ประสิทธิผลของการส่งเสริมความสำเร็จในการดำรงบทบาทมารดาในมารดาวัยรุ่น: การทบทวนอย่างเป็นระบบ

บทคัดย่อ

ความสำเร็จในการดำรงบทบาทมารดามีความสำคัญต่อพัฒนาการทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ สังคม อารมณ์ และพฤติกรรมของบุตร การทบทวนอย่างเป็นระบบครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของการส่งเสริมความสำเร็จในการดำรงบทบาทมารดาในมารดาวัยรุ่น สืบค้นจากงานวิจัยทั้งที่ได้รับการตีพิมพ์และไม่ได้รับการตีพิมพ์ เป็นงานวิจัยเชิงทดลองแบบสุ่มและมีกลุ่มควบคุม รวมทั้งงานวิจัยกึ่งทดลอง         ทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2534 ถึงปี พ.ศ. 2559 โดยใช้แนวทางการทบทวนอย่างเป็นระบบของ The Joanna Briggs Institute [JBI] (2016) เครื่องมือที่ใช้คือแบบประเมินคุณภาพงานวิจัย และแบบสกัดข้อมูลของ The Joanna Briggs Institute งานวิจัยกึ่งทดลอง 2 เรื่องผ่านเกณฑ์การคัดเข้า แต่ไม่สามารถนำมาวิเคราะห์เมตาได้ เนื่องจากมีความแตกต่างกันในวิธีการส่งเสริมและการวัดผลลัพธ์ ดังนั้นการทบทวนอย่างเป็นระบบครั้งนี้จึงวิเคราะห์สรุปเชิงเนื้อหา

ผลการวิจัยพบว่า ประสิทธิผลของความสำเร็จในการดำรงบทบาทมารดาในมารดาวัยรุ่นขึ้นอยู่กับ        3 องค์ประกอบ คือ 1) การมีสัมพันธภาพที่ดีกับบุตร 2) ความสามารถในการปฏิบัติพฤติกรรมการเป็นมารดา และ 3) ความพึงพอใจในบทบาทมารดา การส่งเสริมทั้งรายบุคคลและรายกลุ่มสามารถให้ผลลัพธ์ทางบวกต่อความสำเร็จในการดำรงบทบาทมารดาในมารดาวัยรุ่น และการส่งเสริมอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ระยะตั้งครรภ์จนถึงระยะหลังคลอดสามารถเพิ่มความสำเร็จในการดำรงบทบาทมารดา

ผลการทบทวนอย่างเป็นระบบครั้งนี้ ให้ข้อเสนอแนะว่า ควรมีการส่งเสริมความสำเร็จในการดำรงบทบาทมารดาในมารดาวัยรุ่นเป็นรายบุคคลหรือรายกลุ่ม  ในระยะตั้งครรภ์ต่อเนื่องจนถึงระยะหลังคลอด นอกจากนี้ควรมีการวิจัยปฐมภูมิที่เป็นการวิจัยเชิงทดลอง โดยเฉพาะงานวิจัยแบบสุ่มและมีกลุ่มควบคุมเพิ่มเติม เพื่อยืนยันผลลัพธ์ของวิธีการในการส่งเสริมความสำเร็จในการดำรงบทบาทมารดาในมารดาวัยรุ่นต่อไป