ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการจัดการตนเองของสตรีมีครรภ์ ที่เสี่ยงต่อการเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์
คำสำคัญ:
พฤติกรรมการจัดการตนเอง, ความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์, การรับรู้ความเสี่ยงของการตั้งครรภ์, พฤติกรรมสร้างเสริมสุขภาพ; การรับรู้สมรรถนะแห่งตน; ความเสี่ยงต่อกลุ่มอาการ เมแทบอลิก, การสนับสนุนทางสังคมบทคัดย่อ
ในยุคปัจจุบันสตรีมีครรภ์ที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์มีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น จากแบบแผนการดำเนินชีวิตที่เปลี่ยนไป การนำแนวคิดการจัดการตนเองมาประยุกต์ใช้ในการดูแลสุขภาพช่วยส่งเสริมให้เกิดพฤติกรรมที่สามารถควบคุมตนเอง ลดความเสี่ยงต่อการเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ งานวิจัยเชิงพรรณนาหาความสัมพันธ์นี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการจัดการตนเองของสตรีมีครรภ์ที่เสี่ยงต่อการเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างโดยสุ่มอย่างง่ายจากโรงพยาบาลประจำอำเภอในจังหวัดเชียงราย ที่มารับบริการหน่วยฝากครรภ์ จำนวน 85 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถามความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ แบบสอบถามการรับรู้สมรรถนะแห่งตน และแบบสอบถามพฤติกรรมการจัดการตนเอง ตรวจสอบความตรงตามเนื้อหามีค่าดัชนีความตรงด้านเนื้อหาเท่ากับ 0.88 0.94 และ 0.94 ตามลำดับ ทดสอบความเชื่อมั่นโดยวิธี KR-20 ของแบบความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์เท่ากับ 0.78 และสูตรสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s alpha coefficient) ได้ค่าความเชื่อมั่นแบบสอบถามการรับรู้ภาวะเสี่ยงของการตั้งครรภ์ แบบสอบถามการรับรู้สมรรถนะแห่งตน แบบสอบถามการสนับสนุนทางสังคมและแบบสอบถามพฤติกรรมการจัดการตนเองของสตรีมีครรภ์ที่มีความเสี่ยงต่อการเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์เท่ากับ 0.91, 0.89, 0.84 และ 0.93 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา วิเคราะห์หาความสัมพันธ์โดยใช้สถิติสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของเพียร์สันและสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของสเปียร์แมน
ผลการศึกษาพบว่าพฤติกรรมการจัดการตนเองมีความสัมพันธ์ทางบวกกับความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ในระดับต่ำ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r= .237, p<.05) การรับรู้สมรรถนะแห่งตนและการสนับสนุนทางสังคม
มีความสัมพันธ์ทางบวกในระดับสูง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r=.680, p<.001) และ (r=.527, p<.001) ตามลำดับ สำหรับการรับรู้ภาวะเสี่ยงของการตั้งครรภ์ไม่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการจัดการตนเองของสตรีที่เสี่ยงต่อการเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์
ผลการวิจัยครั้งนี้สามารถใช้เป็นแนวทางพัฒนารูปแบบการดูแลสตรีมีครรภ์ที่เสี่ยงต่อการเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ให้มีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะการสนับสนุนด้านความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์และส่งเสริมให้สตรี
มีครรภ์มีการรับรู้สมรรถนะแห่งตน เพื่อให้สตรีมีครรภ์ที่มีความเสี่ยงเล็งเห็นถึงความสำคัญในการจัดการตนเอง ลดความเสี่ยงต่อการเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์
เอกสารอ้างอิง
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W.H. freeman and company.
Bayrampour, H., Heaman, M., Duncan,K., A. & Tough, S. (2013). Predictors of perception of pregnancy risk among nulliparous women. Journal of Obstetric, Gynecologic & Neonatal Nursing, 42(4), 416-427. (in Thai)
Boonprasit, S., Somanusorn, S. & Sumngern, C. (2016). Factor related to self-management for controlling plasma glucose in uncontrolled diabetes elderly. Journal of Boromarajonani College of Nursing Bangkok, 32(1), 44-55. (in Thai)
Carolan, M., Gill, G. K. & Streel, C. (2012). Women’s experiences of factors that facilitate or inhibit gestational diabetes self-management. BMC Pregnancy Childbirth, 18(1), 1-12.
Centers for Disease Control and Prevention. (2020). Gestational diabetes and pregnancy. Retrieved from https://www.cdc.gov/pregnancy/diabetes-gestational.html
Diabetes Association of Thailand. (2017). Clinical practice guideline for diabetes 2017. Retrieved from
https://www.dmthai.org/attachments/article/443/guideline-diabetes-care-2017.pdf
Gettong, N. & Rujiraprasert, N. (2018). The relationships between knowledge about overweight during pregnancy, perceived self-efficacy and health behaviors among pregnant women with
overweight. Srinagarind Medical Journal, 33(2), 129-137. (in Thai)
Gilbert, L., Gross, J., Lanzi, S., Quansah, D. Y., Puder, J. & Horsch, A. (2019). How diet, physical activity and psychosocial well-being interact in women with gestational diabetes mellitus: An integrative review. BMC Pregnancy Childbirth, 19(1), 60-75.
Heaman M., Gupton A., & Gregory D. (2009). Factors influencing pregnant women's perceptions of risk. The American Journal of Maternal Child Nursing ,29(1), 111-116.
Heaman, M. I., & Guptun, A. L. Gregory, D. (2004). Factors influencing pregnant women’s perceptions of risk. The American Journal of Maternal/Child Nursing, 29(2), 111-116.
International Diabetes Federation [IDF]. (2020). Gestational diabetes. Retrieved from https://www.idf.org/our-activities/care-prevention/gdm.html
Jittrapirom, A., Chareonsanti, J. & Sriarporn, P. (2014). Pregnancy risk perception, uncertainty, and stress among gestational diabetic women. Nursing Journal, 41(1), 50-61. (in Thai)
Kanfer, F. H., & Gaelick-Buys, L. (1991). Self-management methods. In F. H. Kanfer & A. Goldstein (Eds.), Helping people change: A textbook of methods. pp.334-389. New York: Pergamon Press.
Karabutr, T. (2021). Effect of self-management program on weight control behavior and appropriate weight gain in overweight or obese pregnant women. (in Thai)Retrieved from http://ir.buu.ac.th/dspace/bitstream/1513/265/1/61920063.pdf.
Kerdonfag, P., Wongsunoppara, B., Udomsubpayaku, U. & Nuntawan, C. (2010). Perceived risk, criteria-based risk to diabetes mellitus, and health-promoting lifestyles in the first degree relatives of persons with diabetes mellitus. Ramathibodi Nurse Journal, 16(2), 169-184. (in Thai)
Okeh, N. O., Hawkins, K. C., Butler, W. & Younis, A. (2015). Knowledge and perception of risks and complications of maternal obesity during pregnancy. Gynecology & Obstetric, 5(9), 1-5.
Pillitteri, A. (2018). Maternal & child health nursing care of the childbearing & childrearing family (8th ed.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins
Polit, D. F. (2010). Statistic and data analysis for nursing research (2nd ed). Boston: Pearson.
Radarith, C., Tachasuksri, T. & Siriarunrat, S. (2019). Factors influencing self-management among women with gestational diabetes mellitus. The Journal of Faculty of Nursing Burapha University, 27(1), 50-59. (in Thai)
Saengin, S. & Phonguson, C. (2017). Perceptions of pregnancy risk, health behaviors and holistic health service needs among women of advanced maternal age. Retrieved from http://dspace.lib.buu.ac.th/xmlui/handle/1234567890/4052. (in Thai)
Sarkar, U., Fisher, L. & Schillinger, D. (2006). Is self-Efficacy associated with diabetes self-management across race/ethnicity and health literacy. Diabetes care, 29(4), 823-829.
Subarto, C., Indriani, & Sulistyaningsih. (2019). Self-management on gestational diabetes mellitus: A systematic literature review. International Respati Health Conference. Retrieved from http://prosiding.respati.ac.id/index.php/PIC/article/view/79
Tachasuksri, T., Siriarunrat., S., Suppasri, P., Suppaseemanont, W., Boonnate, N. & Kwannate, C. (2017). Causal model for quality of life among pregnant women. The Southern College Network Journal of Nursing and Public Health, 4(1), 28-46. (in Thai)
Tiensawang, N. (2018). Gestational diabetes screening in Wangsapung Hospital. Udonthani Hospital Medical Journal, 26(2), 148-156. (in Thai)
Wazqar, D. Y., & Evan, M. K. (2012). Socio-cultural aspects of self-management in gestational diabetes. Journal of Diabetes Nursing, 6(2), 62-67.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 พยาบาลสาร
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารพยาบาลสาร
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
