ปัจจัยทำนายการจัดการตนเองในผู้สูงอายุโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3
คำสำคัญ:
การจัดการตนเอง, การรับรู้สมรรถนะแห่งตน, ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, ผู้สูงอายุโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3บทคัดย่อ
โรคไตเรื้อรังระยะที่ 3 ในผู้สูงอายุ เป็นการเจ็บป่วยที่ส่งผลกระทบทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ และสังคม การจัดการตนเองที่ถูกต้องเหมาะสมเป็นแนวทางสำคัญที่จะทำให้ผู้สูงอายุโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3 สามารถชะลอการเสื่อมของไต ยืดระยะเวลาไตวายระยะสุดท้ายให้นานที่สุด การวิจัยแบบพรรณนาเชิงทำนายในครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความรอบรู้ด้านสุขภาพ การรับรู้สมรรถนะแห่งตน การสนับสนุนทางสังคม และการจัดการตนเองของผู้สูงอายุโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3 และศึกษาอำนาจการทำนายของความรอบรู้ด้านสุขภาพ การรับรู้สมรรถนะแห่งตน และการสนับสนุนทางสังคมต่อการจัดการตนเองในผู้สูงอายุโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3 กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3 ที่เข้ามารับการรักษาในโรงพยาบาลคลองท่อม จังหวัดกระบี่ จำนวน 120 คน โดยเลือกกลุ่มตัวอย่างโดยวิธีการสุ่มอย่างง่ายไม่แทนที่ ระหว่าง เดือนสิงหาคม ถึงเดือน กันยายน พ.ศ. 2565 เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูลการวิจัยครั้งนี้ ประกอบด้วย แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบสอบถามความรอบรู้ด้านสุขภาพในผู้สูงอายุที่เป็นโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3 แบบสัมภาษณ์สมรรถนะแห่งตน แบบสอบถามสนับสนุนทางสังคมในผู้สูงอายุโรคไตเรื้อรัง และแบบสอบถามพฤติกรรมการจัดการตนเองของผู้สูงอายุโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3 การวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และสถิติ normal multiple regression statistics
ผลการวิจัย พบว่ากลุ่มตัวอย่างมีความรอบรู้ด้านสุขภาพอยู่ในระดับสูง (M = 46.11, SD = 6.74) การรับรู้สมรรถนะแห่งตนอยู่ในระดับสูง (M = 53.72, SD = 8.38) การสนับสนุนทางสังคมอยู่ในระดับสูง (M = 70.19, SD = 8.49) และการจัดการตนเองอยู่ในระดับสูง (M = 97.75, SD = 16.13) ความรอบรู้ด้านสุขภาพ การรับรู้สมรรถนะแห่งตน และการสนับสนุนทางสังคม สามารถร่วมกันทำนายการจัดการตนเองในผู้สูงอายุโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3 ได้ร้อยละ 40.70 โดยการสนับสนุนทางสังคมสามารถทำนายการจัดการตนเองได้มากที่สุด (β = .345, p < .001) รองลงมาเป็นความรอบรู้ด้านสุขภาพ (β = .262, p < .001) และการรับรู้สมรรถนะแห่งตน (β = .205, p = .029) ตามลำดับ
ผลการศึกษาวิจัยครั้งนี้จะเป็นข้อมูลสำหรับบุคลากรด้านสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับการดูแลผู้สูงอายุโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3 ที่จะบูรณาการการสนับสนุนทางสังคม ความรอบรู้ด้านสุขภาพ และการรับรู้สมรรถนะแห่งตนในกิจกรรมการส่งเสริมการจัดการตนเองในผู้สูงอายุโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3
References
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215. https://doi.org/10.1037//0033-295x.84.2.191
Bodur, A. S., Filiz, E., & Kalkan, I. (2017). Factors effecting health literacy in adults: A community based study in Konya, Turkey. International Journal of Caring Sciences, 10(1), 100-109.
Chasuwan, K., Tamdee, D., & Panuthai, S. (2023). Factors predicting self-management among older persons with hypertension. The Southern College Network. Journal of Nursing and Public Health, 10(1), 136-152.
Chen, Y. C., Chang, L. C., Liu, C. Y., Ho, Y. F., Weng, S. C., & Tsai, T. I. (2018). The roles of social support and health literacy in self-management among patients with chronic kidney disease. Journal of Nursing Scholarship, 50(3), 265-275.
Chiang Mai Province public health Office. (2018). Handbook of DMS Aging screening. https://www.chiangmaihealth .go.th/cmpho_web/main_section.php?info_id=4197 (in Thai)
Department of Medical Services, Ministry of Public Health. (2014). Guidelines for screening and caring for patients with chronic non-communicable diseases. The Agricultural Co-operative Federation of Thailand.
Division of Non Communicable Diseases. (2022). Epidemiology and review of preventive measures for chronic kidney disease. https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1308820220905025852.pdf
Duwao, N., Chintanawat, R., & Suwankruhasn, N. (2022). Predictive factors for self-management amongst older persons with knee osteoarthritis. Thai Journal of Nursing Council, 37(3), 75-92.
Gela, D., & Mengistu, D. (2018). Self-management and associated factors among patients with end-stage renal disease undergoing hemodialysis at health facilities in Addis Ababa, Ethiopia. International Journal of Nephrology and Renovascular Disease, 11, 329-336.
Health Data Center (HDC). (2019). Standard reporting group, information to respond to the service plan of the kidney. https://lei.hdc.moph.go.th/hdc/reports/report.php?source=pformated/format1.php&cat_id=e71a73a77b1474e63b71bccf727009ce&id=47a33f6886e36962dec4bb578819ba64
House, J. S. (1987). Social support and social structure. Sociological Forum, 2, 135-146. https://doi.org/10.1007/BF01107897
Ishikawa, H., Takeuchi, T., & Yano, E. (2008). Measuring functional, communicative, and critical health literacy among diabetic patients. Diabetes Care, 31(5), 874-879. https://doi.org/10.2337/dc07-1932
Kanfer, F. H., & Gaelick-Buys, L. (1991). Self-management methods. In F. H. Kanfer & A. P. Goldstein (Eds.), A textbook of methods (pp. 305-360). Pergamon Press.
Klangburam, N., & Jermrod, P. (2022). Health literacy of chronic kidney disease patients. Kalasin University Journal of Science Technology and Innovation, 1(1), 61-77.
Krajachan, S., Duangpaeng, S., & Masingboon, K. (2018). Factors associated with self-management behaviors among patients with chronic kidney disease stage 1-3 in Trat Province. Journal of Boromarajonani College of Nursing, Bangkok, 34(1), 14-22.
Krasan, C., Thipayamongkolkul M., Suwanphong, N., & Labprisutthi, N. (2020). Clinical factors, social support, treatment satisfaction, and quality of life among renal transplant recipient. Thai Journal of Health Education, 43(2), 179-190.
Kritmethapak, K., & Anutrakulchai, S. (2019). Uremia. In S. Kantchuvessiri, W. Chancharoenthan, K. Kiatsunthorn, P. Kotchaseni, W. Chailimpamontri, & T. Trakanwanit (Eds.), Textbook of diseases. Chronic kidney disease: A textbook of chronic kidney disease (pages 96-113). Text and Journal Publishing.
Lai, P. -C., Wu, S. -F. V., Alizargar, J., Pranata, S., Tsai, J. -M., & Hsieh, N. -C. (2021). Factors influencing self-efficacy and self-management among patients with Pre-End-Stage Disease (Pre-ESRD). Healthcare, 9, 266. https://doi.org/10.3390 Healthcare9030266
Lortrakul, N., Chaiwan, S., Lasuka, D., Pothiban, L., Parisunyakul, S., & Suwanprapisa, T. (2000). Social support and health promoting behaviors among the elderly with coronary artery disease. Chiang Mai University. https://cmudc.library.cmu.ac.th/frontend/Info/item/dc:97552
Mahanupab, P., Chintanawat, R., & Juntasopeepun, P. (2022). Health literacy and self-management in older persons receiving hemodialysis. Journal of Thailand Nursing and Midwifery Council, 37(1), 108-124. (in Thai)
Noppakraw, J., Chintanawat, R., & Khampolsiri, T. (2020). Health literacy and self-management in older persons with type 2 diabetes mellitus. Nursing Journal, 47(2), 251-261. (in Thai)
Nutbeam, D. (2000). Health literacy as a public health goal: A challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promotion International, 15(3), 259-267. https://doi.org/10.1093/heapro/15.3.259
Otobe, Y., Hiraki, K., Hotta, C., Izawa, K. P., Sakurada, T., & Shibagaki, Y. (2019). The impact of the combination of kidney and physical function on cognitive decline over 2 years in older adults with pre-dialysis chronic kidney disease. Clinical and Experimental Nephrology, 23(6), 756-762.
Osborne, S. (2000). Introduction: Understanding public-private partnerships in international perspective: Globally convergent or nationally divergent phenomena? In S. Osborne (Ed.), Public-Private Partnerships: Theory and Practice in International Perspective (pp. 1-5). Abingdon-on-Thames: Taylor & Francis. http://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=DLQnVaKwVP0C&pgis=1
Patiapinun, A., Toskulkao, T., & Leelahakul, V. (2018). The effects of self–management program of hypertensive patients with chronic kidney disease stage 3 on self–management behaviors and blood pressure. Thai Journal of Cardio-Thoracic Nursing, 29(2), 13-27.
Phanlek, N., Suwankruhasn, N., & Chintanawat, R. (2022). Factors predicting self-management among older persons with type 2 diabetes mellitus. Nursing Journal CMU, 49(4), 99-113.
Sritarapipat, P., Pothiban, L., Panuthai, S., Lumlertgul, D., & Nanasilp, P. (2023). Causal model of elderly Thais’ self-management behaviors of pre-dialysis chronic kidney disease. Pacific Rim International Journal of Nursing Research, 16(4), 277–293. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/PRIJNR/article/view/5566
Suttawat, P., Maneenet, S., Chuwongtrakul, J., & Buntem, P. (2021). Relationship between supporting factors and factors that impede the self-management behavior of patients undergoing continuous peritoneal dialysis Nakhon Nayok. Journal of the Police Nurses, 30(2), 242-250.
Thaiwong, A., & Kanoksunthornrat. N. (2018). Symptoms that influence quality of life in patients with chronic kidney disease. Southern Nursing and Public Health Network Journal, 5(2), 175-188.
United States Renal Data System. (2019). US renal data system 2019 annual data report: Epidemiology of kidney disease in the United States. National Institutes of Health, National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases.
Wongsaree, C. (2018). Factors predicting health self–management in end stage renal disease patient receiving hemodialysis in a private hospital, Thailand. Journal of Nursing Science Chulalongkorn University, 30(3), 66-77.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2023 พยาบาลสาร
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารพยาบาลสาร
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
