การพัฒนาแบบแผนการรับประทานอาหารสำหรับผู้ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูงชนิดควบคุมไม่ได้ โดยการมีส่วนร่วมของครอบครัว
คำสำคัญ:
: แบบแผนการรับประทานอาหาร, โรคความดันโลหิตสูงชนิดควบคุมไม่ได้, การมีส่วนร่วมของครอบครัวบทคัดย่อ
การรับประทานอาหารที่เหมาะสมกับโรคถือเป็นปัจจัยสำคัญที่มีผลต่อการควบคุมระดับความดันโลหิตในกลุ่มผู้ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูง ทั้งนี้การรับประทานอาหารควรมีความสอดคล้องกับบริบทแวดล้อมและวิถีชีวิตของผู้ที่เป็นโรคด้วย การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงพัฒนา มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาแบบแผนการรับประทานอาหารสำหรับผู้ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูงชนิดควบคุมไม่ได้โดยใช้การมีส่วนร่วมของครอบครัว และศึกษาความเป็นไปได้ของการใช้แบบแผนฯในสภาพการณ์จริง ประชากรที่ศึกษาได้แก่ ผู้ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูงชนิดควบคุมไม่ได้ 68 คน สมาชิกในครอบครัว 68 คน และผู้มีส่วนเกี่ยวข้องกับการดูแลผู้ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูงในชุมชนจำนวน 11 คน เครื่องมือที่ใช้ คือ (1) เครื่องมือที่ใช้รวบรวมข้อมูล ได้แก่ 1) แบบสอบถามการรับประทานอาหารของผู้ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูงชนิดควบคุมไม่ได้ 2) แบบสอบถามด้านการรับประทานอาหารของสมาชิกในครอบครัว 3) แบบสอบถามความเป็นไปได้ของการใช้แบบแผนฯ 4) แนวคำถามการสนทนากลุ่ม และ(2) เครื่องมือที่ใช้ในการดำเนินการวิจัย คือ แผนกิจกรรมสำหรับการประชุมระดมสมองเพื่อพัฒนาแบบแผนฯ นำแบบสอบถามมาหาค่าดัชนีความตรงของเนื้อหาได้เท่ากับ 0.927 0.99 และ 1.00 ตามลำดับ และตรวจสอบความเชื่อมั่นของแบบสอบถามการรับประทานอาหาร โดยใช้สูตรสัมประสิทธิ์อัลฟาของครอนบาคได้ค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.88 และ 0.82 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ
ผลการวิจัยพบว่าจากการมีส่วนร่วมในทุกด้านของครอบครัวทำให้ได้แบบแผนการรับประทานอาหารสำหรับผู้ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูงชนิดควบคุมไม่ได้ ที่มีชื่อแบบแผนว่า “กิ๋นหื้อดี กิ๋นหื้อลำ กิ๋นหื้อไกลโรคความดันโลหิตสูง” ที่มีสาระหลักของแผน 3 ประเด็น คือ “เพิ่มผัก” “ไม่หนักเค็ม” และ “กินพออิ่ม”
และเมื่อนำแบบแผนฯที่พัฒนาขึ้นไปใช้ในสภาพการณ์จริง พบว่าแบบแผนฯมีความเหมาะสมกับบริบทวิถีชีวิต และการดำเนินชีวิตประจำวันของผู้ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูงและสมาชิกครอบครัวในระดับปานกลาง ( x̄=2.50, S.D. = 0.62 และ x̄=2.47, S.D.= 0.61) และจากระยะประเมินได้ข้อเสนอแนะจากการใช้แบบแผนฯ ได้แก่ ควรมีการเพิ่มเติมรายละเอียดในแต่ละข้อของแบบแผนฯ เพื่อประโยชน์ต่อการประโยชน์ต่อการนำไปใช้ในการรณรงค์ให้เกิดการปฏิบัติตัวตามแบบแผนฯอย่างต่อเนื่องและการรณรงค์ต่อยอดในชุมชน รวมถึงควรมีการพัฒนาต่อยอดแบบแผนฯนี้ไปสู่การสร้างเมนูอาหารลดความดันโลหิตสูงที่สามารถทำได้ง่าย และใช้ผักในท้องถิ่นที่มีคุณสมบัติในการลดความดันโลหิตมาเป็นวัตถุดิบต่อไป
เอกสารอ้างอิง
Creighton, L. J. (2005). The Public Participation Handbook: Making Better Decisions through
Citizen Involvement. USA: Jossey Bass.
Department of Health, Bureau of Nutrition. (2012). Eat a little less salty- Conquer high blood
pressure. Bangkok: Suan Sunandha Rajabhat University. (In Thai)
Hattakosol C. (2014). Hunger, appetite, and satiety. Retrieved May 20, 2015, from
http://www.thaihealth.or.th/Content/24563.html (In Thai)
Keawtep, K., Nilpueng, K., & Janejud, R. (2013). Health-food-communication. Bangkok: Parp
Pim. (In Thai)
Ministry of Public Health, Department of Disease Control. (2013). Report of form review on the
prevention of non-communicable diseases from life-style By reducing salt intake. Bangkok: Veterans Relief Organization. (In Thai)
Ministry of Health, Department of Disease Control, Bureau of Epidemiology. (2013). Report of
chronic non-communicable disease surveillance 2011. Retrieved May 20, 2014, from http://www.boe.moph.go.th/ Annual/AESR2013/ wesr_2556 %20digital/wk56_10.pdf. (In Thai)
Ministry of Public Health, Department of Medical Services. (2006). Clinical practice guidelines
for nutrition therapy in patients Diabetes, high blood pressure And people with
dyslipidemia for the elderly. Bangkok: Agricultural Gathering of Thailand. (In Thai)
Ministry of Public Health, Office of Policy and Strategy. (2013). Summary of important national
statistics 2013. Retrieved May 20, 2014, from http://www.m-society.go.th/article _attach/11378/15693.pdf. (In Thai)
Ministry of Public Health, Office of Policy and Strategy. (2013). Thailand Healthy Life-style
Strategic Plan 2011-2020. Retrieved May 20, 2014, from http://wops.moph.go.th /ops/oic/data/20110316100703_1_.pdf. (In Thai)
Namchantra, R. (2009). Patient-and Family-centered Care: A Challenge Model of
Healthcare Services. Thai Journal of Nursing Council, 24(1). 5-10. (In Thai)
National Heart Lung and Blood Institute. (2006). Your guide to Lowering your blood pressure
with DASH: DASH diet eating plan. USA: U.S. Department of health and human
service.
Promsao, K., & Bensilaraksa, N. (1999). Trace the Thai recipe. Chiang Mai: Wannarak. (In
Thai)
Ramitanon, C., Satienpatanapongsa, C., Kasikam, P., & Maneelert, T. (2000). Eating culture of
Norther Thai People. Chiang Mai: Ming-muang (In Thai)
Sakayapant, S. (2005). Local food recipe. Chiang Mai: Chiang Mai Rajabhat University. (In Thai)
Scholl, J. (2012). Traditional Dietary Recommendations for the Prevention of Cardiovascular
Disease: Do They Meet the Needs of Our Patients?. Hindawi Publishing Corporation Cholesteral. doi: 10.1155/2012/367898
Sittijumroon C. (2013). Modern medicine 2013 : Obesity and appetite control. Bangkok: P. A.
Living. (In Thai)
Srimuang P. (2012). Healthy food and nutrition therapy. Bangkok: M and M Laserprint.(In Thai)
Supanimityothin P. (2013). Food and nutrition. Bangkok: O. S. Printing House. (In Thai)
Thai Hypertension Society. (2015). Introduce to Thai guidelines on the treatment of
hypertension update 2015. Retrieved October 20, 2015, from http://thaihypertension.org /files/297.2015%20Conference%20-%20Document.pdf. (In Thai)
Wengreen, H., Munger, R. G., Cutler, A., Quach, A., Bowles, A., Corcoran, C., …& Welsh-
Bohmer K. A. (2013). Prospective study of Dietary Approaches to Stop Hypertension– and Mediterranean-style dietary patterns and age-related cognitive change: the Cache County Study on Memory, Health and Aging. The American journal of clinical nutrition, 98, 1263-1271.
Wongtib, U. (2015). Development of Hypertension Prevention Program among People at Risk by Community Participation. Nursing Journal. 42(4), 12-24. (In Thai)
World Health Organization. (1986). The Ottawa Charter for Health Promotion. Retrieved July 27,
2015, from http://www.who.int/healthpromotion/conferences/previous/ottawa/en/
Yang-Noey Health Promoting Hospital. (2014). PCA Report (Fiscal year 2014) Yang-Noey Health
Promoting Hospital. Chiang nai: Author. (In Thai)
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารพยาบาลสาร
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
