กิจกรรมทางกาย คุณภาพของอาหาร การเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา และน้ำหนักตัวคงค้างในมารดาหลังคลอด 6 เดือน
คำสำคัญ:
กิจกรรมทางกาย, คุณภาพของอาหาร, การเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา, น้ำหนักตัวคงค้าง, มารดาหลังคลอด 6 เดือนบทคัดย่อ
น้ำหนักตัวคงค้างหลังคลอด เป็นภาวะที่มารดามีน้ำหนักตัวปัจจุบันในระยะหลังคลอดเพิ่มขึ้นมาจาก
การตั้งครรภ์เมื่อเปรียบเทียบกับน้ำหนักตัวก่อนการตั้งครรภ์ ซึ่งส่งผลกระทบทางลบทั้งด้านร่างกายและจิตใจ การศึกษาเชิงพรรณนาหาความสัมพันธ์ครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจกิจกรรมทางกาย คุณภาพของอาหาร การเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา และน้ำหนักตัวคงค้างในมารดาหลังคลอด 6 เดือน และเพื่อหาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยทั้ง 3 ปัจจัยนี้กับน้ำหนักตัวคงค้างในมารดาหลังคลอด กลุ่มตัวอย่างคือมารดาหลังคลอด 6 เดือนที่มีน้ำหนักตัวหลังคลอดมากกว่าน้ำหนักตัวก่อนตั้งครรภ์ ที่พาบุตรมารับวัคซีนที่ห้องตรวจโรคผู้ป่วยนอกกุมาร กองกุมารเวชกรรม โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า และคลินิกสุขภาพเด็กดี สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี จำนวน 102 ราย ระหว่างเดือนตุลาคม พ.ศ. 2557 ถึงเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2558 เลือกกลุ่มตัวอย่างโดยวิธี
สุ่มอย่างง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถามการทำกิจกรรมทางกายที่ผู้วิจัยดัดแปลงมาจากแบบสอบถามการทำกิจกรรมทางกายของหญิงมีครรภ์ของSupavititpatana (2010) แบบบันทึกการบริโภคอาหารย้อนหลังใน 24 ชั่วโมง และแบบสอบถามการเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดาที่ผู้วิจัยพัฒนามาจากแนวคิดของ Baker et al.(2008) วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนาและสถิติสหสัมพันธ์เพียร์สัน
ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างมีกิจกรรมทางกายอยู่ในระดับน้อย ร้อยละ 77.45 มีคุณภาพของอาหารอยู่ในระดับเหมาะสม ร้อยละ 59.80 เลี้ยงบุตรด้วยนมมารดาอย่างเดียว 6 เดือน ร้อยละ 47.06 กลุ่มตัวอย่างมีน้ำหนักตัวคงค้างหลังคลอด 6 เดือน มากกว่าหรือเท่ากับ 5 กิโลกรัม ร้อยละ 35.29 กิจกรรมทางกายไม่มีความสัมพันธ์กับน้ำหนักตัวคงค้างหลังคลอด 6 เดือน คุณภาพของอาหารมีความสัมพันธ์ทางบวกในระดับสูงกับน้ำหนักตัวคงค้างในมารดาหลังคลอด (r = .714, p = < .01) การเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดามีความสัมพันธ์ทางลบในระดับต่ำกับน้ำหนักตัวคงค้างในมารดาหลังคลอด (r = -.220, p = < .05)
ผลการศึกษาครั้งนี้ชี้ให้เห็นว่าควรมีการจัดโปรแกรมโดยนำความรู้ในเรื่องคุณภาพของอาหารและการเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดามาเป็นส่วนหนึ่งของเนื้อหาที่แนะนำให้กับมารดาหลังคลอด เพื่อป้องกันภาวะน้ำหนักตัวคงค้างต่อไป
เอกสารอ้างอิง
females: A review of literature. Quest, 66(4), 448-467.
Ainsworth, B.E., Haskell, W.L., Whitt, M.C., Irwin, M.L., Swartz, A.M., Strath, S.J. (2000). Compendium of physical activities:
An update of activity codes and MET intensities. Medicine and Science in Sports and Exercise, 32(9), s498-s516.
Al-Sahab, B., Lanes, A., Feldman, M., & Tamim, H. (2010). Prevalence and predictors of 6-month exclusive
breastfeeding among Canadian women: a national survey. BMC Pediatrics, 10(1), 20-28.
Althuizen, E., Poppel, M. N., Vries, J. H., Seidell, J. C., & Mechelen, W. (2011). Postpartum behaviour as predictor
of weight change from before pregnancy to one year postpartum. BMC Public Health, 11(1), 165.
Baker, J. L., Gamborg, M., Heitmann, B. L., Lissner, L., Sorensen, T., & Rasmussen, K. M. (2008). Breastfeeding
reduces postpartum weight retention. The American Journal of Clinical Nutrition, 88, 1543-1551.
Boardley, D. J., Sargent, R. G., Coker, A. L., Hussey, J. R., & Sharpe, P. A. (1995). The relationship between diet,
activity, and other factors, and postpartum weight change by race. Obstetrics & Gynecology, 86(5), 834-838.
Chasan-Taber, L., Schmidt, M. D., Roberts, D. E., Hosmer, D., Markenson, G., & Freedson, P. S. (2004). Development and validation
of a pregnancy physical activity questionnaire. Medicine and Science in Sports and Exercise, 36(10), 1750-1760.
Clark, A., Skouteris, H., Wertheim, H. E., Paxton, J. S., Milgrom, J. (2009). The relationship between
depression and body dissatisfaction across pregnancy and the postpartum: A prospective study.
Journal of Health Psychology, 14, 23–31.
Dewey, K. G., Heinig, M. J., & Nommsen, L. A. (1993). Maternal weight-loss patterns during prolonged
lactation. The American Journal of Clinical Nutrition, 58(2), 162-166.
Foster, G. .D., Wyatt, H. R., Hill, J. O., McGuckin, B. G., Brill, C., Mohammed, B. S., ..., & Klein, S. (2003). A
randomized trial of a low-carbohydrate diet for obesity. The New England Journal of medicine, 348, 2082-2090.
Gibson, R.S. (2005). Measuring food consumption of individuals. In R. S., Gibson, Principles of nutritional
assessment (2nd ed.). New York: Oxford University press
Gjerdingen, D., Fontaine, P., Crow, S., McGovern, P., Center, B., & Miner, M. (2009). Predictors of mothers'
postpartum body dissatisfaction. Women & health, 49(6), 491-504.
Gunderson, E. P., & Abrams, B. (2000). Epidemiology of gestational weight gain and body weight changes
after pregnancy. Epidemiologic Reviews, 22(2), 261-274.
Huang, T-T., & Dai, F-T. (2007). Weight retention predictors for Taiwanese women at six-month postpartum.
Journal of Nursing Research, 15(1), 11-20.
Huang, T-T., Wang, H-S., & Dai, F-T. (2010). Effect of pre-pregnancy body size on postpartum weight
retention. Midwifery, 26(2), 222-231.
Hulshof, K., Brussaard, J. H., Kruizinga, A. G. Telman, J., & Lowik, M. (2003). Socio-economic status, dietary intake and
10 y trends: The Dutch national food consumption survey. European Journal of Clinical Nutrition, 57, 128–137.
Institute of Medicine [IOM]. (2002). Dietary reference intakes for energy, carbohydrate, fiber, fat, fatty acids,
cholesterol, protein and amino acids (macronutrients). Washington, DC: The national academics press.
Institute of Nutrition, Mahidol university(2007). Nutrient calculation computer software INMUCAL-Nutrients
V2 database NB1.Nakornpathom.
IOM. (2009). Weight gain during pregnancy: reexamining the guidelines. Washington, DC: The national academics press.
Krause, K. M., Lovelady, C. A., Peterson, B. L., Chowdhury, N., & Ostbye, T. (2010). Effect of breast-feeding
on weight retention at 3 and 6 months postpartum: data from the North Carolina WIC Programme.
Public Health Nutrition, 13(12), 2019-2026.
Krummel, D. A. (2006). Postpartum weight control: A Vicious cycle. Journal of Dietetic Association, 107(1), 37-40.
Lee, C. J., Hsieh, T. T., Chiu, T. H., Chen, K. C., Lo, L. M., & Hung, T. H. (2000). Risk factors for pre-eclampsia
in an Asian population. International Journal of Gynecology & Obstetrics, 70(3), 327-333.
Nordmann, A. J., Nordmann, A., Briel, M. Keller, U., Yancy Jr, W. S., Brehm, B. J., & Bucher, H. C., (2006).
Effects of low-carbohydrate vs low-fat diets on weight loss and cardiovascular risk factors: A Meta-analysis
of Randomized Controlled Trials. Archives of Internal Medicine, 166(3), 285-293.
Ohlin, A., & Rössner, S. (1990). Maternal body weight development after pregnancy. International Journal of
Obesity, 14(2), 159-173.
Oken, E., Taveras, M. E., Popoola, A. F., Rich-Edwards, W. J., &Gillman, W. M. (2007). Television, walking, and diet
associations with postpartum weight retention. American Journal of Preventive Medicine, 32(4), 305-311.
Pereira, M. A., Rifas-Shiman, S. L., Kleinman, K. P., Rich-Edwards, J. W., Peterson, K. E., & Gillman, M. W. (2007).
Predictors of change in physical activity during and after pregnancy: Project viva. American Journal
of Preventive Medicine, 32(4), 312–319.
Phillips, J., King, R., & Skouteris, H. (2012). A conceptual model of psychological predictors of postpartum
weight retention. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 30(3), 278-288.
Rooney, B. L., & Schauberger, C. W. (2002). Excess pregnancy weight gain and long-term obesity: One
decade later. Obstetrics & Gynecology, 100(2), 245-252.
Supavititpatana, B. (2010). A Causal Model of Thai Women’s Physical Activity During Second Trimester of Pregnancy (Doctoral thesis, Faculty of nursing, Mahidol university, Bangkok).
Taheri, S. (2006). The link between short sleep duration and obesity: We should recommend more sleep to
prevent obesity. Archives of Disease in Childhood, 91(11), 881-884.
Theanansuk, M., & Lertbunnaphong, T. (2008). Postpartum weight retention in Thai singleton pregnant woman with
normal pre – pregnancy body mass index. Thai Journal of Obstetrics and Gynaecology, 16(4), 221–226.
Tongswas, T., Somboon, L. ,Prasitwattanaseree,P., (2013).Selected Factors Related to Weight Changes
among postpartum women .Nursing Journal,40(2),1-11
Wilkinson, S., Huang, C. M., Walker, L. O., Sterling, B. S., & Kim, M. (2004). Physical activity in low‐income
postpartum women. Journal of Nursing Scholarship, 36(2), 109-114.
Xuto, P., Sinsuksai, N., Piaseu, N., Nityasuddhi, D., & Phupong, V. (2012). A Causal Model of Postpartum
Weight Retention among Thais. Pacific Rim International Journal of Nursing Research, 16(1), 48-63.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารพยาบาลสาร
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
