การพัฒนาเครื่องมือที่สนับสนุนระบบบริการสุขภาพเชิงรุกในชุมชน
คำสำคัญ:
ระบบบริการสุขภาพเชิงรุก, เทคโนโลยีสุขภาพ, การบริการเชิงรุกในชุมชน, เยี่ยมบ้านบทคัดย่อ
การพัฒนาเครื่องมือที่สนับสนุนระบบบริการสุขภาพเชิงรุกในชุมชน มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพัฒนารูปแบบบริการสุขภาพเชิงรุกในชุมชน โดยใช้เครื่องมือเทคโนโลยีดิจิทัลที่เชื่อมโยงไปยังหน่วยบริการภายในโรงพยาบาลกุดข้าวปุ้น เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง กลุ่มตัวอย่างที่ใช้เป็นบุคลากรสุขภาพที่ดำเนินงานในระบบบริการเชิงรุกในชุมชน หน่วยบริการปฐมภูมิโรงพยาบาลกุดข้าวปุ้น จังหวัดอุบลราชธานี สุ่มตัวอย่าง
แบบเจาะจง โดยใช้กลุ่มทดลองจำนวน 35 คน และกลุ่มควบคุมจำนวน 35 คน รวม 70 คน เครื่องมือที่ใช้คือ แบบสอบถาม ใช้ระยะเวลา 6 เดือน สถิติที่ใช้ คือ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ t-test
ผลการศึกษา พบว่า กลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง มีอายุ 16-45 ปี ปฏิบัติงานเป็นอาสาสมัครสาธารณสุข ระดับการศึกษามัธยมศึกษา มีประสบการณ์ทำงาน 11-15 ปี
หลังทดลองกลุ่มทดลองมีความรู้ความเข้าใจในกระบวนการใช้เครื่องมือที่สนับสนุนระบบบริการเชิงรุกในชุมชน แตกต่างจากกลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ p<0.05 กลุ่มทดลองมีพฤติกรรมการมีส่วนร่วมที่สนับสนุนระบบบริการสุขภาพเชิงรุกในชุมชน หลังการพัฒนาสูงกว่าก่อนการพัฒนาอยู่ในระดับมาก (=3.41,SD=0.55), ส่วนเจ้าหน้าที่ อสม./CG ผู้ใช้โปรแกรม หลังการใช้งานโปรแกรมมีความพึงพอใจ อยู่ในระดับมาก (
=4.17,SD=0.53) และประชาชนผู้รับบริการ หลังเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานร่วมกับการใช้โปรแกรม มีความพึงพอใจ อยู่ในระดับมาก (
=4.30,SD=0.72)
ข้อเสนอแนะ 1) พัฒนาเครื่องมือให้มีความหลากหลายเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อผู้รับบริการ และช่วยบุคลากรการแพทย์ในการวางแผนการดำเนินงาน 2) ขยายผลการใช้ไปยังฝ่ายงานอื่น
หรือโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลในพื้นที่ใกล้เคียง เพื่อพัฒนาต่อยอดการบริหารจัดการให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด
เอกสารอ้างอิง
ปราโมทย์ ประสาทกุล, จงจิตต์ ฤทธิรงค์, ศุทธิดา ชวนวัน, กาญจนา เทียนลาย. สถานการณ์ทั่วไป: การสูงวัยของประชากรโลก. ใน: ปราโมทย์ ประสาทกุล, ภูษิต ประคองสาย, บรรณาธิการ. สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2565. กรุงเทพฯ: บริษัท อมรินทร์ คอร์เปอเรชั่นส์ จำกัด (มหาชน); 2566.
สุณี วงศ์คงคาเทพ, เทพนิมิต พิมทะวงศ์, สุริยา รักเจริญ, ชลธิชา พุทธวงษ์นันท์. คู่มือแนวทางการดำเนินงานทันตสาธารณสุข สำหรับทันตบุคลากรในโรงพยาบาล ส่งเสริมสุขภาพตำบลศูนย์สุขภาพชุมชน. นนทบุรี: กองทันตสาธารณสุข กรมอนามัย; 2552.
Harinasuta C. The need for clinical assistants in Thailand. Lancet. 1973 Jun 9;1(7815):1298-300. doi: 10.1016/s0140-6736(73)91308-1.
Rohde J, Cousens S, Chopra M, Tangcharoensathien V, Black R, Bhutta ZA, Lawn JE. 30 years after Alma-Ata: has primary health care worked in countries? Lancet. 2008 Sep 13;372(9642):950-61. doi: 10.1016/S0140-6736(08)61405-1.
Piyaratn P. Doctors' roles in primary health care. Trop Doct. 1982 Oct;12(4 Pt 2):196-202. doi: 10.1177/004947558201200423.
Zimmerman CC. Siam: rural economic survey, 1930-31. revision in 1999 by White Lotus. Bangkok: Bangkok Times Press; 1931.
Nitayarumphong S, Srivanichakorn S, Pongsupap Y. Strategies to respond to health manpower needs in rural Thailand in “Providing health care under adverse circumstances: Health personnel performance & individual coping strategies”. In Ferrinho P, Van Lerberghe W, editors. Studies in Health Services Organisation & Policy. Antwerp, ITG-Press; 2000. P 55-72.
ยงยุทธ พงษ์สุภาพ. บริการปฐมภูมิที่มีทรัพยากรจำกัด. “บทเรียนต่างประเทศสู่การพัฒนา ระบบบริการปฐมภูมิในบริบทประเทศไทย” บริการปฐมภูมิกับหมอที่อยู่คู่ชุมชน ในบริบทนานาชาติ.การประชุมวิชาการ มหกรรมสุขภาพชุมชน ครั้งที่ 2 “จากความรู้สู่ระบบจัดการใหม่ จินตนาการเป็นจริงได้ไม่รู้จบ”;วันที่ 18 มกราคม2555; ณ อาคารอิมแพ็คฟอรั่ม เมืองทองธานี.กรุงเทพมหานคร;2555
Williams RL, Henley E, Prueksaritanond S, Aramrattana A. Family practice in Thailand: will it work? J Am Board Fam Pract. 2002 Jan-Feb;15(1):73-6.
คณะทำงานรายงานสุขภาพคนไทย. การใช้เทคโนโลยีดิจิทัลเพื่อบริการทางข้อมูล. ใน: คณะทำงานรายงานสุขภาพคนไทย. สุขภาพคนไทย 2567 [อินเทอร์เน็ต]. 2567 [เข้าถึงเมื่อ 2556 เมษายน 4].เข้าถึงได้จาก: https://www.thaihealth.or.th/?p=366193
Yamane T. Statistics: An introductory analysis. 2nd ed. New York: Harper & Row; 1967.
บุญชม ศรีสะอาด. วิธีการทางสถิติสำหรับการวิจัย เล่ม 1. พิมพ์ครังที่ 2. กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาสน์; 2541.
วิรัตน์ ปานศิลา. การถ่ายทอดทางสังคมในการทำงาน จิตลักษณ์ และการรับรู้เกี่ยวกับบทบาทที่ สัมพันธ์กับพฤติกรรมการทำงานของบุคลากรสาธารณสุขระดับตำบล ในภาคเหนือของประเทศไทย [วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาการวิจัยพฤติกรรมศาสตร์ประยุกต์], กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ; 2542.
Best JW. Research in Education. 3rd ed. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hal Inc; 1977.
ประพิณ วัฒนกิจ. การจัดระบบสาธารณสุขเชิงรุก. กรุงเทพฯ: สามเจริญ; 2543.
โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์. พลวัตสุขภาพกับการ พึ่งตนเองภาคชนบท. พิมพ์ครั้งที่ 2. นนทบุรี: สำนักวิจัยสังคมและสุขภาพ; 2552.
ทรรศนีย์ บุญมั่น. ปัจจัยที่มีผลต่อความรอบรู้ด้านสุขภาพของอาสาสมัครสาธารณสขประจำ หมู่บ้าน จังหวัดสุโขทัย [วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตรมหาบณฑิต]. พิษณโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร; 2564.
ภานุวัฒน์ พิทักษ์ธรรมากุล. ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ในชุมชนต้นแบบของเขตสุขภาพที่ 5. กาญจนบุรี: กลุ่มสุขภาพภาคประชาชนและพัฒนาพฤติกรรมสุขภาพ ศูนย์สนับสนุนบริการสุขภาพที่ 5.
Kanter RM. Commitment and Social Organization: A Study of Commitment Mechanisms in Utopian Communities. Am Sociol Rev. 1968; 35: 499-517.
พจนาถ อินทรมานนท์. การมีส่วนร่วมกับการพัฒนาอย่างยั่งยืน [อินเทอร์เน็ต]. 2559 [เข้าถึงเมื่อ 2566 เมษายน 8]. เข้าถึงได้จาก: https://www.academia.edu/5586789/
ปราโมทย์ ลือนาม. แนวความคิด และวิวัฒนาการของแบบจำลองการยอมรับการใช้เทคโนโลยี. วารสารการจัดการสมัยใหม่. 2554;9(1):9-17.
เบญจมาภรณ์ ภิญโญพรพาณิชย์. รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง การปฏิรูปประเทศด้านสาธารณสุข กับความท้าทายของระบบบริการปฐมภูมิ. กรุงเทพฯ: กลุ่มพัฒนาระบบบริหาร กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. [อินเตอร์เน็ต]. 2562 [เข้าถึงเมื่อ 2566 เมษายน 8]. เข้าถึงได้จาก: https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1339320230130081140.pdf.
สายสมร เฉลยกิตติ, อารีย์วรรณ อ่อมตานี. ผลของโปรแกรมการเสริมสร้างพลังอำนาจ โดยหัวหน้าหอผู้ป่วย ต่อการได้รับข้อมูลป้อนกลับเกี่ยวกับการปฏิบัติงาน และความพึงพอใจของพยาบาลประจำการ. วารสารพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 2545;14(3):23-30.
สุมล สายอุ่นใจ. ความสัมพันธ์ระหว่างการเสริมสร้างพลังอำนาจกับความพึงพอใจในงาน และผลลัพธ์ทางการพยาบาลตามการรับรู้ของพยาบาลวิชาชีพ โรงพยาบาลชุมชน. [วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบณฑิต สาขาวิชาการบริหารการพยาบาล]. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช; 2550.
มณีรัตน์ ปัจจะวงษ์, ปิยะนุช พรหมสาขา ณ สกลนคร. ประเมินผลการให้บริการของหน่วยบริการปฐมภูมิที่ผ่านเกณฑ์ประเมินมาตรฐานหน่วยบริการปฐมภูมิ ตามการรับรู้ของประชาชนที่เคยใช้บริการ. วารสารการแพทย์โรงพยาบาลอุดรธานี. 2563;28(3):295-305.
อรทัย มานะธุระ. การให้บริการปฐมภูมิของเครือข่ายบริการสุขภาพจากมุมมองผู้รับบริการ อำเภอจักราช จังหวัดนครราชสีมา. วารสารสุขภาพและการศึกษาพยาบาล. 2555;18(1):17-28.
นิยากร อินทะขัน, วัชราภรณ์ ทองมี, เจริญพงษ์ ประสีระเก. การพัฒนากระบวนการเชิงรุกในผู้ป่วยระยะท้ายโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน อำเภอนาเชือก จังหวัดมหาสารคาม. วารสารวิชาการสาธารณสุข. 2564;30(5):845-53.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารศูนย์อนามัยที่ 9 : วารสารส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความหรือข้อคิดเห็นใด ๆ ที่ประกฎในวารสารศูนย์อนามัยที่ 9 เป็นความคิดเห็นของผู้เขียน บรรณาธิการ คณะผู้จัดทำ และศูนย์อนามัยที่ 9 นครราชสีมา (เจ้าของ) ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย ผู้เขียนต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง
ผลการพิจารณาของกองบรรณาธิการและผู้ทรงคุณวุฒิถือเป็นที่สิ้นสุด คณะบรรณาธิการวารสารฯ ขอสงวนสิทธิ์ในการตรวจแก้ไขข้อความให้ถูกต้องตามหลักภาษาและมีความเหมาะสม
กองบรรณาธิการวารสารฯ ขอสงวนสิทธิ์มิให้นำเนื้อหาใด ๆ ของบทความ หรือข้อคิดเห็นใด ๆ ของผลการประเมินบทความในวารสารฯ ไปเผยแพร่ก่อนได้รับอนุญาตจากกองบรรณาธิการ อย่างเป็นลายลักษณ์อักษร และผลงานที่ได้รับการตีพิมพ์ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารศูนย์อนามัยที่ 9
