การมีส่วนร่วมของมารดาในการดูแลทารกแรกเกิดตัวเหลืองที่ได้รับการส่องไฟรักษาและปัจจัยที่เกี่ยวข้อง

Abstract

บทคัดย่อ
การมีส่วนร่วมของมารดาในการดูแลทารกแรกเกิดตัวเหลืองที่ได้รับการส่องไฟรักษาในโรงพยาบาลเป็นองค์ประกอบสำคัญของการดูแลทารกแรกเกิดโดยยึดครอบครัวเป็นศูนย์กลางซึ่งก่อให้เกิดผลดี ทั้งทารกแรกเกิด มารดาและพยาบาล การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการมีส่วนร่วมของมารดาในการดูแลทารกแรกเกิดตัวเหลืองที่ได้รับการส่องไฟรักษา และปัจจัยที่เกี่ยวข้องโดยใช้กรอบแนวคิดการมีส่วนร่วมของผู้ปกครองในการดูแลเด็กป่วยในโรงพยาบาลของเชปป์ (Schepp,1995) กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษา คือ มารดาของทารกแรกเกิดตัวเหลืองที่ได้รับการส่องไฟรักษาข้างเตียงมารดา 88 ราย ในโรงพยาบาลสายสัมพันธ์แม่ลูก 2 แห่ง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ประกอบด้วย(1) แบบประเมินการมีส่วนร่วมของมารดาในการดูแลทารกแรกเกิดตัวเหลืองที่ได้รับการส่องไฟรักษาและ (2) แบบสอบถามความคิดเห็นเกี่ยวกับการมีส่วนร่วมของมารดาในการดูแลทารกแรกเกิดตัวเหลืองที่ได้รับการส่องไฟรักษา ซึ่งได้ค่าดัชนีความตรงตามเนื้อหาเท่ากับ 0.92 และ 0.92 ตามลำดับ ค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.88 และ 0.95 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติพรรณนา สถิติสหสัมพันธ์แบบเพียร์สันสถิติสหสัมพันธ์แบบอันดับของสเปียร์แมนและสถิติไค-สแควร์
ผลการวิจัย พบว่า
มารดาทั้งหมดมีส่วนร่วมในการดูแลทารกแรกเกิดตัวเหลืองที่ได้รับการส่องไฟรักษา โดยร้อยละ60.2 ได้ปฏิบัติการมีส่วนร่วมในระดับปานกลาง เมื่อพิจารณารายด้าน พบว่ามารดามีส่วนร่วมระดับมากในด้านกิจกรรมที่ทำประจำและด้านการแลกเปลี่ยนข้อมูล (ร้อยละ 90.9 และ 44.3 ตามลำดับ) ส่วนด้านกิจกรรมพยาบาลและด้านการตัดสินใจ มารดาร้อยละ 73.9 และ 42.0 ตามลำดับ มีส่วนร่วมในระดับปานกลาง ส่วนการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของปัจจัยพบว่า ความคิดเห็นของมารดาในการมีส่วนร่วมในการดูแลทารกแรกเกิดตัวเหลืองที่ได้รับการส่องไฟรักษามีความสัมพันธ์ทางบวกกับการมีส่วนร่วมในการดูแลทารกแรกเกิดตัวเหลืองที่ได้รับการส่องไฟรักษาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r = 0.286, p< 0.01) ส่วนความรุนแรงของอาการตัวเหลืองตามการรับรู้ของมารดา และการได้รับการเตรียมความพร้อมของมารดาในการดูแลทารกแรกเกิดตัวเหลืองที่ได้รับการส่องไฟรักษาจากพยาบาลไม่มีความสัมพันธ์ทางสถิติกับการมีส่วนร่วมของมารดาในการดูแลทารกแรกเกิดตัวเหลืองที่ได้รับการส่องไฟรักษาผลการวิจัยครั้งนี้ สามารถนำไปใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับการมีส่วนร่วมของมารดาในการดูแลทารกแรกเกิดตัวเหลืองที่ได้รับการส่องไฟรักษา และสามารถใช้ในการวางแผนให้การพยาบาลทารกแรกเกิดตัวเหลืองที่ได้รับการส่องไฟรักษาโดยให้มารดามีส่วนร่วมในการดูแลให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
คำสำคัญ: ทารกแรกเกิดตัวเหลือง การส่องไฟรักษา การมีส่วนร่วมของมารดา การดูแลทารกแรกเกิดตัวเหลืองที่ได้รับการส่องไฟรักษา ปัจจัยที่เกี่ยวข้อง

Abstract
Maternal participation in caring for neonates with jaundice receiving phototherapyis an important element of family-centered care. The purpose of this study was todescribe maternal participation in caring for neonates with jaundice receivingphototherapy and related factors. Schepp’s concept of parent’s participation (1995) wasused as a framework of the study. The study sample included 88 mothers of neonates withjaundice receiving phototherapy admitted in Baby Friendly Hospital; two Tertiary hospitalsin the North Region, during October 2010 to February 2011. Purposive sampling was usedto select the sample. The study instruments composed of (1) the Maternal Participationin Caring for Neonate with Jaundice Receiving Phototherapy Scale and (2) the Mother’sOpinion about Maternal Participation in Caring for Neonates with Jaundice ReceivingPhototherapy Questionnaire. The content validity of these instruments were 0.92 and0.92, respectively and the reliability were 0.88 and 0.95, respectively. Data were analyzedusing descriptive statistics, Pearson product-moment correlation coefficient, Spearman rankcorrelation coefficient and Chi-square test.
The results of study
All mothers participated in caring for neonates with jaundice receiving phototherapy.Most mothers (60.2%) reported participating in care at the moderate level. Just 90.9% and44.3% of the mothers reported participating in routine care and participating in informationsharing at high levels, respectively. For participation in technical care and participation indecision-making, 73.9% and 42.0% of the mothers reported participating at moderate levels, respectively. The study of factors relations found that mother’s opinion aboutmaternal participation in caring for neonates with jaundice receiving phototherapy havestatistically significant positive relation with maternal participation in caring for neonateswith jaundice receiving phototherapy (r =0.286,p < 0.01). Moreover, mother’s perception ofseverity of jaundice and mothers’ preparation in caring for neonates with jaundice receivingphototherapy from nurses were found to have no significant relation with maternalparticipation in caring for neonates with jaundice receiving phototherapy.
The results of the study provide baseline information about maternal participation incaring for neonates with jaundice receiving phototherapy and can be used to more effectivenursing care plan for neonates with jaundice receiving phototherapy.
Key words: Neonates with Jaundice, Phototherapy, Maternal Participation, Caring forNeonates with Jaundice Receiving Phototherapy, Related Factors