ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมสุขภาพของผู้ที่เป็นโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดมาเลี้ยงชั่วคราว
คำสำคัญ:
ปัจจัยที่เกี่ยวข้อง, พฤติกรรมสุขภาพ, ผู้ที่เป็นโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดมาเลี้ยงชั่วคราวบทคัดย่อ
ผู้ที่เป็นโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดมาเลี้ยงชั่วคราวมีโอกาสที่จะเกิดโรคหลอดเลือดสมองที่มีความรุนแรงเพิ่มขึ้น ดังนั้นผู้ที่เป็นโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดมาเลี้ยงชั่วคราวควรปฏิบัติพฤติกรรมสุขภาพที่เหมาะสม การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบพรรณนาหาความสัมพันธ์มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ การรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง การรับรู้ความรุนแรงของโรคหลอดเลือดสมอง การรับรู้ประโยชน์ของการปฏิบัติพฤติกรรมสุขภาพ และการรับรู้อุปสรรคของการปฏิบัติพฤติกรรมสุขภาพกับพฤติกรรมสุขภาพของผู้ที่เป็นโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดมาเลี้ยงชั่วคราว ที่มารับการรักษา ณ โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่ และโรงพยาบาลสระบุรี จำนวน 86 ราย ตั้งแต่เดือนกรกฎาคม ถึงเดือนกันยายน พ.ศ.2559 เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย 1)แบบสอบถามพฤติกรรมสุขภาพของผู้ที่เป็นโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดมาเลี้ยงชั่วคราว 2) แบบสอบถามการรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดสมอง 3) แบบสอบถามการรับรู้ความรุนแรงของโรคหลอดเลือดสมอง 4) แบบสอบถามการรับรู้ประโยชน์ของการปฏิบัติพฤติกรรมสุขภาพ และ 5) แบบสอบถามการรับรู้อุปสรรคของการปฏิบัติพฤติกรรมสุขภาพ เครื่องมือวิจัยพัฒนาโดยผู้วิจัย ผ่านการตรวจสอบความตรงโดยผู้เชี่ยวชาญและผ่านการตรวจสอบความเชื่อมั่นของเครื่องมือก่อนเก็บรวบรวมข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและสถิติสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เชิงอันดับสเปียร์แมน
ผลการวิจัย พบว่า
1. พฤติกรรมสุขภาพของกลุ่มตัวอย่างอยู่ในระดับปานกลางร้อยละ 40.70 ระดับต่ำร้อยละ 37.21และระดับสูงร้อยละ 22.09 ตามลำดับ
2. พฤติกรรมสุขภาพมีความสัมพันธ์ทางลบในระดับต่ำกับการรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง (rs = - 0.25, p < .05) มีความสัมพันธ์ทางบวกในระดับปานกลางกับการรับรู้ประโยชน์ของการปฏิบัติพฤติกรรมสุขภาพ (rs = 0.36, p < .01) มีความสัมพันธ์ทางลบในระดับปานกลางกับการรับรู้อุปสรรคของการปฏิบัติพฤติกรรมสุขภาพ (rs = - 0.36, p < .01) แต่อย่างไรก็ตามไม่พบความสัมพันธ์ระหว่างพฤติกรรมสุขภาพกับการรับรู้ความรุนแรงของโรคหลอดเลือดสมอง
ผลการวิจัยครั้งนี้ยืนยันความสัมพันธ์ของปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมสุขภาพตามกรอบแนวคิดของเบคเกอร์ (Becker, 1974) ในส่วนของการรับรู้ประโยชน์ของการปฏิบัติพฤติกรรมสุขภาพ และการรับรู้อุปสรรคของการปฏิบัติพฤติกรรมสุขภาพ แต่ไม่พบในส่วนของการรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง และการรับรู้ความรุนแรงของโรคหลอดเลือดสมอง ในการวิจัยครั้งต่อไปควรมีการพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ที่เป็นโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดมาเลี้ยงชั่วคราว โดยลดอุปสรรคที่ทำไม่สามารถปฏิบัติพฤติกรรมสุขภาพได้อย่างเหมาะสมและสม่ำเสมอ กิจกรรมดังกล่าวควรปรับให้สอดคล้องกับวิถีชีวิตของผู้ที่เป็นโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดมาเลี้ยงชั่วคราว
เอกสารอ้างอิง
Anurak, Y. (1999). Health Education Process and Health Behavior Development “Forward the year 2000”. Bangkok: Sigma Design Graphic.
Becker, M. H. (1974). The health belief model and personal health behavior. Thorofare: Slack.
Brewer, N. T., Weinstein, N. D., Cutite, C. L., & Herrington, J. E. (2004). Risk perceptions and theirrelation to risk behavior. Annals of Behavioral Medicine Journal, 27 (125), doi:10.1207/s15324796abm2702_7
Chiangtong, K. (2011). Relationships between the health belief model, warning signs p erception and management of stroke behavior in the risk group of stroke, Doi Saket District, Chiang Mai Province (Master’s thesis, Chiangmai University). (In Thai)
Duangkaew, N. (2008). Health belief and preventive of risk group diabetes mellitus in Ko Kha District, Lumpang Province (Master’s thesis, Chiangmai University). (In Thai)
Easton, J. D., Saver, J. L., Albers, G. W., Alberts, M. J., Chaturvedi, S., Feldmann, E., … Sacco, R. L.(2009). Definition and evaluation of transient ischemic attack. Stroke, 40 (2), 276–293.
Evci, E. D., Ergin, F., Saruhan, G., Benli, C., Beser, E., Okur, O., & Okyay, P. (2012). Prevalence and predictors of burden among family caregivers of the elderly in a Western City in Turkey: A community-based, cross-sectional study. Journal of Medicine and Medical Sciences, 3 (9), 569-577.
Hankey, G. J. (2003). Long-Term Outcome after Ischemic Stroke/Transient ischemic Attack.Cerebrovasc Diseases, 16 (1), 14–19. doi:10.1159/000069936
Heron, M., Hoyert, D. L., Murphy, S. L., Xu, J., Kochanek, K. D., & Tejada-Vera, B. (2009). Deaths: Final data for 2006. National Vital Statistics Reports, 57 (14), 1-135.
Hwasoo, G., Seungmi, R., & Lijuan, X. (2015). A structural mod el of health behaviors modification among patients with cardiovascular disease. Applied Nursing Research, 29 (2016), 70-75. doi:10.1016./j.apnr.2015.06.005.
Kernan, W. N., Ovbiagele, C. B., Black, H. R., Bravata, D. M., Chimowitz, M. I., Ezekowitz, M. D., …Wilson, J. A. (2014). Guidelines for the prevention of stroke in patients with stroke and transient ischemic attack. Stroke, 48 (1), 1-96. doi:10.1161/STR.0000000000000024
Kunyodying, T. (2015). Dependency of the elderly with stroke, caregiver burden, social support and quality of life among older caregivers (Master’s thesis, Chiangmai University). (In Thai)
Laothiang, A. (2007). Health Belief and Health Behaviors Among Persons with Diabetes Mellitus,Hod Hospital, Chiang Mai Province (Master’s thesis’ Chiangmai University). (In Thai)
Lee, H. R., Ham, O. K., Lee, Y. W., Cho, I., Oh, H. S., & Rha, J. H. (2014). Knowledge, health-promoting behaviors, and biological risks of recurrent stroke among stroke patients in Korea. Japan Journal of Nursing Science, 11(2), 112-120. doi:10.1111/jjns.12013
Linton, A. D. (2000). Introductory nursing care of adult. Philadephia: W.B. Saunders.
Mackay, J., & Mensah, G. A. (2004). The atlas of heart disease and stroke. Retrieved from www.who.int/cardiovascular_diseases/resources/atlas/en.htm
Masri, L. (2011). Health behavior modification for prevent stroke in risk group using empowerment process at Banlan Sub-District, Banphai District, Khon Kaen Pro vince (Master’s thesis, Khon Kaen University). (In Thai)
O’Donnell, M. J., Denis, X., & Liu, L. (2010) Risk factors for ischaemic and intracerebral haemorrhagic stroke in 22 countries: A case control. The Lancet, 376 (9735), 112-123.
Phuritatkul, C. (2004). Health belief and health behaviors among coronary artery disease patients with dyslipidemia (Master’s thesis, Chiangmai University). (In Thai)
Polit, D. F., & Hunger, B. P. (2010). Nursing research: Principles and methods (6th ed.). Philadelphia: Lippincott.
Prasat Neurological Institute. (2009). Educational Report for Development of Tertiary MedicalSystem and Beyond in the area of Stroke. Bangkok: Ministry of Public Health. (In Thai)
Riounin, R. (2007). Health Beliefs and Disease Control Behaviors Among Persons with Hypertension in Primary Care Unit of Li Hospital, Lamphun Provi nce (Master’s thesis, Chiangmai University). (In Thai)
Sam-anggoon, S. (2004). Personality Psychology Millennium. Chiangmai: Chiangmai University. (In Thai)
Sullivan, K. A., White, K. M., Young, R. M., Chang, A., Roos, C., & Scott, C. (2008). Predicting behaviour to reduce stroke risk in at-risk populations: The rol e of beliefs. International Journal of Therapy and Rehabilitation, 53 (4), 505-512.
Tafti, A., Mazloomy, S. S., Morowatisharifabad, M. A., Ardakani, M., Rezaeipandari, H., & Lotfi, M. H. (2015). Determinants of self-care in diabetic patients based on health belief model. Global Journal of Health Science, 7 (5), 33-42. doi:10.5539/gjhs.v7n5p33
Tansakul, T., & Tiamkao, S. (2010). Practice Guidelines for Hemorrhagic Stroke. North-Eastern Thai Journal of Neuroscience, 5(4), 36-39. (In Thai)
Vazini, H., & Barati, M. (2014). The Health Belief Model and Self-Care Behaviors among Type 2 Diabetic Patients. Iranian Journal of Diabetes & Obesity, 6(3), 107-113.
World Stroke Organization. (2015). Types of stroke. Retrieved from http://strokeassociation.org/
Yasser, M. A., Pharm, D., Kavookjian, J., Ekong, G., Pharm, B., Meshari, M., ... Alrayees, M. S. (2015).the association between heath beliefs and medieation adherence among patients with type 2 diabetes. Research in Social and Administrative Pharmacy, 12 (2015), 1-12. doi:10.1016/j.sapharn
Zhang, C., Zhao, X., Wang, C., Liu, L., Ding, Y., Akbary, F., & Null, N. (2015). Prediction factors ofrecurrent ischemic events in one year after minor stroke. The public library of science, 10 (3), 1-12. doi:10.1371/journal.pone.0120105
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารพยาบาลสาร
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
