ผลของโปรแกรมการเสริมสร้างสมรรถนะแห่งตนต่อพฤติกรรมการควบคุมโรค น้ำหนักที่เพิ่มขึ้น ระหว่างรอบของการฟอกเลือดและความดันโลหิตก่อนการฟอกเลือด ในผู้ที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม

บทคัดย่อ

           น้ำหนักที่เพิ่มขึ้นระหว่างรอบของการฟอกเลือดมีความสัมพันธ์กับความดันโลหิตก่อนการฟอกเลือด และอัตราการเสียชีวิตของผู้ที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม ภาวะเหล่านี้สามารถควบคุมได้ด้วยการมีพฤติกรรมสุขภาพที่สม่ำเสมอ การส่งเสริมความเชื่อความสามารถของตนเองในการปฏิบัติตัวในระดับที่สามารถควบคุมความเจ็บป่วยได้เป็นเรื่องที่สำคัญมาก การศึกษากึ่งทดลองครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทดสอบผลของโปรแกรมการเสริมสร้างสมรรถนะแห่งตนต่อพฤติกรรมการควบคุมโรค น้ำหนักที่เพิ่มขึ้นระหว่างรอบของการฟอกเลือด และความดันโลหิตก่อนการฟอกเลือดในผู้ที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม กลุ่มตัวอย่างเลือกมาแบบเฉพาะเจาะจงจำนวน 36 ราย เป็นผู้ป่วยที่มารับบริการที่หน่วยไตเทียม โรงพยาบาลค่ายกาวิละ จังหวัดเชียงใหม่ กลุ่มตัวอย่างถูกสุ่มเข้ากลุ่มควบคุมและกลุ่มทดลองจำนวนกลุ่มละ 18 ราย กลุ่มควบคุมได้รับการดูแลตามปกติ ส่วนกลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมการเสริมสร้างสมรรถนะแห่งตนโดยผู้วิจัยร่วมกับการดูแลตามปกติ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย โปรแกรมการเสริมสร้างสมรรถนะแห่งตนที่พัฒนาโดยผู้วิจัย แบบประเมินพฤติกรรมการควบคุมโรค แบบบันทึกน้ำหนักที่เพิ่มขึ้นระหว่างรอบของการฟอกเลือด และค่าความดันโลหิตก่อนการฟอกเลือด รวบรวมข้อมูลก่อนการเข้าร่วมโปรแกรม และในสัปดาห์ที่ 12 หลังสิ้นสุดโปรแกรม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา สถิติ repeated measure ANOVA และสถิติ paired t-test.
          ผลการศึกษาพบดังนี้
          1. ผู้ที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมที่ได้รับโปรแกรมการเสริมสร้างสมรรถนะแห่งตนร่วมกับการดูแลตามปกติ มีพฤติกรรมการควบคุมโรคสูงกว่ากลุ่มที่ได้รับการดูแลตามปกติ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ  (p < .001)
           2. ผู้ที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมที่ได้รับโปรแกรมการเสริมสร้างสมรรถนะแห่งตนร่วมกับการดูแลตามปกติมีน้ำหนักที่เพิ่มขึ้นระหว่างรอบของการฟอกเลือด ลดลงกว่ากลุ่มที่ได้รับการดูแลตามปกติ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .05)
           3. ผู้ที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมที่ได้รับโปรแกรมการเสริมสร้างสมรรถนะแห่งตนร่วมกับการดูแลตามปกติ และกลุ่มที่ได้รับการดูแลตามปกติมีความดันโลหิตก่อนการฟอกเลือด แตกต่างกันอย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ
            ผลการศึกษาครั้งนี้ ยืนยันประสิทธิผลของโปรแกรมการเสริมสร้างสมรรถนะแห่งตน  ที่สามารถนำไปใช้ในหน่วยฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการควบคุมโรค และควบคุมน้ำหนักที่เพิ่มระหว่างรอบของการฟอกเลือดของผู้ที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม ข้อเสนอแนะสำหรับการศึกษาในครั้งต่อไปคือควรมีการศึกษาระยะยาวเพื่อติดตามความยั่งยืนของผลที่ได้รับ