การพัฒนารูปแบบการจัดบริการคัดกรองเอชไอวี ซิฟิลิส และไวรัสตับอักเสบ ซี ในกลุ่มผู้ต้องขัง เขตสุขภาพที่ 8 ปี 2563 - 2564
DOI:
https://doi.org/10.14456/taj.2025.9คำสำคัญ:
รูปแบบจัดบริการคัดกรอง, ผู้ต้องขัง, เอชไอวี, ซิฟิลิส, ไวรัสตับอักเสบ ซีบทคัดย่อ
การวิจัยเชิงปฏิบัติการนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการจัดบริการคัดกรองเอชไอวี ซิฟิลิส และไวรัสตับอักเสบ ซี ในกลุ่มผู้ต้องขัง กลุ่มเป้าหมาย คือ (1) กลุ่มผู้ปฏิบัติงานจากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด โรงพยาบาล เรือนจำ จำนวน 35 คน (2) กลุ่มผู้ต้องขังที่มีพฤติกรรมเสี่ยงในเรือนจำเป้าหมาย 5 แห่งในเขตสุขภาพที่ 8 จำนวน 7,876 คน ดำเนินการระหว่างเดือนตุลาคม 2562 - กันยายน พ.ศ. 2564 เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบประเมินพฤติกรรม แบบบันทึกการคัดกรอง การสนทนากลุ่ม และถอดบทเรียน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยการแจกแจงความถี่ ร้อยละ ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการศึกษา พบว่า การจัดบริการ มี 2 รูปแบบ คือ (1) แบบมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย ปฏิบัติงานภายใต้ภาวะปกติ และ (2) แบบเน้นบทบาทเรือนจำเป็นหลัก ปฏิบัติงานในภาวะฉุกเฉินในสถานการณ์การแพร่ระบาดโควิด-19 ความแตกต่างรูปแบบใหม่ คือ ความยืดหยุ่นในการบริหารจัดการตามสถานการณ์ การมอบอำนาจให้เรือนจำจัดการในกระบวนการหลัก และการประสานการดำเนินงานเชิงระบบการส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการจากภาคีเครือข่าย ทำให้เกิดความต่อเนื่องของระบบบริการมากยิ่งขึ้น ในปี พ.ศ. 2564 ผลการคัดกรองเพิ่มมากขึ้นเมื่อเทียบกับปี พ.ศ. 2563 โดยการคัดกรองเอชไอวีจาก 1,209 ราย เป็น 6,667 ราย คัดกรองซิฟิลิส 1,209 ราย เป็น 2,648 ราย และคัดกรองไวรัสตับอักเสบ ซี 1,209 ราย เป็น 5,604 ราย ความชุกการติดเชื้อในปี พ.ศ. 2563-2564 พบติดเชื้อเอชไอวี ร้อยละ 0.99 และ 0.66 ซิฟิลิสร้อยละ 2.56 และ 1.78 และไวรัสตับอักเสบ ซี ร้อยละ 0.90 และ 1.39 ตามลำดับ ปัจจัยความสำเร็จ ผู้บริหารสนับสนุนงานนโยบาย การมีส่วนร่วมจากภาคีเครือข่าย และการบริหารจัดการที่มีประสิทธิภาพ ข้อเสนอแนะที่ได้ คือ ควรมีการจัดบริการอย่างต่อเนื่องและให้ครอบคลุมกลุ่มผู้ต้องขังแรกรับเพื่อป้องกันการแพร่ของโรคไปสู่ผู้ต้องขังรายอื่นในเรือนจำ และเน้นให้ความรู้คำแนะนำและสนับสนุนอุปกรณ์ในการป้องกันตนเองในผู้ต้องขังรายเก่าที่มีพฤติกรรมเสี่ยง
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Health Administration Division. Guidelines for the development of health services for inmates in prisons (revised edition). Bangkok: Born to Be Publishing; 2021. (in Thai)
Sunanta M. A study of prevalence and risk factors of HIV infection among male prisoners in Chiang Mai Province, 2021. Lanna Public Health Journal. 2022;17(2):26-36. (in Thai)
National AIDS Committee. Thailand national operational plan to end AIDS 2023-2026. Bangkok: NC Concept; 2023. (in Thai)
Department of Disease Control. Inspection guideline of the Ministry of Public Health: Royal Family-Related Projects (Ratchathan Pun Suk Project), fiscal year 2021 [Internet]. 2021 [cited 2021 Aug 27]. Available from: https://ddc.moph.go.th/sordpc/news.php?news=16473&deptcode=sordpc (in Thai)
Department of Corrections. National statistics report of inmates in Thailand, as of 1 December 2018 [Internet]. 2018 [cited 2021 Dec 25]. Available from: http://www.correct.go.th/rt103pdf/report_table.php?date=2018-12-01&area=4&report=
Sunanta M. An application of RRTTR measure for HIV prevention among prisoners in a province prison in northern Thailand. Lanna Public Health Journal. 2019;15(2):34-43. (in Thai)
Kemmis S, McTaggart R. The Action research planer. 3rd ed. Victoria: Deakin University; 1988.
Rosa D, Pakdeepinit A, Jantarathaneewat K. Developing a proactive HIV screening service system syphilis and hepatitis C in prisoners under the Pun Suk Correctional Project. Journal of the Royal Thai Army Nurses. 2023;24(3):68-75. (in Thai)
Surakan P, Leenwiphat N, Phutachai P, Uthruk K, Paladchai P. Results of the development of the hepatitis C prevention and control system in Kalasin Provincial Prison. Thai AIDS Journal. 2023;35(3):140-50. (in Thai)
Jantarathaneewat K, Chanakaew P. Evaluation HIV counseling and testing service utilization and factors associated with service uptake in three Thai prisons: a program evaluation [Internet]. 2017 [cited 2024 Dec 12]. Available from: https://ddccenter.net/vichakarn/pdf.php?file=ddc_201710171127379740_150_1001ca.pdf (in Thai)
