ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมสุขาภิบาลอาหารของผู้สัมผัสอาหารปรุงสำเร็จในพื้นที่แหล่งท่องเที่ยวบริเวณแม่น้ำตาปีตอนบน อำเภอพิปูน จังหวัดนครศรีธรรมราช
คำสำคัญ:
สุขาภิบาลอาหาร, อาหารปรุงสำเร็จ, แหล่งท่องเที่ยว, แม่น้ำตาปีตอนบนบทคัดย่อ
การศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง (Cross-sectional descriptive study) มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อสำรวจร้านจำหน่ายอาหารตามข้อกำหนดด้านสุขาภิบาลอาหาร 2) เพื่อศึกษาการปนเปื้อนจุลินทรีย์ในอาหาร ภาชนะ และมือผู้สัมผัสอาหาร และ 3) เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ปัจจัยส่วนบุคคลกับพฤติกรรมด้านสุขาภิบาลอาหารของผู้ปรุงและผู้สัมผัสอาหารในพื้นที่แหล่งท่องเที่ยวแม่น้ำตาปีตอนบน อำเภอพิปูน จังหวัดนครศรีธรรมราช คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง (Purposive sampling) จำนวน 45 แห่ง ระยะเวลาทำวิจัยเดือนตุลาคม-ธันวาคม 2567 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนา ได้แก่ จำนวน ร้อยละ และสถิติไคสแควร์ (Chi-square) ผลการศึกษาพบว่า ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง คิดเป็นร้อยละ 73.13 มีประสบการณ์ทำงานเปิดร้านจำหน่ายอาหารปรุงสำเร็จ มากกว่า 10 ปี (ร้อยละ79.10) เคยผ่านการอบรม Clean food good test คิดเป็นร้อยละ 55.22 พบว่าประเด็นด้านสถานที่รับประทาน สถานที่เตรียมปรุงอาหาร ต้องสะอาด เป็นระเบียบและเป็นสัดส่วน บกพร่องมากที่สุด คิดเป็นร้อยละ 66.67 พบว่าอาหารปรุงสำเร็จประเภทแกงจืดมีการปนเปื้อนเชื้อโคลิฟอร์มแบคทีเรียมากที่สุด คิดเป็นร้อยละ 44.44 และพบว่าเขียงมีการปนเปื้อนเชื้อโคลิฟอร์มแบคทีเรียมากที่สุด คิดเป็นร้อยละ 88.89 ผลการศึกษาพฤติกรรมของผู้ปรุงและสัมผัสอาหาร พบว่าอยู่ในระดับปานกลาง (ค่าเฉลี่ย=2.30, SD=0.27) พบว่า สถานภาพการทำงานในร้าน ประสบการณ์ทำงาน การได้รับการสอนงานด้านสุขาภิบาลอาหาร กิจกรรม/สื่อ/สิ่งสนับสนุนที่ได้รับทำให้เข้าใจและสามารถปฏิบัติตนถูกสุขลักษณะด้านสุขาภิบาลอาหาร และการผ่านการอบรม Clean food good test มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมพฤติกรรมด้านสุขาภิบาลอาหารอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (𝑥2=123.50, 135.67, 129.80, 100.14, 110.25; p≤0.05)
เอกสารอ้างอิง
ศูนย์วิจัยกสิกรไทย. ต่างชาติเที่ยวไทยปี 2568 คาดแตะ 37.5 ล้านคน โตชะลอที่ 5.6% สร้างรายได้ 1.78 ล้านล้านบาท [อินเทอร์เน็ต]. 2568 [เข้าถึงเมื่อ 2568 เมษายน 26]. เข้าถึงได้จาก:https://www.kasikornresearch.com/th/analysis/k-social-media/Pages/TH-Tourism-CIS3545-FB-2025-01-16.aspx
การท่องเที่ยวและกีฬานครศรีธรรมราช. สถานการณ์การท่องเที่ยวในประเทศ รายจังหวัด ปี 2568 [อินเทอร์เน็ต]. 2568 [เข้าถึงเมื่อ 2568 เมษายน 26]. เข้าถึงได้จาก: https://shorturl.at/dOK4U
องค์การบริหารส่วนตำบลพิปูน. สถิตินักท่องเที่ยวในสถานที่ท่องเที่ยวตำบลพิปูน ประจำปี พ.ศ. 2566 [อินเทอร์เน็ต]. 2568 [เข้าถึงเมื่อ 27 เมษายน 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://www.pipun.go.th/2015-05-20-04-22-08/80-uncategorised-4/650-11761001-12.html
วรานันต์ ตันติเวทย์, โสมสกาว เพชรานนท์. การปรับตัวของประชาชนในพื้นที่จากกิจกรรมการท่องเที่ยว: กรณีศึกษา อำเภอขนอม จังหวัดนครศรีธรรมราช. วารสารเศรษฐศาสตร์และกลยุทธ์การจัดการ. 2557;1(2):24-42.
พระมหาจำนงค์ สิริวณฺโณ, บัวลี มณีแสง, ภัณฑิลา น้อยเจริญ. บทบาทขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการส่งเสริมการท่องเที่ยวชุมชน. วารสารมหาจุฬาคชสาร. 2563;11(1);1-12.
กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข, สำนักสุขาภิบาลอาหารและน้ำ. คู่มือวิชาการสุขาภิบาลอาหาร สำหรับเจ้าหน้าที่ (Principle of Food Sanitation Inspector) (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก; 2557.
สำนักสุขาภิบาลอาหารและน้ำ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือแนวทางการดำเนินงานเฝ้าระวังสุขาภิบาลอาหาร สำหรับเจ้าหน้าที่ [อินเทอร์เน็ต]. 2568 [เข้าถึงเมื่อ 26 เมษายน 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://apps.hpc.go.th/dl/web/upFile/2020/12-5027-20201228143559/c0e9b90f90ea591373a8461cd1d5e690.pdf
สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 6 ชลบุรี กระทรวงสาธาณสุข. เข้าถึงได้จาก: กินหมูดิบ หรือสุกๆ ดิบๆ เสี่ยงเป็น “ไข้หมูดิบ” ทำให้ตายได้ [อินเทอร์เน็ต]. 2568 [เข้าถึงเมื่อ 26 เมษายน 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://ddc.moph.go.th/odpc6/news.php?news=49041&deptcode=odpc6
กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. เขียงสกปรกแหล่งเพาะเชื้อโรค แนะ “เลือก–ใช้–เก็บ” ถูกสุขลักษณะ [อินเทอร์เน็ต]. 2563. [เข้าถึงเมื่อ 26 เมษายน 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://www.chiangmainews.co.th/social/1406919/
สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สาธารณสุข กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์กระทรวงสาธารณสุข. Fact Sheet ไข้หูดับ [อินเทอร์เน็ต]. 2568 [เข้าถึงเมื่อ 26 เมษายน 2568]. เข้าถึงได้จาก: http://nih.dmsc.moph.go.th/login/showimgdetil.php?id=906
ธีรดา ป้องสีดา, ดาริวรรณ เศรษฐีธรรม. สภาวะสุขาภิบาลอาหารของร้านจำหน่ายก๋วยเตี๋ยว ในเขตตำบลคำป่าหลาย อำเภอเมือง จังหวัดมุกดาหาร. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. 2562;12(1):22–31.
ญาณิศา ศรีใส, สุดาวดี ยะสะกะ. สถานการณ์การสุขาภิบาลอาหาร บริเวณรอบ ๆ มหาวิทยาลัยนเรศวร. วารสารควบคุมโรค. 2559;42(4):327-36.
Abdisa Y, Abdissa B, Kolola T, Wake SK. Investigation report of food safety practice and its determinant among food handlers employed in food establishments in Ethiopia Ambo town. J AGR FOOD RES. 2023; 15(1):100958. doi: 10.1016/j.jafr.2023.100958
นันธิดา แดงขาว, ณัฐนรี สมิตร, สุพรรษา หลังประเสริฐ. พฤติกรรมด้านอาหารปลอดภัยของผู้สัมผัสอาหารในครัวโรงแรม 5 ดาว เขตกรุงเทพมหานคร: กรณีศึกษานักศึกษาฝึกงาน. วารสารพฤติกรรมศาสตร์เพื่อการพัฒนา. 2565;14(1):116-33.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารศูนย์อนามัยที่ 9 : วารสารส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความหรือข้อคิดเห็นใด ๆ ที่ประกฎในวารสารศูนย์อนามัยที่ 9 เป็นความคิดเห็นของผู้เขียน บรรณาธิการ คณะผู้จัดทำ และศูนย์อนามัยที่ 9 นครราชสีมา (เจ้าของ) ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย ผู้เขียนต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง
ผลการพิจารณาของกองบรรณาธิการและผู้ทรงคุณวุฒิถือเป็นที่สิ้นสุด คณะบรรณาธิการวารสารฯ ขอสงวนสิทธิ์ในการตรวจแก้ไขข้อความให้ถูกต้องตามหลักภาษาและมีความเหมาะสม
กองบรรณาธิการวารสารฯ ขอสงวนสิทธิ์มิให้นำเนื้อหาใด ๆ ของบทความ หรือข้อคิดเห็นใด ๆ ของผลการประเมินบทความในวารสารฯ ไปเผยแพร่ก่อนได้รับอนุญาตจากกองบรรณาธิการ อย่างเป็นลายลักษณ์อักษร และผลงานที่ได้รับการตีพิมพ์ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารศูนย์อนามัยที่ 9
