การวิเคราะห์สถานการณ์ด้านอาชีวอนามัยและสิ่งแวดล้อมของกลุ่มเกษตรกรปลูกข้าว: ภาวะสุขภาพและพฤติกรรมการทำงาน

ผู้แต่ง

  • ธานี แก้วธรรมานุกูล ผู้ช่วยศาสตราจารย์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
  • วีระพร ศุทธากรณ์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
  • กัลยาณี ตันตรานนท์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

คำสำคัญ:

ภาวะสุขภาพ, อุบัติเหตุและการบาดเจ็บจากการทำงาน, พฤติกรรมการทำงาน, เกษตรกรปลูกข้าว, พยาบาลอาชีวอนามัย

บทคัดย่อ

เกษตรกรปลูกข้าวส่วนใหญ่เป็นแรงงานนอกระบบที่เผชิญกับความเสี่ยงหรือปัญหาด้านสุขภาพทั้งจากการทำงานและที่ไม่เกี่ยวเนื่องจากการทำงาน การวิจัยเชิงพรรณนาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภาวะสุขภาพและพฤติกรรมการทำงานของเกษตรกรปลูกข้าวในเขตอำเภอวังทอง จังหวัดพิษณุโลก คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจงตามคุณสมบัติที่กำหนด จำนวน 385 คน รวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์ซึ่งพัฒนาโดยผู้วิจัยที่ผ่านการตรวจสอบความตรงด้านเนื้อหาและทดสอบความเชื่อมั่น วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา

ผลการศึกษาพบว่า

ในส่วนของภาวะสุขภาพทั่วไป กลุ่มตัวอย่าง ร้อยละ 16.4 และ 34.3 มีดัชนีมวลกายเกินเกณฑ์ปกติและอ้วนตามลำดับ และกลุ่มตัวอย่าง ร้อยละ 38.7 มีโรคประจำตัว ระดับภาวะสุขภาพในช่วง 1 เดือนที่ผ่านมากลุ่มตัวอย่าง ร้อยละ 75.3 มีภาวะสุขภาพโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง และกลุ่มตัวอย่างร้อยละ 68.0 และ 82.6 มีภาวะสุขภาพรายด้าน คือ ด้านจิตใจและด้านร่างกายอยู่ในระดับปานกลาง ส่วนภาวะสุขภาพตามความเสี่ยงจากการทำงานในช่วง 1 เดือนที่ผ่านมา กลุ่มตัวอย่างระบุ เครียด/กังวลจากสถานการณ์ที่ควบคุมไม่ได้ ร้อยละ 61.0
มีอาการเหนื่อยอ่อนเพลียกระหายน้ำ ร้อยละ 64.2 และมีอาการปวดเมื่อยตามร่างกาย ร้อยละ 73.5 สำหรับอุบัติเหตุและการบาดเจ็บจากการทำงาน พบกลุ่มตัวอย่างเพียงร้อยละ 8.8 ที่มีการบาดเจ็บจากการทำงานใน
ช่วง 3 เดือนที่ผ่านมา ส่วนพฤติกรรมการทำงาน พบว่า ด้านการใช้อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคล
กลุ่มตัวอย่างมีการปฏิบัติทุกครั้งในการใช้อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคลขณะทำงานในสัดส่วนน้อยที่สุด (ร้อยละ 61.1) ส่วนการตรวจสอบสภาพความพร้อมของอุปกรณ์ก่อนใช้งานพบ ร้อยละ 75.6 ทำความสะอาดและจัดเก็บรักษาอุปกรณ์หลังใช้งาน ร้อยละ 76.9 และเปลี่ยนอุปกรณ์เมื่อชำรุด ร้อยละ 80.6 ด้านการปฏิบัติตามหลักการทำงานที่ปลอดภัย กลุ่มตัวอย่างมีการปฏิบัติทุกครั้งในการทำความสะอาดบริเวณที่ทำงานหลังเลิกงาน ร้อยละ 87.0 งดดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ก่อนหรือขณะทำงาน ร้อยละ 87.7 และเก็บเครื่องมือเป็นระเบียบหลังใช้งาน ร้อยละ 90.6 ส่วนการหลีกเลี่ยงปฏิบัติงานเมื่อมีอาการอ่อนเพลียพบในสัดส่วนน้อยที่สุด ร้อยละ 77.9

ข้อค้นพบจากการศึกษาครั้งนี้จะเป็นข้อมูลพื้นฐานสำคัญสำหรับพยาบาลอาชีวอนามัยและบุคลากรที่เกี่ยวข้องในการพัฒนาโปรแกรมการสร้างเสริมสุขภาพและการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการทำงานที่มีประสิทธิภาพสำหรับกลุ่มเกษตรกรปลูกข้าว เพื่อป้องกันและลดภาวะเสี่ยงต่อสุขภาพจากการทำงานของเกษตรกรปลูกข้าว

เอกสารอ้างอิง

Aekplakorn, W. (Ed.). (2014). Report of Thailand national health and examination survey 2014 (V). Nonthaburi: Health System Research Institute. (In Thai)

Bank of Thailand. (2009). Structure of Northern Region economy. Retrieved from http://www.bot.or.th/Thai/EconomicConditions/Thai/North/EcoConditions/EconomicStructure (In Thai)

Bhattarai, D., Singh, S. B., Baral, D., Sah, R. B., Bydhathoki, S. S., & Pokharel, P. K. (2016). Work-related injuries among farmers: A cross-sectional study from rural Nepal. Journal of Occupational Medicine and Toxicology, 11(1): 48-54. doi:10.1186/s2995-016-0137-2.

Bureau of Epidemiology. (2015). Disease report in 506 surveillance system: Leptospirosis. Retrieved from http://www.boe.moph.go.th/boedb/surdata/506wk/y58/d43_1258.pdf (In Thai)

Bureau of Occupational and Environmental Diseases. (2014). Diseases and health hazards among farmers. Retrieved from http://envocc.ddc.moph.go.th/contents/view/403. (In Thai)

Bureau of Occupational and Environmental Diseases. (2010). Manual for public health personnel: Guidelines for implementation of disease-free farmers, safe consumers, herbal detoxification, healthy mind and body. Bangkok: Agriculture Cooperatives of Thailand Press. (In Thai)

Bureau of Occupational and Environmental Diseases. (2018). Situation report: Diseases and health hazards from work and environment in 2017. Nonthaburi: Department of Disease Control, Ministry of Public Health. (In Thai)

Chanprasit, C., & Kaewthummanukul, T. (2010). Occupational health hazards, work-related illness and injury, work behaviors among informal workforce: Case study in baby corn planting farmer group. The Public Health Journal Burapha University, 5(2), 40-50. (In Thai)

Jongrungrotsakul, W., Chanprasit, C, Kaewthummanukul, T., Wisutthananon, A., & Jaiwilai, W. (2019). Occupational Health Risk and Work Related Injuries among Rice Farmers: Case Study in Chiang Mai Province. Nursing Journal, 46(4), 37-48. (In Thai)

Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607-610.

Kudting, W., & Kanato, M. (2015). Farmers’ knowledge, behavior and health effects from chemical pesticide use in Suksamran Tambon Health Promotion Hospital, Na Dan Subdistrict, Suwannakhuha District, Nong Bua Lam Phu Province. In 34th National Graduate Research Conference (pp. 1281-1292). Khon Kaen: Khon Kaen University. (In Thai)

Kunaviktikul, W. (2019). Occupational health nursing: A challenged role. Nursing Journal, 46(1), 1-3. (In Thai)

National Statistical Office. (2018). Labor force survey in August 2018. Retrieved from http://www.nso.go.th/sites/2014/DocLib13/ด้านสังคม/สาขาแรงงาน/ภาวะการทำงานของประชากร/ภาวะการทำงานของประชากร61. (In Thai)

OSHA. (2016). Recommended practices for safety and health programs. Retrieved from https://www.osha.gov/shpguidelines/docs/OSHA_SHP_Recommended_Practices.pdf

OSHA. (2000). Ergonomics: The study of work, occupational safety and health administration, U.S. Department of Labor. Retrieved from https://www.osha.gov/Publications/osha3125.pdf

Othaganont, P. (2011). The complete life of the Thai elderly, principles of research and lessons learned. Bangkok: Chulalongkorn University Press. (In Thai)

Radzaz, N. H. A., Panatik, S. A., & Nordin, N. A. (2019). Work safety at workplace: Does work experience influence workers safety behavior?. Indian Journal of Public Health Research & Development, 10(6), 1325-1329.

Rogers, B. (2003). Occupational and environmental health nursing: Concepts and practice (2nd ed.). Philadelphia, PA: W.B. Saunders.

Setthetham, D., Nathapindhu, G., Ishida, W., & Patte, T. (2013). Risk behavior and factors affecting to health in rice farmers. KKU Journal for Public Health Research, 6(2), 4-12. (In Thai)

Swangnetr, M., Kaber, D. B., Puntumetakul, R., & Gross, M. T. (2014). Ergonomics-related risk identification and pain analysis for farmers involved in rice field preparation. Work, 49(1), 63-71.

Tammajak, T. (2012). Work related illnesses and injuries among farmers in Huamuang Sub-district, Song District, Phrae Province (Independent study, Chiangmai University). (In Thai)

Yaruang, N., & Sukonthasarn, P. (2016). Occupational safety behaviors and health status among rice farmers in Chiang Rai province. Journal of The Royal Thai Army Nurses, 17(2), 163-174. (In Thai)

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2020-12-08

รูปแบบการอ้างอิง

แก้วธรรมานุกูล ธ. . . . . . . . . . . . . . . . ., ศุทธากรณ์ ว. . . . ., & ตันตรานนท์ ก. . . . . (2020). การวิเคราะห์สถานการณ์ด้านอาชีวอนามัยและสิ่งแวดล้อมของกลุ่มเกษตรกรปลูกข้าว: ภาวะสุขภาพและพฤติกรรมการทำงาน. พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 47(4), 100–113. สืบค้น จาก https://he02.tci-thaijo.org/index.php/cmunursing/article/view/247924

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย