ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการรับรู้ความไม่เพียงพอของน้ำนมในมารดาครรภ์แรกที่ได้รับการผ่าตัดคลอด

ผู้แต่ง

  • พิมลพรรณ อันสุข อาจารย์ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี นครพนม มหาวิทยาลัยนครพนม
  • กรรณิการ์ กันธะรักษา รองศาสตราจารย์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
  • นงลักษณ์ เฉลิมสุข อาจารย์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

คำสำคัญ:

การรับรู้ความไม่เพียงพอของน้ำนม, มารดาครรภ์แรก, การผ่าตัดคลอด

บทคัดย่อ

การเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดามีประโยชน์ทั้งต่อทารก มารดา สังคม และประเทศชาติ การรับรู้ความไม่เพียงพอของน้ำนมเป็นปัจจัยหลักที่ทำให้มารดายุติการเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา การวิจัยเชิงพรรณนาแบบหาความสัมพันธ์ครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการรับรู้ความไม่เพียงพอของน้ำนมในมารดาครรภ์แรกที่ได้รับการผ่าตัดคลอด ซึ่งปัจจัยที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ ความรู้เกี่ยวกับการเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา ระยะเวลาเริ่มดูดนมครั้งแรกของทารก พฤติกรรมการดูดนมของทารก และปริมาณการไหลของน้ำนม ทำการศึกษาในมารดาครรภ์แรกที่ได้รับการผ่าตัดคลอด ที่พักฟื้น ณ ตึกหลังคลอด โรงพยาบาลมุกดาหาร จำนวน 85 ราย รวบรวมข้อมูลระหว่างเดือนมกราคม ถึง เดือนมีนาคม พ.ศ. 2561 โดยเลือกกลุ่มตัวอย่างตามคุณสมบัติที่กำหนด เครื่องมือที่ใช้ในงานวิจัย ประกอบด้วย 1) แบบสอบถามความรู้เกี่ยวกับการเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา ของ Anuntakulnthee (2015) 2) แบบประเมินพฤติกรรม   การดูดนมของทารก ของ Matthews (1988) ที่ดัดแปลงโดย Chitkow (1999) 3) แบบประเมินระดับการไหลของน้ำนมของ Niwattayakul (2005) และ 4) แบบประเมินการรับรู้ความไม่เพียงพอของน้ำนม ของ Hill & Humenick (1996) ที่แปลเป็นภาษาไทยโดย Srimoragot (2017) วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา และหาความสัมพันธ์โดยใช้สัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เพียร์สันและสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์สเปียร์แมน

ผลการวิจัยพบว่า มารดาครรภ์แรกที่ได้รับการผ่าตัดคลอด ร้อยละ 96.47 มีความรู้เกี่ยวกับการเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดาในระดับสูง ร้อยละ 71.80 มีระยะเวลาเริ่มดูดนมครั้งแรกของทารกภายหลังเกิด 2-3ชั่วโมง ร้อยละ 49.40 มีการรับรู้พฤติกรรมการดูดนมของทารกว่ามีประสิทธิภาพปานกลางร้อยละ 45.88

มีปริมาณน้ำนมไหลปานกลาง และ ร้อยละ 61.20 มีการรับรู้ความไม่เพียงพอของน้ำนมต่ำ และความรู้เกี่ยวกับการเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา ระยะเวลาเริ่มดูดนมครั้งแรกของทารก และพฤติกรรมการดูดนมของทารกไม่มีความสัมพันธ์กับการรับรู้ความไม่เพียงพอของน้ำนม สำหรับปริมาณการไหลของน้ำนมมีความสัมพันธ์เชิงลบระดับต่ำกับการรับรู้ความไม่เพียงพอของน้ำนมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r = -.23,      p <.05)

ผลการวิจัยครั้งนี้สามารถนำไปใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานในการส่งเสริมมารดาครรภ์แรกที่ได้รับการผ่าตัดคลอดให้ประสบความสำเร็จในการเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา

เอกสารอ้างอิง

Afrose, L., Banu, B., Ahmed, K. R., & Khanom, K. (2012). Factors associated with knowledge about breastfeeding among female garment workers in Dhaka city. WHO South-East Asia Journal of Public Health, 1(3), 249-255. Retrieved from http://imsear.li.mahidol.ac.th

Albokhary, A. A., & James, J. P. (2014). Does cesarean section have an impact on the successful initiation of breastfeeding in Saudi Arabia? Saudi Medical Journal, 35(11), 1400-1403.

Alden, K. R. (2012). Newborn nutrition and feeding. Maternity & Women’s Health Care (10th ed.). St. Louis: Mosby.

Anuntakulnthee, N. (2015). Factors predicting maternal perception of milk insufficiency in adolescent mothers. Master,s thesis, Mahidol University. (In Thai)

Banu, B., &Khanom, K. (2012). Effects of education level of father and mother on perceptions of breastfeeding. Journal of Enam Medical College, 2(2), 67-73. doi: 10.3329/jemc.v2i2.12840

Bloom, S. L., Spong, C. Y., Weiner, S. J., Landon, M. B., Rouse, D. J., Varner, M. W.,…Gabbe,

S. G. (2005). Complications of anesthesia for cesarean delivery. Obstetrics & Gynecology, 106(2), 281-287. doi: 10.1097/01.AOG.0000171105.39219.55

Cakmak, H., & Kuguoglu, S. (2007). Comparison of the breastfeeding patterns of mothers who delivered their babies per vagina and via cesarean section: An observational study using the LATCH breastfeeding charting system. International Journal of Nursing Studies, 44(1), 1128-1137.

Chisuwan, C., Prasopkittikun, T., Sangperm, P., & Payakkaraung, S. (2012). Predictive power of support from husbands, grandmothers, and nurses on duration of exclusive breastfeeding. Journal of Nursing Science, 30(1), 70-80. (In Thai)

Chitkow, L. (1999). Effects of the administration of narcotic analgesic drug to the mother during the first stage of labor on the behavior and length of time of the first successful breastfeeding among neonates during the early neonatal period. Master,s thesis, Mahidol University. (In Thai)

Department of mental Health. (2016). The twelfth national economic and social development plan (2017-2021). Retrieved form http://www.anamai.moph.go.th (In Thai)

De Silva, M., Senarath, U., Gunatilake, M., & Lokuhetty, D. (2010). Prolonged breastfeeding reduces risk of breast cancer in Sri Lankan women: A case-control study. Cancer Epidemiol, 34(3), 267-273. doi: 10.1016/j.canep.2010.02.012

Hill, P. D., & Humenick, S. S. (1989). Insufficient milk supply. The Journal of Nursing Scholarship, 21(3), 145-148.

Hill, P. D., & Humenick, S. S. (1996). Development of the H & H lactation scale. Nursing Research, 45(3), 136-140. Retrieved from http://ovidsp.tx.ovid.com

Lawrence, R. A., & Lawrence, R. M. (2016). Breastfeeding: A guide for the medical profession (8th ed.). Philadelphia: Mosby.

Lin, S. S., Chien, L. Y., Tai, C. J., & Lee, C. F. (2008). Effectiveness of a prenatal education programme on breastfeeding outcomes in Taiwan. Journal of Clinical Nursing, 17(3), 296-303. doi: 10.1111/j.1365-2702.2006.01927.x

Niwattayakul, R. (2005). Breastfeeding optimization program. In Thai breastfeeding conference proceeding book (pp. 210-214). Bangkok: Research Center for Family Support. (In Thai)

Polit, D. F. (2010). Statistics and data analysis for nursing research(2nded.). Boston: Pearson.

Srimoragot, M. (2017). Factor related to perceived insufficient milk supply among first-time mothers] (Master,s thesis, Chiang Mai University). (In Thai)

Thai Breastfeeding Center Foundation. (2014). The best breastfeeding. Retrieved form http://www.thaibreastfeeding.org/page.php?id=54 (In Thai)

Voramongkol, N., Chetprayuk, I., & Sakulitsariyaphon, S. (2011). Breastfeeding situation in Thailand 2009-2010. Journal of Health Science, 20(5), 721-731. (In Thai)

World Health Organization [WHO]. (2013). Early skin-to-skin contact for mothers and their healthy newborn infants. Retrieved from https://extranet.who.int/rhl/topics/newborn-health/care-newborn-infant/early-skin-skin-contact-mothers-and-their-healthy-newborn-infants

World Health Organization [WHO]. (2015). Breastfeeding. Retrieved form http://www.who.int/mediacentre/infographic/nutrition/breastfeeding.pdf

World Health Organization [WHO]. (2017). Babies and mothers worldwide failed by lack of investment in breastfeeding. Retrieved from http://www.who.int/mediacentre/news/releases/2017/lack-investment-breastfeeding/en/

World Health Organization [WHO]. (2017). 10 facts on breastfeeding. Retrieved form http://www.who.int/features/factfiles/breastfeeding/en/

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2020-12-08

รูปแบบการอ้างอิง

อันสุข พ. ., กันธะรักษา ก., & เฉลิมสุข น. (2020). ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการรับรู้ความไม่เพียงพอของน้ำนมในมารดาครรภ์แรกที่ได้รับการผ่าตัดคลอด. พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 47(4), 192–202. สืบค้น จาก https://he02.tci-thaijo.org/index.php/cmunursing/article/view/247941

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย