ประสบการณ์อาการและการจัดการอาการปวดท้องของผู้ป่วยหลังการส่องกล้อง ท่อทางเดินน้ำดีและตับอ่อน
คำสำคัญ:
ประสบการณ์อาการปวดท้อง, การจัดการอาการปวดท้อง, การส่องกล้องท่อทางเดินน้ำดีและตับอ่อนบทคัดย่อ
อาการปวดท้องหลังการส่องกล้องท่อทางเดินน้ำดีและตับอ่อน (endoscopic retrograde cholangiopan- creatography: ERCP) พบได้บ่อยและทำให้ผู้ป่วยเกิดความทุกข์ทรมาน การวิจัยเชิงพรรณนาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอุบัติการณ์อาการปวดท้อง ประสบการณ์อาการปวดท้อง และวิธีการจัดการอาการปวดท้องในผู้ป่วยหลังทำ ERCP ทั้งแบบใช้ยาและไม่ใช้ยา รวมถึงผลลัพธ์การจัดการอาการปวดท้อง กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้ป่วยหลังได้รับการทำ ERCP ที่เข้ารับการรักษาในหอผู้ป่วยอายุรกรรมและศัลยกรรมจำนวน 90 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสอบถาม 5 ส่วน ประกอบด้วย 1) ข้อมูลทั่วไปและข้อมูลสุขภาพ 2) ประสบการณ์การจัดการอาการปวดท้องหลังทำ ERCP แบบไม่ใช้ยาและผลลัพธ์ของการจัดการอาการปวดท้อง 3) แบบบันทึกระดับความรุนแรง และความถี่ของอาการปวดท้อง 4) แบบบันทึกภาวะสุขภาพหลังทำ ERCP 5) แบบบันทึกการบรรเทาความปวดท้องแบบใช้ยาและผลลัพธ์หลังทำ ERCP วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา ผลการศึกษาพบว่า
1. อุบัติการณ์อาการปวดท้องหลังทำ ERCP คิดเป็น ร้อยละ 42.22
2. ประสบการณ์อาการปวดท้องของผู้ป่วยหลังทำ ERCP มีความรุนแรงระดับปานกลางมากที่สุด ร้อยละ 20 รองลงมาปวดระดับรุนแรงมาก ร้อยละ 13.33 และปวดท้องรุนแรงน้อย ร้อยละ 8.89 ส่วนความถี่ของอาการปวดท้องพบปวดนาน ๆ ครั้ง ร้อยละ 50 ปวดเกือบตลอดเวลา ร้อยละ 18.42 และปวดตลอดเวลา ร้อยละ 18.42 ปวดบางครั้ง ร้อยละ 13.16
3. วิธีการจัดการอาการปวดท้องหลังทำ ERCP พบว่า
3.1 ผู้ป่วยจัดการอาการปวดท้องโดยวิธีการใช้ยาผสมผสานกับวิธีการไม่ใช้ยาคิดเป็นร้อยละ 57.89 ยาที่ใช้มากที่สุดได้แก่ Fentanyl, Morphine, pethidine และยากลุ่ม non-opioid
3.2 ผู้ป่วยจัดการอาการปวดท้องโดยวิธีไม่ใช้ยาเพียงอย่างเดียวพบ ร้อยละ 42.11 โดยเทคนิคที่ใช้มากที่สุดคือ การประคับประคองด้านจิตใจ และการนอนนิ่งๆ รองลงมาคือ ลูบบริเวณที่ปวดและใช้เทคนิคผ่อนคลาย
4. ผลลัพธ์การจัดการอาการปวดท้องหลังทำ ERCP พบว่า
4.1 ผลลัพธ์การจัดการอาการปวดท้องโดยการใช้ยาร่วมกับการไม่ใช้ยา พบว่า ผู้ป่วยที่ได้รับยา paracetamol, pethidine และผู้ป่วยที่ได้รับยาร่วมกันมากกว่า 1 ชนิดได้ผลทุกครั้งร้อยละ 100 ส่วนผู้ป่วยที่ได้รับยา fentanyl ได้ผลทุกครั้ง ร้อยละ 92.30 ได้รับยา morphine ได้ผลทุกครั้ง ร้อยละ 80
4.2 ผลลัพธ์การจัดการอาการปวดโดยไม่ใช้ยา พบว่า การประคับประคองด้านจิตใจได้ผลทุกครั้ง ร้อยละ 75 การใช้มือลูบบริเวณที่ปวดได้ผลทุกครั้ง ร้อยละ 55 และการนอนนิ่งๆ ได้ผลทุกครั้ง ร้อยละ 41.70
ผลการวิจัยครั้งนี้เสนอแนะให้นำผลการวิจัยที่ได้ไปพัฒนาเป็นโปรแกรมการดูแลผู้ป่วยที่มีอาการปวดท้องหลังทำ
ERCP เพื่อพัฒนาคุณภาพการจัดการความปวดของผู้ป่วยกลุ่มนี้ให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น
เอกสารอ้างอิง
Atchalanan, N. (2021). Approach to patient with acute pancreatitis. (in Thai) Retrieved from
https://www.rama.mahidol.ac.th/med/sites/default/files/public/pdf/medicinebook1/Approach to patient with acute pancreatitis.pdf
Chen, M., Wang, L., Wang, U., Wei, W., Yao, YL., Ling, TS., …, Zou, XP. (2018). Risk factor analysis of post-ercp cholangitis: A single-center experience. Hepatobiliary & pancreatic diseases international. 17(1). 55-58. doi: org/10.1016/j.hbpd.2018.01.002
Chen, M., Zheng, R., Cao, J., Yao, YL., Wang, L., & Zou, XP. (2020). Risk factors for post-endoscopic retrograde cholangiopancreatography abdominal pain in patients without post-ERCP pancreatitis.1-15. doi:10.21203/rs.3.rs-40959/v1
Dodd, M., Janson, S., Facion, N., Faucett, J., Froelicher, E.S., Humphreys, J., … Taylor, D. (2001). Advance the science of symptom management. Journal of advance nursing, 33(5), 668-676.
Kochar, B., Akshintala, V. S., Afghani, E., Elmunzer, B. J., Kim, K. J., Lennon, A. M., … Sing, V. K. (2015). Incidence, severity, and mortality of post-ercp pancreatitis: A systematic review by using randomized, controlled trials. Gastrointestinal endoscopy, 81(1), 143–149.
Manoharan, D., Srivastava, D. N., Gupta, A. K., & Madhusudhan, K. S. (2019). Complications of endoscopic retrograde cholangiopancreatography: An imaging review. Abdominal Radiology New York, 44(6), 2205-2216.
Melzack, R., & Wall, D. P. (1965). Pain mechanism: A new theory. Retrieved from http://pcpr.pitt.edu/wp-content/uploads/2018/01/Melzack-Wall.pdf
Meseeha, M., & Attia, M. (2021). Endoscopic Retrograde Cholangiopancreatography. Retrieved from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK493160/
Nanthana – Krienngkrai Chotiwatanaphan Institute of Gastroenterology and Hepatology. (2017). Statistics for ercp preparation. Songkhla: Songkhla Nakarin Hospital. (in Thai)
Ngamjarus, C. & Chongsuvivatwong, V. (2014). N4studies: Sample size and power calculations for iOS. The Golden Jubilee Ph.D. Program, The Thailand Research Fund & Prince of Songkla University. (In Thai)
Pimvara, P. (2015). How to manage acute pain. (in Thai) Retrieved from https://heritage.eau.ac.th/sci_journal/PDF/HeritageJournal/Heritage-9-02-58-Science.pdf
Sawangchai, J., & Ngamkham, S. (2017). Postoperative pain in patients after abdominal surgery at Sawanpracharak Hospital. Journal of Health Science Research, 11 (special issues), 1-11. (in Thai)
Soowit, B., Panasakulkan, S., & Muksiritipanun, B. (2015). The assessment of the suffering symptoms in palliative care patients. Songklanagarind Journal of Nursing. 35(1), 153-64. (in Thai)
Sprouse-Blum, A. S., Smith, G., Sugai, D., & Parsa, F. D. (2010). Understanding endorphins and their importance in pain management. Hawaii Medical Journal, 69(3), 70–71.
Statistical Medicine Unit. (2017). Statistics for ercp preparation. Songkhla: Songkhla Nakarin Hospital. (in Thai)
Tapsoowan, A. (2016). Nursing care for patients with common bile duct stone undergoing endoscopic retrograde cholangiopancreatography. Retrieved from https://www2.si.mahidol.ac.th/division/nursing/sins/attachments/article/229/A nursing guide for patients with bile duct stones undergoing endoscopic examination of the bile duct and pancreas.pdf. (in Thai)
Thai National Formulary. (2015). Anesthetics and pain medication. (in Thai) Retrieved from http://202.28.95.4/pharmacy/myfile/1_anesthetics_and_pain_medication_0.pdf
Tryliskyy, Y., & Bryce, G, J. (2018). Post-ercp pancreatitis: Pathophysiology, early identification and risk stratification. Advances in Clinical and Experimental Medicine. 27(1). 149-154. doi: 10.17219/acem/66773
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 พยาบาลสาร
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารพยาบาลสาร
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
