ภูมิปัญญาท้องถิ่น ‘ล้านนา’ ในการสร้างเสริมสุขภาวะของเด็ก: การศึกษานำร่อง
คำสำคัญ:
ภูมิปัญญาท้องถิ่น, ภูมิปัญญาล้านนา, การดูแลเด็ก, การส่งเสริมสุขภาพเด็กบทคัดย่อ
ภูมิปัญญาท้องถิ่น ‘ล้านนา’ ด้านสุขภาพเป็นองค์ความรู้ในการดูแลสุขภาพประชาชน ให้คุณค่าต่อสมดุลสุขภาพและสุขภาพองค์รวม การศึกษานำร่องครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาภูมิปัญญาท้องถิ่น ‘ล้านนา’ ในการสร้างเสริมสุขภาพเด็ก กลุ่มผู้ให้ข้อมูลหลัก คือ ปราชญ์ชาวบ้าน หมอพื้นบ้านและผู้ดูแลเด็ก จังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 52 ราย รวบรวมข้อมูลโดยการสนทนากลุ่มและการสัมภาษณ์เจาะลึก วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา
ผลการศึกษาพบว่า ความเชื่อนับถือผี (เทวดา) และพิธีกรรมถูกบูรณาการในการดูแลเด็กของชาวล้านนาเพื่อก่อให้เกิดสุขภาวะ ชาวล้านนาพัฒนาเด็กให้มีความพร้อมทั้งด้านกาย จิตใจ สังคม และปัญญา ภายใต้การอบรมกล่อมเกลาร่วมกันระหว่างสถาบันครอบครัวและสถาบันศาสนา ใช้หลัก ‘ความพร้อม’ ของเด็กในการเพิ่มพูนความรู้และทักษะที่จำเป็นในการดำรงชีพ เพื่อให้เด็กเติบโตอย่างมีคุณภาพ การดูแลเพื่อสร้างเสริมสุขภาพเด็กประกอบด้วย การดูแลด้านสังคม-จริยธรรม ด้านจิตใจ ด้านกาย ด้านพัฒนาการและสติปัญญา ผลการศึกษาสะท้อนการดูแลเด็กของชาวล้านนาเน้นการพัฒนาเด็กให้มี ‘คุณภาพ’ ทุกมิติของสุขภาพ สอดแทรกในวิถีชีวิตจนเป็นประเพณีนิสสัย ความเข้าใจอย่างถ่องแท้ของทีมสุขภาพต่อภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านสุขภาพจึงมีความสำคัญต่อการวางแผนในการดูแลเด็กที่มีคุณภาพและเหมาะสมกับบริบทสังคมวัฒนธรรมล้านนา
เอกสารอ้างอิง
Ball, J. W., & Bindler, R. C. (2003). Pediatric nursing: Caring for children. (3rd ed.). New Jersey: Pearson Education.
Chompoolong, N. (2005). Local knowledge to learning (revised version). Maha Sarakham: Apichart Printing. (In Thai)
Dudek, S. G. (2001). Nutrition essentials for nursing practice. Philadelphia: Lippinncott Williams & Wilkins.
Government Gazette. (2007). National health act 2007. Retrieved from
https://www.nationalhealth.or.th/sites/default/files/upload_files/hpp_act_ebook58_08_07_453.pdf (In Thai)
Institute for Health Metrics and Evaluation [IHME]. (2017). Global burden of disease.
Retrieved from https://www.khaosod.co.th/lifestyle/news_3043316 (in Thai)
Kuo, A. A., Inkelas, M., Maidenberg, M., Lotstein, D. S., Samson, K. M., & Halfon, N. (2009). Pediatricians’ roles in the provision of developmental services: An international study. Journal of Developmental and Behavioral pediatrics, 30, 331-339.
Leininger, M., & McFarland, M. R. (2002). Transcultural nursing: Concepts, theories, research,
and practice. (3rd ed.). New York: McGraw Hill.
Mistry, K. B., Minkovitz, C. S., Riley, A. W., Johnson, S. B., Grason, H. A., Dubay, L. C., & Guyer, B. (2012). A new framework for childhood health promotion: The role of policies and programs in building capacity and foundations of early childhood health. American Journal of Public Health, 102(9), 1688-1696.
Office of the National Economic and Social Development Board. (2007). National economic
and social development plan No.10 (2007-2011). Retrieved from http://www.ldd.go.th/Thai-html/05022007/PDF/PDF01/index.htm (In Thai)
Office of the National Economic and Social Development Board. (2016). National economic
and social development plan No. 12 (2017-2021). Retrieved from http://wops.moph.go.th/ops/oic/data/20161115144754_1_.pdf (In Thai)
Rew, L., Johnson, R. J., Jenkins, S. K., & Torres, R. (2004). Developing holistic nursing practice.
(5th ed.). New Jersey: Pearson Education.
Sathirapanya, C. (2013). Southern folk knowledge in promoting maternal and child mental health. Songklanakarin Journal of Social Sciences and Humanities, 19(3), 81-120.
(In Thai)
Sorn-Ngai, C. (1991). Feeding patterns and nutritional status of young children in a rural area of Chiang Mai Northern Thailand. (Master Thesis of Medical Science), University of Western Australia.
Taoprasert, S. (2003). Way of health maintenance in the Lanna folk medicine system. Chulalongkorn University Book Center. Wanida Press. (in Thai)
Thailand Nutrition Division. (2004). Baby food. Bangkok: Department of Health, Ministry of Public Health. (In Thai)
Thongsaew, N., Sethabouppha, H., & Chanprasit, C. (2011). “Lanna” local wisdom for health care among people with alcohol dependence. Nursing Journal, 38(3), 110-121.
(In Thai)
Witt, C., Becker, M., Bandelin, K., Soellner, R., & Willich, S. N. (2005). Qigong for schoolchildren: A pilot study. Journal of Alternative and Complementary Medicine, 11, 41-47.
World Health Organization [WHO]. (1986). The Ottawa charter for health promotion.
Retrieved from https://www.who.int/healthpromotion/conferences/
previous/ottawa/en/
World Health Organization [WHO]. (2019). Children: Reducing mortality. Retrieved from
https://www.who.int/news-room/fact-sheet s/detail/children-reducing-mortality.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารพยาบาลสาร
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
