การพยาบาลผู้ป่วยฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมที่มีภาวะทุพโภชนาการ: กรณีศึกษา

ผู้แต่ง

  • จีราพร พระคุณอนันต์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษมบัณฑิต
  • ศศิพิมพ์ ไพโรจน์กิจตระกูล พยาบาลวิชาชีพชํานาญการพิเศษ โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ
  • สุรสิทธิ์ ช่วยบุญ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษมบัณฑิต

คำสำคัญ:

โรคไตเรื้อรังระยะสุดท้าย, การฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม, ภาวะทุพโภชนาการ

บทคัดย่อ

โรคไตเรื้อรัง เป็นภาวะที่ไตมีความผิดปกติทางด้านโครงสร้างหรือการทำงานอย่างถาวร โดยเมื่อความรุนแรงของโรคดำเนินเข้าสู่ระยะที่ 5 หรือระยะสุดท้าย ผู้ป่วยจำเป็นต้องได้รับการบำบัดทดแทนไตด้วยวิธีใด วิธีหนึ่ง การฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม เป็นวิธีการรักษาที่มีประสิทธิภาพสูงและได้รับความนิยมอย่างกว้างขว้างวิธีหนึ่ง ในประเทศไทย อย่างไรก็ตามการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม มีโอกาสทำให้เกิดการสลายของโปรตีนที่เพิ่มมากขึ้น การสูญเสียกรดอะมิโนที่จำเป็นไปในระหว่างการฟอกเลือด นอกจากนี้ผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังยังเผชิญกับภาวะยูรีเมียซึ่งทำให้ผู้ป่วยมีอาการเบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน จึงส่งผลให้ผู้ป่วยมีภาวะทุพโภชนาการตามมาได้ บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอการพยาบาลผู้ป่วยฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมที่มีภาวะทุพโภชนาการ ซึ่งกรณีศึกษาเป็นผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ได้รับการฟอกเลือดนาน 7 ปี มีภาวะทุพโภชนาการ และผู้ป่วยปฏิเสธการใส่สายให้อาหาร ทั้งนี้การประเมินภาวะโภชนาการของผู้ป่วย ประกอบด้วย การประเมินการได้รับสารอาหาร การประเมินทางคลินิก และการประเมินภาวะโภชนาการด้วยแบบประเมิน เพื่อรวบรวมข้อมูลภาวะสุขภาพภาวะโภชนาการของผู้ป่วย และกำหนดปัญหาทางการพยาบาล วางแผนการพยาบาล ตลอดทั้งติดตามประเมินผลการพยาบาล

เอกสารอ้างอิง

Carrero, J. J., Severs, D., Aguilera, D., Fiaccadori, E., Gonzalez, M. G., Haufe, C. C, Teta, D., Molina, P., & Visser, W. (2022) Intradialytic parenteral nutrition for patients on hemodialysis: When, how and to whom? Clinical Kidney Journal, 16(1), 5–18. https://doi.org/10.1093/ckj/sfac171

Carrero, J. J., Thomas, F., Nagy, K., Arogundade, F., Avesani, C. M., Chan, M., Chmielewski, M., Cordeiro, A. C., Espinosa-Cuevas, A., Fiaccadori, E., Guebre-Egziabher, F., Hand, R. K., Hung, A. M., Ikizler, T. A., Johansson, L.R., Kalantar-Zadeh, K., Karupaiah, T., Lindholm, B., Marckmann, P., … Kovesdy, C. P. (2018). Global prevalence of protein-energy wasting in kidney disease: A meta-analysis of contemporary observational studies from the international society of renal nutrition and metabolism. Journal of Renal Nutrition, 28(6), 380-392. https://doi.org/10.1053/j.jrn.2018.08.006

Chaiarj, J. (2021). Nursing care for hematologic disorders. In P. Soivong (Ed.), Medical nursing (2nd ed., pp. 209-227). NPT printing. (in Thai)

Chinnoros, S. (2019). Malnutrition status of hemodialysis patients. Journal of Health and Health Management, 5(1), 1-8. (in Thai)

Chinnoros, S., Khueankham, P., & Channorm, P. (2021). Factors predicting malnutrition in hemodialysis patients. Journal of Health and Health Management, 7(2), 93-100. (in Thai)

Chinnoros, S., Khueankham, P., & Sitthapirom, W. (2022). Correlation between malnutrition and quality of life of hemodialysis patients. Royal Thai Army Medical Journal, 75(1), 3-13. (in Thai)

Chirananthavat, T. (2021). Urea kinetic modeling and adequacy of hemodialysis. In A. Nongnuch, K. Tiranathanakul, K. Srisuwan, & O. Ophascharoensuk (Eds.), Essential in hemodialysis (4th ed., pp. 110-138). Text and Journal Publication. (in Thai)

Hendriks, F. K., Smeets, J. S. J., Broers, N. J. H., van Kranenburg, J. M. X., van der Sande, F. M., Kooman, J. P., & Loon, L. J. C. (2020). End-stage renal disease patients lose a substantial amount of amino acids during hemodialysis. The Journal of Nutrition, 150(5), 1160–1166. https://doi.org/10.1093/jn/nxaa010

Jiwakanon, S., Warodomwichit, D., Supasyndh, O., Chattranukulchai, P., Pisprasert, V., Nongnuch, A., Trongtrakul, K., Kiattisunthorn, K., Pachotikarn, C., Rungprai, D., Wichansavakun, S., Limkunakul, C., Termpornlert, N., Kittisakulnam, P., Tejavanija, S., Laocharoenkeat, A., Boonpattararaksa, J., Boonyagarn, N., Klyprayong, P., & Keawtanom, S. (2020). Clinical practice recommendation for nutritional management in adult kidney patients 2018. Thai JPEN, 28(2), 18-67. https://he02.tcithaijo.org/index.php/ThaiJPEN/article/view/248367/168872 (in Thai)

Kim, S., Kang, B. C., Kim, H., Kyung, M., Oh, H. J., Kim, J., Kwon, O., & Ryu, D. (2020). Comparison of hemodialysis and peritoneal dialysis patients’ dietary behaviors. BMC Nephrology, 21(1), 91. https://doi.org/10.1186/s12882-020-01744-6

Miyamoto, Y., Hamasaki, Y., Matsumoto, A., Doi, K., & Nangaku, M. (2018). A case of refeeding syndrome during intradialytic parenteral nutrition. Renal Replacement Therapy, 4, 35. https://doi.org/10.1186/s41100-018-0176-5

Nephrology and Dialysis Unit, Thammasat University Hospital. (2023). Guideline for nutrition in hemodialysis patients. Thammasat University Hospital. (in Thai)

Nichachotesalid, P., & Boonmung, K. (2019). Refeeding syndrome: Nursing role of refeeding syndrome prevention. Journal of Nursing, Siam University, 20(39), 110-120. (in Thai)

Phutthanachiawit, N. & Pajaree, T. (2021). Management of anemia in hemodialysis patients. In A. Nongnuch, K. Tiranathanakul, K. Srisuwan, & O. Ophascharoensuk (Eds.), Essential in hemodialysis (4th ed., pp. 383-411). Text and Journal Publication. (in Thai)

Pungchompoo, W. (2016). Nursing care of persons with chronic kidney disease receiving hemodialysis (2nd ed.). Chiang Mai University press. (in Thai)

Sahathevan, S., Khor, B. H., Ng, H. M., Gafor, A. H. A., Daud, Z. M., Mafra, D., & Karupaiah, T. (2020). Understanding development of malnutrition in hemodialysis patients: A narrative review. Nutrients, 12(10), 3147. https://doi.org/10.3390%2Fnu12103147

The BC Renal Hemodialysis Committee. (2021). Provincial standards and guidelines: Intradialytic parenteral nutrition (IDPN). http://www.bcrenal.ca/resource-gallery/Documents/Intradialytic_Parenteral_Nutrition(IDPN).pdf

The Kidney Foundation of Thailand. (2019). Hemodialysis and nursing care (5th ed.). Bangkok Medical. (in Thai)

The Nephrology Society of Thailand. (2020). Thailand renal replacement therapy 2020. https://www.nephrothai.org/wp-content/uploads/2022/06/Final-TRT-report-2020.pdf (in Thai)

The Nephrology Society of Thailand. (2022). Hemodialysis clinical practice recommendation 2022. Text and Journal Publication. (in Thai)

Taiwong, A., Baothong, K., & Supsung, A. (2018). Anemia and nurses’ roles in anemia management among pre-dialysis of chronic kidney disease patients. Journal of Research in Nursing–Midwifery and Health Sciences, 38(2), 149-157. (in Thai)

Visiedo, L., Rey, L., Rivas, F., López, F., Tortajada, B., Giménez, R., & Abilés, J., (2022). The impact of nutritional status on health-related quality of life in hemodialysis patients. Scientific Report, 12(1), 3029. https://doi.org/10.1038/s41598-022-07055-0

Wi, J. W., & Kim, N. H. (2017). Assessment of malnutrition of dialysis patients and comparison of nutritional parameters of CAPD and hemodialysis patients. Biomedical Science Letters, 23(3), 185-193. https://doi.org/10.15616/BSL.2017.23.3.185

Wilson, B., Fernandez-Madrid, A., Hayes, A., Hermann, K., Smith, J., & Wassell, A. (2001). Comparison of the effects of two early intervention strategies on the health outcomes of malnourished hemodialysis patients. Journal of Renal Nutrition, 11(3), 166-171. https://doi.org/10.1053/jren.2001.24364

Yonata, A., Islamy, N., Taruna, A., & Pura, L. (2022). Factors affecting quality of life in hemodialysis patients. International Journal of General Medicine, 15, 7173–7178. https://doi.org/10.2147/IJGM.S375994

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2024-03-27

รูปแบบการอ้างอิง

พระคุณอนันต์ จ., ไพโรจน์กิจตระกูล ศ., & ช่วยบุญ ส. (2024). การพยาบาลผู้ป่วยฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมที่มีภาวะทุพโภชนาการ: กรณีศึกษา. พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 51(1), 284–296. สืบค้น จาก https://he02.tci-thaijo.org/index.php/cmunursing/article/view/264764

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิชาการ