การวิเคราะห์สถานการณ์การปฏิบัติของพยาบาลเวชปฏิบัติที่โอนย้าย สู่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดเชียงใหม่

ผู้แต่ง

  • บุญฑริกา รัตนัง คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
  • ศิวพร อึ้งวัฒนา คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
  • วิลาวัณย์ เตือนราษฎร์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

คำสำคัญ:

องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น, พยาบาลเวชปฏิบัติ, โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล, การถ่ายโอน

บทคัดย่อ

การถ่ายโอนโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลไปยังองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น อาจส่งผลกระทบต่อการปฏิบัติงานตามวิชาชีพของพยาบาลเวชปฏิบัติ การศึกษาวิจัยเชิงพรรณนานี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์สถานการณ์การปฏิบัติของพยาบาลเวชปฏิบัติที่โอนย้ายสู่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ในจังหวัดเชียงใหม่ วิเคราะห์ตามกรอบแนวคิดทฤษฎีระบบของโดนาบีเดียน ประกอบด้วย ด้านโครงสร้าง ด้านกระบวนการ และด้านผลลัพธ์ กลุ่มตัวอย่างด้านโครงสร้าง ศึกษาในกลุ่มประชากรผู้บริหารงานด้านสาธารณสุข จำนวน 6 คน ด้านกระบวนการ ศึกษาในพยาบาลเวชปฏิบัติ จำนวน 10 คน และด้านผลลัพธ์ ศึกษาในพยาบาลเวชปฏิบัติ จำนวน 73 คน เครื่องมือวิจัย ประกอบด้วยแบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้างใช้สอบถามด้านโครงสร้างและด้านกระบวนการ และแบบสอบถามความพึงพอใจของพยาบาลเวชปฏิบัติ ใช้ประเมินด้านผลลัพธ์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา จัดประเด็นแยกเป็นหมวดหมู่         

ผลการศึกษาพบว่า ด้านโครงสร้าง 1) ด้านลักษณะขององค์กร นโยบาย/แผนพัฒนาสุขภาพด้านสาธารณสุข ดำเนินงานตามนโยบายขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 2) ด้านทรัพยากรเครื่องมือ คู่มือมาตรฐานและแนวทางในการปฏิบัติงานด้านสาธารณสุขพัฒนาจากสหวิชาชีพ และการปฏิบัติงานของพยาบาลเวชปฏิบัติ ขึ้นตรงกับกองสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม 3) ด้านทรัพยากรบุคคล มีการเปิดกรอบอัตรากำลังพยาบาลเวชปฏิบัติเพิ่มมากขึ้น สำหรับด้านกระบวนการ พยาบาลเวชปฏิบัติปฏิบัติงานหลักในด้านการส่งเสริมสุขภาพ ป้องกันโรค รักษาโรคเบื้องต้น และฟื้นฟูสภาพ ปรับรูปแบบการให้บริการ รพ.สต. แบบ CUP Split ส่วนด้านผลลัพธ์ พยาบาลเวชปฏิบัติที่โอนบทบาท มีความพึงพอใจอยู่ในระดับมาก (M = 3.90, SD = 0.95)

ผลการศึกษาครั้งนี้ ผู้บริหาร อปท. สามารถนำมาใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานประกอบการกำหนดนโยบายด้านสาธารณสุข นำไปสู่การพัฒนารูปแบบการให้บริหารด้านสาธารณสุข ในงานด้านการส่งเสริมสุขภาพ ป้องกันโรค รักษาโรคเบื้องต้น ฟื้นฟูสภาพ ให้สอดคล้องกับผู้ปฏิบัติงานและผู้รับบริการให้ดียิ่งขึ้นต่อไป

เอกสารอ้างอิง

Association of Provincial Administrative Organization of Thailand. (2021). Subdistrict Health Promotion Hospital to Provincial Administrative Organization, another step forward decentralize power to local administrative organizations. (in Thai)

Boonma, S., & Wongthanavasu, S. (2013). Studying the management of San Na Meng health center after decentralization of responsibility to the San Na Meng municipality, Sansai District, Chiang Mai Province. [Master's degree thesis, Khon Kaen University]. https://gsbooks.gs.kku.ac.th/56/grc14/files/hmp36.pdf (in Thai)

Chotchoungchatchai, S., Markchang, K., Uansri., Tanomsridachchai, W., Pattanasiri, T., Ittiphisit, S., Tangcharoensathien, V. & Patcharanarumol, W. (2022). Process of situation reviewing and health policy and system research providing: The case of transferring sub-district health promoting hospitals to provincial administrative organizations. Health Systems Research Institute. https://kb.hsri.or.th/dspace/handle/11228/5864 (in Thai)

Donabedian, A. (2003). An introduction to quality assurance in health care. Oxford University Press.

Junprasert, S. (2014). Community nurse practitioner and primary health care in Thailand. Thai Journal of Nursing and Midwifery Practice, 1(1), 57-65. (in Thai)

Kettong, D. (2020). Decentralization to local government organizations. Journal of MCU Phetchaburi Review, 3(2), 46-57. (in Thai)

Kraiwong, N., & Leenum, R. (2020). Job satisfaction of nurses in Songklanagarind Hospital. Princess of Naradhiwas University Journal, 12(2), 51-66. (in Thai)

Kulthanmanusorn, A., Saengruang, N., Wanwong, Y., Kosiyaporn, H., Witthayapipop-sakul, W., Srisasalux, J., Putthasri, W., & Patcharanarumol, W. (2018). Evaluation of the devolved health centers: Synthesis lesson learnt from 51 health centers and policy options. Health Systems Research Institute. https://kb.hsri.or.th/dspace/handle/11228/4866 (in Thai)

Kuntajan, S., Tuanrat, W., & Aungwattana, S. (2020). Situational analysis on prevention and control of respiratory infectious diseases in Rajaprachanukroh 31 School, Mae Chaem District, Chiang Mai Province. Nursing Journal, 47(4), 167-179. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/cmunursing/article/view/243623/168421 (in Thai)

Lwandee, P., & Amrumpai, Y. (2015). Job motivation and job satisfaction among nurses in Banphaeo Hospital public organization. Kuakarun Journal of Nursing, 22(1), 48-59. (in Thai)

Ministry of Public Health and Ministry of Interior. (2019). Guidelines for public health practice regional level between local administrative organizations (Subdistrict Administrative Organization (SAO), Municipality) and the Ministry of Public Health (Subdistrict Health Promotion Hospital). https://www.uckkpho.com/download/3784/#google_vignette (in Thai)

Prutipinyo, C. (2017). Local government and sanitation, public health and the environment. Department of Public Health Administration, Faculty of Public Health, Mahidol University. https://phad.ph.mahidol.ac.th/research/Book/2560/4local%20government.pdf (in Thai)

Sri-ngernyuang, L., Siriwan, P., Wongjinda, S., & Chuenchom, S. (2013). Health center devolution: Lesson learned and policy implications. Department of Society and Health Faculty of Social Sciences and Humanities, Mahidol University.

Sriratanaban, J., Singweratham, N., Komwong, D., Sensai, S., Watchareeboon, T., Saisum, B., Maneechay, M., Pattarateerakun, N., Siewchaisakal, P., & Kaewpijit, U. (2023). Assessment of population health impacts subsequent to the transfer of Tambon health promoting hospitals (THPH) to the provincial administrative organizations (PAOs) in the fiscal year 2566: Phase 1 warning signs on potential health impacts. Health Service System Development Research Center, Department of Preventive and Social Medicine, Faculty of Medicine, Chulalongkorn University. https://kb.hsri.or.th/dspace/handle/11228/5951 (in Thai)

Taptagaporn, S., Wattanasoei, S., Longkul, J., Ivanovitch, K., & Mongkolsomlit, S. (2023). People’s perspectives and expectations on devolution of health promoting hospital to local administration organization. Faculty of Public Health Thammasat University. Health Systems Research Institute. https://kb.hsri.or.th/dspace/handle/11228/5929 (in Thai)

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-12-01

รูปแบบการอ้างอิง

รัตนัง บ., อึ้งวัฒนา ศ., & เตือนราษฎร์ ว. (2025). การวิเคราะห์สถานการณ์การปฏิบัติของพยาบาลเวชปฏิบัติที่โอนย้าย สู่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดเชียงใหม่. พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 52(4), 52–65. สืบค้น จาก https://he02.tci-thaijo.org/index.php/cmunursing/article/view/270333

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย