ปัจจัยทำนายการจัดการตนเองในผู้สูงอายุโรคเบาหวานชนิดที่ 2
คำสำคัญ:
การจัดการตนเอง, ปัจจัยทำนาย, ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, ผู้สูงอายุโรคเบาหวานชนิดที่ 2บทคัดย่อ
การจัดการตนเองที่เหมาะสมเป็นแนวทางสำคัญที่จะทำให้ผู้สูงอายุโรคเบาหวานชนิดที่ 2 สามารถคงไว้ซึ่งระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ ส่งผลให้ลดการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากโรคเบาหวานชนิดที่ 2 การวิจัยแบบพรรณนาเชิงทำนายในครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพ การรับรู้สมรรถนะแห่งตน การสนับสนุนทางสังคม และการจัดการตนเองของผู้สูงอายุโรคเบาหวานชนิดที่ 2 และศึกษาอำนาจการทำนายของความรอบรู้ด้านสุขภาพ การรับรู้สมรรถนะแห่งตน และการสนับสนุนทางสังคมต่อการจัดการตนเอง กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่เข้ามารับการรักษาในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล จำนวน 120 คน เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูล ประกอบด้วย แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบสอบถามความรอบรู้ด้านสุขภาพในผู้สูงอายุที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 แบบสอบถามสมรรถนะแห่งตน แบบสอบถามการสนับสนุนทางสังคมในผู้สูงอายุโรคเบาหวานชนิดที่ 2 และแบบสอบถามพฤติกรรมการจัดการตนเองของผู้สูงอายุโรคเบาหวานชนิดที่ 2 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และสถิติ stepwise regression statistics
ผลการวิจัย พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีความรอบรู้ด้านสุขภาพอยู่ในระดับปานกลาง ( = 40.92, SD = 5.65) การรับรู้สมรรถนะแห่งตนอยู่ในระดับปานกลาง ( = 225.37, SD = 11.20) การสนับสนุนทางสังคมอยู่ในระดับสูง ( = 53.32, SD = 5.05) และการจัดการตนเองโดยรวมอยู่ในระดับสูง ( = 54.34, SD = 4.58) ความรอบรู้ด้านสุขภาพ การรับรู้สมรรถนะแห่งตน และการสนับสนุนทางสังคม สามารถร่วมกันทำนายการจัดการตนเองในผู้สูงอายุโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ได้ร้อยละ 26.50 โดยการรับรู้สมรรถนะแห่งตนสามารถทำนายการจัดการตนเองได้มากที่สุด (β = .433, p < .001) รองลงมาเป็นความรอบรู้ด้านสุขภาพ (β = .195, p < .05) และการสนับสนุนทางสังคม (β = .164, p < .05)
พยาบาลหรือบุคลากรด้านสุขภาพ ควรส่งเสริมให้ผู้สูงอายุโรคเบาหวานชนิดที่ 2 มีการรับรับรู้สมรรถนะแห่งตน ความรอบรู้ด้านสุขภาพ และได้รับการสนับสนุนทางสังคม เพื่อสามารถจัดการระดับน้ำตาลในเลือดได้
เอกสารอ้างอิง
Angboonta, P., Pothiban. L., & Kosachunhanun, N. (2012). Effects of a self-management supporting program on self-management behaviors and hemoglobin A1C level among elders with diabetes type 2. Nursing Journal, 39(3), 93-104. (in Thai)
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W.H. Freeman and Company.
Boonprasit, S., Somanusorn, S., & Sumngern, C. (2017). Factors related to self-management for controlling plasma glucose in uncontrolled diabetes elderly. Journal of Boromarajonani College of Nursing Bangkok, 32(1), 44-56. (in Thai)
Boontein, P., Poungkaew, A., Praphasil, O., & Kuakool, P. (2021). Factors predicting self-management behavior in patients with type II diabetes. Nursing Science Journal of Thailand, 39(1), 13-23. (in Thai)
Department of Medical Sciences (2014). Screening/Assessment manual for the elderly. Nonthaburi: Office of the Veterans Organization. (in Thai)
Diabetes Association of Thailand under The Patronage of Her Royal Highness Princess Maha Chakri Sirindhorn, Endocrine Society of Thailand, & National Health Security office (2017). Clinical practice guideline for diabetes 2017. Bangkok: Romyen Media. (in Thai)
Health Data Center. (2020). Rate of morbidity with diabetes. Retrieved fromhttps://hdcservice.moph.go.th/hdc/main/index.php
House, J. (1981). Work stress and social support. Boston: Reading.
Huang, M., Zhao, R., Li, S., & Jiang, X. (2014). Self-management behavior in patients with type 2 diabetes: A cross-sectional survey in Western Urban China. PLoS ONE, 9(4), 1-7.
International Diabetes Federation. (2019). IDF Diabetes Atlas (9th ed.). Retrieved from http://www.diabetesatlas.org
Inthasombat, P. (1996). Health assessment in the elderly. Ramathibodi Nursing Journal, 2(3), 44-56. (in Thai)
Ishikawa, H., Takeuchi, T., & Yano, E. (2008). Measuring fuctional, communicative, and critical health literacy among diabetic patients. Diabetes Care, 31(5), 874-879.
Kanan, P., Piaseu, N., Malathum, P., & Belza, B. (2019). Predictors of diabetes self-management in older adults with poorly controlled type 2 diabetes mellitus. Pacific Rim International Journal of Nursing Research, 23(4), 357-367.
Kirk, J., Arcurya, T., Ip, E., Bell, R., Saldanab, S., Nguyena, H., & Quandtc, S. (2015). Diabetes symptoms and self-management behaviors in rural older adults. Diabetes Research and Clinical Practice, 107(1), 54–60.
Lorig, K. R., & Holman, H. R. (2003). Self-management education: History, definition, outcome, and mechanisms. The Society of Behavioral Medicine, 26(1), 1-7.
Masingboon, K., Moungkum, S., & Mahakayanunn, S. (2017). Factors related to diabetes prevention behaviors of persons with pre-diabetes. Nursing Journal of the Ministry of Public Health, 27(2), 214-227. (in Thai)
Nakhamin, K., Phongphaew, S., & Chaiwan, W. (2017). Behaviors of blood sugar control in diabetes mellitus patients at Ban That sub-district health promoting hospital. Journal of Ratchathani Innovative Health Sciences, 1(2), 56-63.
Noppakraw, J., Chintanawat, R., & Khampolsiri, T. (2020). Health literacy and self-management in older persons with type 2 diabetes mellitus. Nursing Journal, 47(2), 251-261. (in Thai)
Nutbeam, D. (2000). Health literacy as a public health goal: A challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promotion International, 15(3), 259–267.
Osborne, J. W. (2000). Prediction in multiple regression. Practical Assessment, Research & Evaluation, 7(2), 1-6.
Pfeiffer, E. (1975). A short portable mental status questionnaire for the assessment of organic brain deficit in elderly patients. Journal of the American Geriatrics Society, 23(10), 433-441.
Phetarvut, S., Watthayu, N., & Suwonnaroop, N. (2011). Factors predicting diabetes self-management behavior among patients with diabetes mellitus type 2. Journal of Nursing Science, 29(4), 18-26. (in Thai)
Ruankham, C. (2004). Factors predicting health-promoting behavior in the elderly with diabetes. (Unpublished master’s thesis). Chiang Mai University, Thailand. (in Thai)
Siangdung, S. (2017). Self-care behaviors of patients with uncontrolled DM. The Southern College Network Journal of Nursing and Public Health, 4(1), 191-204.
Sirikutjatuporn, K., Wirojratana, V., & Jitramontree, N., (2017). Factors predicting self-management behaviour of elderly type 2 diabetes patients. Thai Journal of Nursing Council, 32(1), 81-93. (in Thai)
Werfalli, M. M., Kalula, S. Z., Manning, K., & Levitt, N. S. (2020). Does social support effect knowledge and diabetes self-management practices in older persons with Type 2 diabetes attending primary care clinics in Cape Town, South Africa? PloS ONE, 15(3), e0230173. doi: 10.1371/journal.pone.0230173
Yangdon, K., Masingboon, K., & Samartkit, N. (2020). Factors influencing diabetes self-management among Bhutanese people with type 2 diabetes mellitus. The Journal of Faculty of Nursing Burapha University, 28(4), 75-86.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 พยาบาลสาร
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารพยาบาลสาร
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
