ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยส่วนบุคคล ความรอบรู้ด้านสุขภาพ และพฤติกรรมสุขภาพ ของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงที่ควบคุมไม่ได้ ในอำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

            ภาวะโรคความดันโลหิตสูงที่ไม่สามารถควบคุมความดันโลหิตได้ จะส่งผลให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงนำมาซึ่ง ความพิการ และการสูญเสียชีวิต การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยส่วนบุคคล ความรอบรู้ด้านสุขภาพ และพฤติกรรมสุขภาพของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงที่ควบคุมไม่ได้ ที่มารับการรักษาระดับปฐมภูมิในเขตพื้นที่อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 400 ราย โดยสุ่มตัวอย่างสองขั้นตอนและสุ่มแบบง่าย เครื่องมือในการรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถามเกี่ยวกับข้อมูลส่วนบุคคล ความรอบรู้ด้านสุขภาพ และพฤติกรรมสุขภาพ เครื่องมือดังกล่าวผ่านการตรวจสอบคุณภาพเครื่องมือ ได้ค่าดัชนีความตรงตามเนื้อหา เท่ากับ 0.96, 0.80, 0.82 ตามลำดับ และค่าความเชื่อมั่นของแบบสอบถามความรอบรู้ด้านสุขภาพ และพฤติกรรมสุขภาพอยู่ในระดับที่ยอมรับได้ (0.85 และ 0.88) วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา สถิติ Point biserial correlation, และสถิติ Pearson's correlation.
            ผลการศึกษาพบว่ากลุ่มตัวอย่าง มีความรอบรู้ด้านสุขภาพ และพฤติกรรมสุขภาพ ระดับไม่ดี ร้อยละ 63.0 และ 45.8 ตามลำดับ ปัจจัยส่วนบุคคล ได้แก่ เพศ สถานะทางการเงิน มีความสัมพันธ์กับความรอบรู้ด้านสุขภาพเชิงบวกระดับต่ำ (r = .113, 114, p < 0.05) แต่รายได้ มีความสัมพันธ์กับความรอบรู้ด้านสุขภาพเชิงลบระดับต่ำ (r= -.116, p < 0.05) นอกจากนี้ ระดับการศึกษา เพศ และอายุ มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมเชิงบวกกับพฤติกรรมสุขภาพระดับต่ำ (r = .198 , p < 0.01, r = .104 และ .119, p < 0.05) ทั้งพบความรอบรู้ด้านสุขภาพโดยรวม และรายด้าน มีความสัมพันธ์เชิงบวกกับพฤติกรรมสุขภาพ (r = 123 - .403, p < 0.05)
           การศึกษาครั้งนี้ชี้ให้เห็นว่า ควรส่งเสริมผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงที่ไม่สามารถควบคุมความดันโลหิตให้มีความรอบรู้ด้านสุขภาพ เพื่อเป็นแรงขับเคลื่อนต่อการริเริ่มมีพฤติกรรมสุขภาพ สู่การควบคุมความดันโลหิตสูง ทั้งนี้ควรคำนึงถึง เพศ อายุ ระดับการศึกษา สถานะทางการเงิน เนื่องจากเป็นปัจจัยที่มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญต่อการมีความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ