/view/272045

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย