การพัฒนารูปแบบชุมชนรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันภาวะโภชนาการเกิน ของกลุ่มวัยทำงาน เขตสุขภาพที่ 11
คำสำคัญ:
ชุมชนรอบรู้ด้านสุขภาพ, การป้องกันภาวะโภชนาการเกิน, กลุ่มวัยทำงานบทคัดย่อ
การวิจัยและพัฒนานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมสุขภาพ พัฒนารูปแบบชุมชนรอบรู้ด้านสุขภาพ และประเมินผลรูปแบบชุมชนรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันภาวะโภชนาการเกินของกลุ่มวัยทำงานเขตสุขภาพที่ 11 ประกอบด้วย 1) วิจัยเชิงสำรวจ ใช้แบบสอบถาม กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 369 คน สถิติพรรณนา t-test และการผันแปรทางเดียว และ 2) วิจัยเชิงคุณภาพและกึ่งทดลอง มี 2 กลุ่ม คือ กลุ่มที่ 1 กลุ่มแกนนำชุมชน จำนวน 20 คน ใช้การสนทนากลุ่ม และกลุ่มที่ 2 กลุ่มทดลอง 12 สัปดาห์ จำนวน 30 คน สถิติ Paired sample t-test
ผลการวิจัย พบว่า การพัฒนารูปแบบชุมชนรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันภาวะโภชนาการเกินของกลุ่มวัยทำงาน มี 3 ระยะ คือ ระยะที่ 1 ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมสุขภาพ กลุ่มตัวอย่างที่มีอายุ ระยะเวลาการนอน และความรอบรู้ด้านสุขภาพ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 การมีโรคประจำตัว คำแนะนำพฤติกรรมสุขภาพ ความรู้ภาวะโภชนาการเกิน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.001 ระยะที่ 2 พัฒนารูปแบบชุมชนรอบรู้ด้านสุขภาพ มี 4 ขั้น คือ ขั้นที่ 1 มีส่วนร่วมตัดสินใจ ขั้นที่ 2 มีส่วนร่วมดำเนินงาน ขั้นที่ 3 มีส่วนร่วมรับผลประโยชน์ ขั้นที่ 4 มีสวนร่วมประเมินผล ระยะที่ 3 ประเมินผลรูปแบบชุมชนรอบรู้ด้านสุขภาพ กลุ่มที่ 1 แกนนำชุมชน ผลเปรียบเทียบก่อนและหลังการพัฒนา มีความรอบรู้ด้านสุขภาพและมีส่วนร่วมของชุมชน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.001 กลุ่มที่ 2 กลุ่มทดลอง 12 สัปดาห์ มีความรอบรู้ด้านสุขภาพ พฤติกรรมสุขภาพ และค่าดัชนีมวลกายลดลง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.001
เอกสารอ้างอิง
เกษชาด ปัญเศษ, สุกาญฎา กลิ่นถือศีล, อาภาสิณี กิ่งแก้ว, วิยดา วงศ์มณีโรจน์. ความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดของบุคลากรที่ปฏิบัติราชการส่วนกลาง กระทรวงสาธารณสุขโดยใช้แบบประเมินความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือด Rama-EGAT Heart Score. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข. 2558;25:57-70.
วรริศ เมฆนันทไพศิฐ, รังสรรค์ สิงหเลิศ, แดนวิชัย สายรักษา. การจัดการภาวะโภชนาการเกินของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จังหวัดพิษณุโลก. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม. 2562; 13(3):242-54.
กรมอนามัย. รายงานประจำปี สำนักโภชนาการ 2566. นนทบุรี: กลุ่มบริหารยุทธศาสตร์ สำนักโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข; 2567.
กรมอนามัย. รายงานประจำปี สำนักโภชนาการ 2565. นนทบุรี: กลุ่มบริหารยุทธศาสตร์ สำนักโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข; 2566.
World Health Organization. Obesity [Internet]. 2021 [cited 2021 Nov 15]. Available from: https://www.who.int/news-room/facts-in-pictures/detail/6-facts-on-obesity
ชัยณรงค์ แก้วจำนงค์. การพัฒนารูปแบบการส่งเสริมสุขภาพเชิงนิเวศวิทยาสังคมต่อการควบคุมภาวะโภชนาการเกินของเจ้าหน้าที่ศูนย์อนามัยที่ 11 นครศรีธรรมราช. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา. 2566;31:25-37.
วิมล โรมา, สายชล คล้อยเอี่ยม, วรัญญา สุขวงศ์, ฐิติวัฒน์ แก้วอำดี, อัจฉรา ตันหนึ่ง, รุ่งนภา คำผาง, และคณะ. การสำรวจความรอบรู้ด้านสุขภาพของประชาชนไทย อายุ 15 ปีขึ้นไป พ.ศ. 2562. นนทบุรี: สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข; 2562.
กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. เครื่องมือสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพในสถานบริการสุขภาพ. นนทบุรี: กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข; 2562.
Nutbeam D. The evolving concept of health literacy. Soc Sci Med. 2008 Dec;67(12):2072-8. doi: 10.1016/j.socscimed.2008.09.050.
Green LW, Kreuter MW. Health program planning: An educational and ecological approach. 4th ed. New York: McGraw-Hill; 2005.
Cohen JM, Uphoff NT. Participation’s place in rural development: Seeking clarity through specificity. World Development. 1980;8(3):213-35.
สำนักงานทะเบียนและวัดผล. คู่มือนักศึกษาระดับปริญญาตรีประจำปีการศึกษา. นนทบุรี: สำนักงานทะเบียนและวัดผล มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช; 2564.
รัตนะ บัวสนธ์. การประเมินโครงการการวิจัยเชิงปริมาณ. กรุงเทพฯ: คอมแพคซ์ พริ้นท์; 2540.
เบญจวรรณ สอนอาจ. แนวทางการสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมสุขภาพของประชากรวัยทำงานในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล [วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพัฒนศึกษา]. นครปฐม: มหาวิทยาลัยศิลปากร; 2562.
กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. แบบประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ ตาม 3อ. 2ส. ของประชาชนที่มีอายุ 15 ปีขึ้นไป. นนทบุรี: กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข; 2561.
ประพันธ์ เข็มแก้ว, นิกรณ์รัตน์ ภักดีวัฒน์. การศึกษาความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพของประชาชน กลุ่มวัยทำงานในเขตจังหวัดพิจิตร. วารสารวิจัยและวิชาการสาธารณสุขจังหวัดพิจิตร. 2564;2(2):32-42.
เพ็ญวิภา นิลเนตร. การพัฒนารูปแบบการเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพของกลุ่มวัยทำงาน เขตสุขภาพที่ 6. ชลบุรี: ศูนย์สนับสนุนบริการสุขภาพที่ 6 กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข; 2565.
ยุทธพงษ์ ขวัญชื้น. การพัฒนาชุมชนรอบรู้ด้านสุขภาพ. วารสารวิชาการกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. 2564;17(3):5-14.
นิรมล โทแก้ว. การพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพด้วยวิถี บวร.ร. ในประชาชนบ้านหนองหิน ตำบลโคกก่อ อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม. วารสารโรงพยาบาลมหาสารคาม. 2564;18(1):61-72.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารศูนย์อนามัยที่ 9 : วารสารส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความหรือข้อคิดเห็นใด ๆ ที่ประกฎในวารสารศูนย์อนามัยที่ 9 เป็นความคิดเห็นของผู้เขียน บรรณาธิการ คณะผู้จัดทำ และศูนย์อนามัยที่ 9 นครราชสีมา (เจ้าของ) ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย ผู้เขียนต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง
ผลการพิจารณาของกองบรรณาธิการและผู้ทรงคุณวุฒิถือเป็นที่สิ้นสุด คณะบรรณาธิการวารสารฯ ขอสงวนสิทธิ์ในการตรวจแก้ไขข้อความให้ถูกต้องตามหลักภาษาและมีความเหมาะสม
กองบรรณาธิการวารสารฯ ขอสงวนสิทธิ์มิให้นำเนื้อหาใด ๆ ของบทความ หรือข้อคิดเห็นใด ๆ ของผลการประเมินบทความในวารสารฯ ไปเผยแพร่ก่อนได้รับอนุญาตจากกองบรรณาธิการ อย่างเป็นลายลักษณ์อักษร และผลงานที่ได้รับการตีพิมพ์ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารศูนย์อนามัยที่ 9
