โอกาสเสี่ยงตามการรับรู้ สมรรถนะแห่งตน และพฤติกรรมการออกกำลังกาย ของสตรีหลังคลอดที่เป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์

ผู้แต่ง

  • เยาวลักษณ์ มาก๋า อาจารย์ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี เชียงใหม่
  • จันทรรัตน์ เจริญสันติ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
  • พรรณพิไล ศรีอาภรณ์ รองศาสตราจารย์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

คำสำคัญ:

โอกาสเสี่ยงตามการรับรู้, สมรรถนะแห่งตน, พฤติกรรมการออกกำลังกาย, สตรีหลังคลอดที่เป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์

บทคัดย่อ

พฤติกรรมการออกกำลังกายของสตรีหลังคลอดที่เป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์สามารถลดโอกาสเสี่ยงในการพัฒนาไปเป็นเบาหวานชนิดที่ 2 ได้ การวิจัยเชิงพรรณนาหาความสัมพันธ์ครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาโอกาสเสี่ยงตามการรับรู้ สมรรถนะแห่งตน พฤติกรรมการออกกำลังกาย และความสัมพันธ์ระหว่างโอกาสเสี่ยงตามการรับรู้ สมรรถนะแห่งตน และพฤติกรรมการออกกำลังกายของสตรีหลังคลอดที่เป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ กลุ่มตัวอย่างคือ สตรีภายหลังคลอดบุตร 4-6 สัปดาห์ และได้รับการวินิจฉัยเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ที่มารับการตรวจหลังคลอดโรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ศูนย์อนามัยที่ 1 และโรงพยาบาลลำพูน จำนวน 85 ราย ระหว่างเดือนกันยายน พ.ศ. 2558 – เดือนมกราคม พ.ศ. 2559 เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย แบบสอบถามโอกาสเสี่ยงตามการรับรู้ของการเป็นโรคเบาหวานของ Kim, Goewey, McEvan, Ferrara, & Walker, (2007) แปลเป็นภาษาไทยโดยผู้วิจัย แบบสอบถามสมรรถนะแห่งตนในการออกกำลังกายของ Kim, McEwen, Kieffer, Herman,& Piette, (2008) แปลเป็นภาษาไทยโดยผู้วิจัย และแบบสอบถามพฤติกรรมการออกกำลังกายของสตรีหลังคลอดที่ดัดแปลงจากแบบสอบถามพฤติกรรมออกกำลังกายของผู้สูงอายุโรคเบาหวาน (Panyoyai, 2007) วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา และสถิติสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของเพียร์สัน

ผลการวิจัยพบว่า

  1. สตรีหลังคลอดที่เป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์มีโอกาสเสี่ยงตามการรับรู้ของการเป็นโรคเบาหวานอยู่ในระดับปานกลาง ( = 35.33, S.D. = 7.60)
  2. สตรีหลังคลอดที่เป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์มีสมรรถนะแห่งตนในการออกกำลังกายอยู่ในระดับปานกลาง ( = 32.71, S.D. = 9.07)
  3. สตรีหลังคลอดที่เป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์มีพฤติกรรมการออกกำลังกายอยู่ในระดับ
    ปานกลาง ( = 43.92, S.D. = 7.36)
  4. สมรรถนะแห่งตนมีความสัมพันธ์ทางบวกในระดับสูงกับพฤติกรรมการออกกำลังกายอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r = .594, p < .01)

ผลการวิจัยนี้สามารถใช้เป็นแนวทางในการส่งเสริมสมรรถนะแห่งตนในการออกกำลังกายหลังคลอด เพื่อให้สตรีหลังคลอดที่เป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์มีพฤติกรรมการออกกำลังกายเพิ่มขึ้น

เอกสารอ้างอิง

American College of Sports Medicine [ACSM]. (2009). ACSM’s guidelines for exercise testing and prescription (8 th ed.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.

Bandura, A. (1986). Social foundation of thought and action. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.

Bandyopadhyay, M., Small, R., Davey, M., Oats, J., Forster, D., & Aylward, A. (2011). Lived experience of gestational diabetes mellitus among immigrant So uth Asian women in

Australia. Australian and New Zealand Journal of Obstetrics and Gynaecology, 51 (4), 360-364.

Canadian Diabetes Association [CDA]. (2013). Gestational diabetes and post-partum screening.Clinical Practice Guidelines, 37(1), 17-19.

Cunningham, G. F., Leveno, J. K., Bloom, L. S., Hauth, C. J., Rouse, J. D., & Spong, Y. C. (2014).Williams obstetrics (24 th ed.). New York: Mcgraw-Hill.

Devsam, B. U., Bogossian, F. E., & Peacock, A. S. (2013). An interpretive review of women’s experiences of gestational diabetes mellitus: Proposing a framework to enhance midwifery assessment. Women and Birth, 26(2), 69-76.Diabetes Association of Thailand under the Patronage of Her Roy al Highness Princess Maha

Chakri Sirindhorn. (2017). Clinical Practice Guideline for diabetes. Bangkok: RomyenMedia Company Limited. (In Thai)

Evans, M. K., Patrick, L. J., & Wellington, C. M. (2010). Health behaviors of postpartum women with a history of gestational diabetes. Cannadian Journal of Diabetes, 34 (3), 227-232.

Fehler, K. L., Kennedy, L. E., McCargar, L. J., Bell, R. C., & Ry an, E. A. (2007). Postpartum dietary changes in women with previous gestational diabetes mellitus. Cannadian Journal of Diabetes, 31 (1), 54-56.

Feig, D. S., Zinman, B., Wang, X., Hux, J. E. (2008). Risk of development of diabetes mellitus after diagnosis of gestational diabetes. Canadian Medical Association Journal, 179(3), 229–234.

Ferrara, A., Hedderson, M. M., Albright, C. L., Ehrlich, S. F., Quesenberry, C. P., Peng, T., ... Crites,Y. (2011). A Pregnancy and postpartum lifestyle intervention in women with gestational diabetes mellitus reduces diabetes risk factors a feasibility r andomized control trial. Diabetes Care, 34(7), 1519-1525.

Hinton, P. S., & Olson, C. M. (2001). Postpartum exercise and food intake: the importance of behavior-specific self-efficacy. Journal of the American Dietetic Association, 101 (12), 1430-1437.

Janz, N. K., & Becker, M. H. (1984). The health belief model: A decade later. Health Education & Behavior, 11 (1), 1-47.

Jittrapirom, A., & Chantharasanti, C. (2012). Nursing for women with diabetess during pregnancy.Journal of Nurses Association of Thailand Northern Office, 18 (Jan-Dec), 1-12. (In Thai)

Kaiser, B., Razurel, C., & Jeannot, E. (2013). Impact of health beliefs social support and self-efficacy on physical activity and dietary habits during the postpartum period after gestational diabetes mellitus: study protocol. BMC pregnancy and childbirth, 13(1), 1-7.

Kaouar, H. M., Peronnet, F., Massicotte, D., & Lavoie, C. (2004 ). Gender difference in the metabolic response to prolonged exercise with glucose ingestion. European Journal of Applied Physiology, 92(5), 462-469.

Kim, C., Goewey, G., McEvan, L. N., Ferrara, A., Piette, J. D., & Walker. (2007). Risk perception for diabetes among women with histories of gestational diabetes mel litus. Diabetes Care, 30(9), 2281-2286.

Kim, C., McEwen, L. N., Kieffer, E. C., Herman, W. H., & Piette, J. D. (2008). Self-efficacy, social support, and associations with physical activity and body mass index among women with histories of gestational diabetes mellitus. Diabetes Education, 34 (4), 719-728.

Linne, Y., Barkeling, B., & Rossener, S. (2002). Natural cours e of gestational diabetes mellitus: Long-term follow-up of women in the SPAWN study. Obsterical and gynecological survey, 58 (5), 295-296.

Lipscombe, L. L., Banerjee, A. T., MacTavish, S., Mukerji, G., Lowe, J., Ray, J., … Feig, D. S. (2014).Readiness for diabetes prevention and barriers to lifestyle ch ange in women with a history of gestational diabetes mellitus: Rationale and study design. Diabetes reserch and clinical practice, 106 (1), 57-66.

Lobner, K., Knopff, A., Baumgarten, A., Mollenhauer, U., Marien feld, S., Garrido-Franco. M., … Ziegler,A. G. (2006). Predictors of postpartum diabetes in women with g estational diabetes mellitus.Diabetes, 55 (3), 792-797.

Lowdermilk, D. L., Perry, E. S., Cashion, K., & Alden, K. R. (2012) . Maternity and women’s healthcare (10th ed.). St. Louis: Mosby.

Morrison, M. K., Lowe, J. M., & Collinst, C. E. (2010). Perceived risk of type 2 diabetes in Australian women with a recent history of gestational diabetes mellitus. Diabetic Medicine, 27 (8), 882-886.

O’Reilly, S. L. (2014). Prevention of diabetes after gestational diabetes: Better translation of nutrition and lifestyle messages needed. Healthcare Journal, 2 (4), 468-491.

Panyoyai, P. (2007). Effect of the self-efficacy and social supp ort enhancement program on exercise behavior among the elderly with diabetes mellitus. Nursing Journal, 34 (4), 93-103. (In Thai)

Polit, D. F. (2010). Statistics and data analysis for nursing research (2 nd ed.). New Jersey: Pearson Education Inc.

Rosenstock, I. J., Strecher, V. J., & Becker, M. H. (1988). Soci al learning theory and health belief model. Health Education Quarterly, 15 (2), 175-183.

Siriphan, S. (2014). Postpartum nursing with cultural differences.(2 nd ed.). Narathiwat: Faculty of Nursing, Princess of Naradhiwas University. (In Thai)

Smith, B. J., Zehle, K., Cheung, N. W., McLean, M., & Bauman, A. E. (2005). Postpartum physical activity and related psychosocial factors among women with r ecent gestational diabetes mellitus. Diabetes Care, 28(11), 2650-2650.

Srisawad, K., Sikhaw, A. (2014). Management for gestational diabetes mellitus. Journal of Royal Thai Army Nurses, 15 (2), 50-59. (In Thai)

Swan, W., Kilmartin, G., & Liaw, S. T. (2007). Assessment of re adiness to prevent type 2 diabetes in a population of rural women with a history of gestational diabetes. Rural Remote Health, 7(4), 1-10.

Thomas, D. E., Ellioutt, E. J., & Naughton, G. A. (2007). Exercise for type 2 diabetes mellitus (review).The Cochrane Library, 10 (1), 1-16.

Wanitchakorn, N. (2008). Gestational diabetes mellitus in Endoc rine Clinic Buddhachinaraj Hospitalduring 2000-2007. Buddhachinaraj Medical Journal, 25 (3), 751-761. (In Thai)

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2020-03-25

รูปแบบการอ้างอิง

มาก๋า เ., เจริญสันติ . จ., & ศรีอาภรณ์ พ. . (2020). โอกาสเสี่ยงตามการรับรู้ สมรรถนะแห่งตน และพฤติกรรมการออกกำลังกาย ของสตรีหลังคลอดที่เป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์. พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 47(1), 35–44. สืบค้น จาก https://he02.tci-thaijo.org/index.php/cmunursing/article/view/240724

ฉบับ

ปีที่ 47 ฉบับที่ 1 (2020): มกราคม-มีนาคม 2563

ประเภทบทความ

บทความวิจัย

สัญญาอนุญาต

บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารพยาบาลสาร

ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว