ประสิทธิผลของการใช้โปรแกรมใกล้บ้านสมานใจในผู้ที่เป็นโรคติดสุรา โรงพยาบาลธัญญารักษ์เชียงใหม่

บทคัดย่อ

              โรคติดสุรา เป็นโรคทางจิตเวชที่เกิดจากการใช้สุราที่ไม่เหมาะสม เป็นปัญหาในระดับประเทศและระดับสากล ผู้ที่เป็นโรคติดสุราส่วนใหญ่จะกลับไปดื่มสุราซ้ำและต้องกลับเข้ารับการรักษาซ้ำในโรงพยาบาล การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของการใช้โปรแกรมใกล้บ้านสมานใจในผู้ที่เป็นโรคติดสุราที่มารับบริการที่โรงพยาบาลธัญญารักษ์เชียงใหม่ โดยเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง 3 กลุ่ม ได้แก่ 1) กลุ่มผู้ที่เป็นโรคติดสุราที่เข้ารับการรักษาระยะถอนพิษสุรา ที่โรงพยาบาลธัญญารักษ์เชียงใหม่ และกำลังอยู่ในระยะฟื้นฟูสภาพในชุมชน จำนวน 10 ราย 2) กลุ่มญาติหรือผู้ดูแลผู้ที่เป็นโรคติดสุรา จำนวน 10 ราย และ 3) กลุ่มทีมบุคลากรสุขภาพผู้นำโปรแกรมไปใช้ จำนวน 4 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา ประกอบด้วย 1) โปรแกรมใกล้บ้านสมานใจ 2) แบบประเมินปัญหาการดื่มสุรา (AUDIT) 3) แบบประเมินความพึงพอใจในการใช้โปรแกรมของทีมบุคลากรสุขภาพ 4) แบบประเมินความพึงพอใจของผู้ที่เป็นโรคติดสุราที่ได้รับโปรแกรม และ 5) แบบประเมินความพึงพอใจของญาติหรือผู้ดูแลผู้ที่เป็นโรคติดสุราที่ได้รับโปรแกรม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา
          ผลการศึกษาพบว่า
         1.  ภายหลังสิ้นสุดโปรแกรมใกล้บ้านสมานใจ 1 เดือน ผู้ที่เป็นโรคติดสุรา มีคะแนนพฤติกรรมการดื่มสุราลดลงทุกรายและไม่มีการกลับเข้ามารับการรักษาซ้ำ โดยร้อยละ 40 สามารถหยุดดื่มได้
         2.  ทีมบุคลากรสุขภาพที่นำโปรแกรมไปใช้ทุกรายมีความพึงพอใจต่อการใช้โปรแกรม 7 ด้าน ดังนี้ 1) โปรแกรมมีประโยชน์ต่อผู้ที่เป็นโรคติดสุรา 2) มีประโยชน์ต่อญาติหรือผู้ดูแลของผู้ที่เป็นโรคติดสุรา 3) มีประโยชน์ต่อทีมสุขภาพในการปฏิบัติงาน 4) มีประโยชน์ในการผสมผสานกับงานประจำของหน่วยงาน 5) มีความสะดวกและง่ายต่อการนำไปปฏิบัติ 6) มีความคุ้มค่าคุ้มทุนต่อการดำเนินงาน และ 7) มีความพึงพอใจต่อการใช้โปรแกรมโดยรวม
          3.  ผู้ที่เป็นโรคติดสุราที่เข้าร่วมโปรแกรมทุกรายมีความพึงพอใจต่อการใช้โปรแกรม 4 ด้าน ดังนี้ 1) โปรแกรมมีประโยชน์ต่อตนเอง 2) มีประโยชน์ต่อญาติหรือผู้ดูแลในการได้รับการดูแลตามโปรแกรม 3) มีความสะดวกต่อการได้รับการดูแลตามโปรแกรม และ 4) มีความพึงพอใจต่อการใช้โปรแกรมโดยรวม
         4. ญาติหรือผู้ดูแลผู้ที่เป็นโรคติดสุราที่ได้รับโปรแกรมทุกรายมีความพึงพอใจต่อการใช้โปรแกรม 4 ด้าน ดังนี้ 1) มีประโยชน์ต่อตนเอง 2) มีประโยชน์ต่อผู้ที่เป็นโรคติดสุราในความดูแล 3) มีความสะดวกต่อตนเองและผู้ที่เป็นโรคติดสุราในความดูแล และ 4) มีความพึงพอใจต่อการใช้โปรแกรมโดยรวม
          ผลการศึกษาครั้งนี้แสดงให้เห็นว่า ผู้ที่เป็นโรคติดสุราทุกรายที่ได้รับการดูแลอย่างต่อเนื่องภายหลังจำหน่ายออกจากโรงพยาบาลด้วยโปรแกรมนี้มีคะแนนพฤติกรรมการดื่มสุราลดลง และร้อยละ 40 ที่สามารถหยุดดื่มได้ และทุกรายไม่กลับเข้ามารับการรักษาซ้ำในโรงพยาบาล ฉะนั้นควรมีการทำวิจัยเพิ่มเติมด้านการประเมินผลของโปรแกรม โดยมีการขยายระยะเวลาในการประเมินผลของโปรแกรม เพื่อใช้ในการบำบัดรักษาผู้ที่เป็นโรคติดสุรา และหาปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับผู้ป่วยที่ไม่สามารถหยุดดื่มได้