ผลของการให้ความรู้ตามหลักพิตส์เพื่อส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพ ต่อการจัดการตนเอง ในผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูง
คำสำคัญ:
การให้ความรู้ตามหลักพิตส์, ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, การจัดการตนเอง, ผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูงบทคัดย่อ
การส่งเสริมความรอบรู้ทางด้านสุขภาพ มีความสำคัญต่อผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูงนำมาสู่การจัดการตนเองที่เหมาะสม การวิจัยเชิงทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการให้ความรู้ตามหลักพิตส์ เพื่อส่งเสริมความรอบรู้ทางด้านสุขภาพต่อการจัดการตนเองในผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูง กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูงที่มารับบริการที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 3 แห่ง ในจังหวัดพะเยา คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างโดยการสุ่มอย่างง่าย จำนวน 54 ราย และสุ่มเข้ากลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมกลุ่มละ 27 ราย กลุ่มทดลองได้รับความรู้แบบกลุ่ม จำนวน 4 ครั้ง สัปดาห์ละ 2 ครั้ง และการให้ข้อมูลรายบุคคลจำนวน 1 ครั้ง รวมการให้ความรู้ทั้งหมด 5 ครั้ง ระยะเวลา 3 สัปดาห์ กลุ่มควบคุมได้รับการดูแลตามปกติ เครื่องมือดำเนินการวิจัย ประกอบด้วย แผนการสอน คู่มือความรอบรู้ด้านสุขภาพโรคความดันโลหิตสูง สื่อวีดิทัศน์โรคความดันโลหิตสูง แบบวัดความเข้าใจของบุคคล และแบบสอบถามความรอบรู้ด้านสุขภาพในผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูง เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคลและข้อมูลความเจ็บป่วย และแบบสอบถามพฤติกรรมการจัดการตนเองของผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูง วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา สถิติ independent t-test และ dependent t-test
ผลการวิจัยพบว่า ผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูงที่ได้รับการให้ความรู้ตามหลักพิตส์มีคะแนนเฉลี่ยการจัดการตนเอง (M = 91.89, SD = 10.16) สูงกว่ากลุ่มที่ได้รับการดูแลตามปกติ (M = 80.03, SD = 8.25) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t = 4.70, p < .001) และสูงกว่าก่อนได้รับความรู้ (M = 82.25, SD = 9.59) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t = 14.67, p < .001)
ผลการวิจัยครั้งนี้แสดงให้เห็นว่าการให้ความรู้ตามหลักพิตส์ ส่งผลให้ความรอบรู้ทางด้านสุขภาพและการจัดการตนเองในผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูงดีขึ้น ดังนั้นบุคคลากรด้านสุขภาพสามารถนำรูปแบบการให้ข้อมูลตามหลักพิตส์ไปใช้เพื่อส่งเสริมการจัดการตนเองในผู้สูงอายุกลุ่มนี้ได้
เอกสารอ้างอิง
Aekplakorn, W. (Ed.). (2021). National health examination surveys (6th ed.). Augson Graphic and Design. (in Thai)
Auttama, N., & Seangpraw, K. (2019). Factors predictor health literacy among older adults with risk hypertension disease, Phayao Province. Nursing Journal, 42(2), 75–84. (in Thai)
Benjamin, E. J., Virani, S. S., Callaway, C. W., Chamberlain, A. M., Chang, A. R., Cheng, S., Chiuve, S. E., Cushman, M., Delling, F. N., Deo, R., de Ferranti, S. D., Ferguson, J. F., Fornage, M., Gillespie, C., Isasi, C. R., Jiménez, M. C., Jordan, L. C., Judd, S. E., Lackland, D., … Muntner, P. (2018). Heart disease and stroke statistics-2018 update: A report from the American Heart Association. Circulation, 137(12), e67-e492. https://doi.org/10.1161/CIR.0000000000000558
Burns, N., & Grove, S. K. (2005). The practice of nursing research: Conduct, critique, and utilization (5th ed.). Elsevier.
Burns, N., & Grove, S. K. (2009). The practice of nursing research: Appraisal, synthesis and generation of evidence (6th ed.). Elsevier.
Chiangmai Provincial Public Health Office. (2018). Health screening guide for the elderly with health promotion. https://www.chaiangmai health.go.th/cmpho_web/ main_section.php?info_id =4197 (in Thai)
Cooray, B. P. R., Morrissey, H., Waidyarathne, E. I., Ball, P. A., & Sumanathilake, M. (2018). The impact of individual health education on health literacy: Evaluation of the translated version (Sinhala) of health education impact questionnaire in type 2 diabetes. International Journal of Diabetes and Clinical Research, 5(2), 1-8.
Daemayu, A., Panuthai, S., & Juntasopeepun, P. (2020). Correlation between Health Literacy and self-management amongst older Thai Muslims with hypertension. The Journal of Thailand and Midwifery Nursing Council, 35(3), 87–107. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/ TJONC/article/view/240100
Department of disease control. (2021). Guidelines for vaccinating against COVID-19 in an outbreak situation in 2021 of Thailand (2nd ed.). TS Interprint. (in Thai)
Department of Health, Ministry of Public Health. (2014). The elderly assessment from according to potential group according to the ability to carry out daily activities (Barthel activities of daily living: ADL). http://hpc9.anamai.moph.go.th/ewt_dl_link.php?nid=508 (in Thai)
Janie, B. T. (2001). Effective teaching for the elderly: Back to basics. Orthopaedic Nursing, 40(4), 46–52.
Kareesun, K., Malathum, P., & Sutti., N. (2019). Relationships among health literacy, knowledge about hypertension control, and health behavior in older persons with hypertension. Ramathibodi Nursing Journal, 25(3), 280-295. (in Thai)
Lorig, K. R., & Holman, H., R. (2003). Self-management education: History, definition, outcomes, and mechanisms. Self-Management Education, 26(1), 1-7. https://doi.org/10.1207/S15324796ABM2601_01
Niriayo, Y. L., Ibrahim, S., Kassa, T. D., Asgedom, S. W., Atey, T. M., Gidey, K., Demoz, G. T., & Kahsay, D. (2019). Practice and predictors of self-care behaviors among ambulatory patients with hypertension in Ethiopia. PLOS ONE, 14(6), e0218947. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0218947
Noppakraw, J., Chintanawat, R., & Khampolsiri, T. (2020). Health literacy and self-management in older persons with type 2 diabetes mellitus. Nursing Journal, 47(2), 251- 261. (in Thai)
Nutbeam, D. (2000). Health literacy as a public health goal: A challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promotion International, 15(3), 259-267. https://doi.org/10.1093/heapro/15.3.259
Phuttimanee, T., Panuthai, S., & Juntasopeepun, P. (2023). The effect of PITS-based education health literacy on self-management among older persons with chronic kidney disease stage 1-3. Nursing Journal CMU, 50(1), 188-201. (in Thai)
Sinthuchai, S., Namdej, N., Kittiboonthawal, P., Dejpitaksirikul, S., Chuencham, J., Ubolwan, K., & Pragodpol, P. (2021). Development of a health literacy model to enhance self-management behaviors and health outcomes among older adults with coexisting type 2 diabetes mellitus and hypertension in primary care cluster Saraburi Province. Health Systems Research Institute. (in Thai) https://kb.hsri.or.th/dspace/handle/11228/5384?locale-attribute=en
Stewart, M. N. (2012). Practical patient literacy: The medagogy model. McGraw-Hill Medical.
Stewart, M. N. (2020). The art and science of patient education for health literacy. McGraw-Hill Medical.
Thai Hypertension Society. (2019). 2019 Thai guidelines on the treatment of hypertension. Trick Think. (in Thai)
Thatsaeng, B., Lasuka, D., & Khampolsiri, T. (2012). Effects of a self-management supporting program on self-management behaviors and blood pressure among elders with hypertension. Nursing Journal, 39(4), 124-137. (in Thai)
Unger, T., Borghi, C., Charchar, F., Khan, N. A., Poulter, N. R., Prabhakaran, D., Ramirez, A., Schlaich, M., Stergiou, G. S., Tomaszewski, M., Wainford, R. D., Williams, B., & Schutte, A. E. (2020). 2020 international society of hypertension global hypertension practice guidelines. Hypertension, 75(6), 1334-1357. https://doi.org/10.1161/HYPERTENSIONAHA.120.15026
World Health Organization. (2021). Guideline for the pharmacological treatment of hypertension in adults. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/344424/9789240033986-eng.pdf?sequence=1
World Health Organization. (2022). Noncommunicable diseases progress monitor 2022. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/353048/9789240047761-eng.pdf?sequence=1
Yakong, N., Panuthai, S., & Suwankruhasn, N. (2022). Effect of PITS-based education on health literacy among older persons with type-2 diabetes. Nursing Journal CMU, 49(4), 70-82. (in Thai)
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2023 พยาบาลสาร
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารพยาบาลสาร
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
