ผลของโปรแกรมเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพในการส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัย ในผู้ดูแลหลักกลุ่มชนชาติพันธุ์
คำสำคัญ:
การส่งเสริมพัฒนาการ, พัฒนาการเด็กปฐมวัย, กลุ่มชนชาติพันธุ์, ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, ผู้ดูแลหลักบทคัดย่อ
ความรอบรู้ด้านสุขภาพ เป็นทักษะทางปัญญาและสังคมที่ส่งเสริมแรงจูงใจ และความสามารถของผู้ดูแลเด็กในการเข้าถึง เข้าใจ และใช้ข้อมูลสุขภาพเพื่อส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัยให้เหมาะสมตามวัย การวิจัยกึ่งทดลองแบบสองกลุ่ม วัดผลก่อนและหลังครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพในการส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัยในผู้ดูแลหลักกลุ่มชนชาติพันธุ์ กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ดูแลหลักของเด็กอายุ 2–5 ปี กลุ่มชนชาติพันธุ์ จังหวัดเชียงราย คัดเลือกศูนย์พัฒนาเด็กเล็กแบบเฉพาะเจาะจงจำนวน 5 แห่ง จากจำนวนประชากรกลุ่มชนชาติพันธุ์และความร่วมมือในการวิจัย สุ่มอย่างง่ายแบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 3 แห่ง และกลุ่มควบคุม 2 แห่ง คัดเลือกผู้ดูแลตามเกณฑ์คัดเข้ากลุ่มละ 40 คน เครื่องมือสำหรับดำเนินการวิจัย ได้แก่ โปรแกรมเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพในการส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัย เครื่องมือสำหรับรวบรวมข้อมูล ได้แก่ 1) แบบสอบถามข้อมูลทั่วไปของผู้ดูแลเด็ก 2) แบบสอบถามความรอบรู้ด้านสุขภาพในการส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัย และ 3) แบบสอบถามการปฏิบัติตัวในการส่งเสริมพัฒนาการเด็ก วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา สถิติ chi-square test, Wilcoxon matched pairs signed-ranks test และ Mann-Whitney U test
ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยความรอบรู้ด้านสุขภาพหลังได้รับโปรแกรมฯ (M = 66.02, SD = 4.36) สูงกว่าก่อนได้รับโปรแกรมฯ (M = 32.75, SD = 5.18) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Z = -5.516, p < .001) และสูงกว่ากลุ่มควบคุม (M = 41.55, SD = 9.80) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Z = -7.719, p < .001) และกลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยการปฏิบัติตัวหลังได้รับโปรแกรมฯ (M = 54.98, SD = 2.42) สูงกว่าก่อนได้รับโปรแกรมฯ (M = 49.75, SD = 7.47) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Z = -2.916, p < .01) และสูงกว่ากลุ่มควบคุม (M = 49.43, SD = 6.20) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Z = -4.340, p < 0.001)
บุคลากรทางสุขภาพ อาจนำโปรแกรมความรอบรู้ด้านสุขภาพมาใช้เพื่อเสริมสร้างศักยภาพของผู้ดูแล ในการส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัยให้สมวัย
เอกสารอ้างอิง
Aeamsee, A., & Saranritticha, K. (2022). Effects of caregiver’s behavioral modification program on development and positive discipline promotion for preschool children by application of health literacy concept. Journal of Nursing Science and Health, 45(4), 30-43. https://he01.tci-thaijo.org/index.php/nah/article/view/257793/175554 (in Thai)
Chattakul, S. (2021). Factors related to suspected delayed development of early childhood in well child clinic at health promoting hospital, Khonkaen. Journal of Regional Health Centre 7 Khonkaen, 13(2), 87-102. (in Thai)
Chiang Rai Provincial Office of Social Development and Human Security. (2023). Social situation report of Chiang Rai Province, 2023. https://drive.google.com/file/d/1BH9jAohBtRNb3ritHzd3Vm-DRlTldcu3/view?pli=1 (in Thai)
Chinnamart, K. (2024). Factors associated with health literacy and the relationship between health literacy, nutritional status, and early childhood development among caregivers. Research and Development Health System Journal, 17(2), 140-153. (in Thai)
Daniuseviciute-Brazaite, L., & Draudviliene, L. (2025). The influence of health literacy on how preschool educators and parents perceive the continuous development of health competencies within the framework of sustainability: Lithuanian case. Frontiers in Public Health, 12, 1489816. https://doi.org/10.3389/fpubh.2024.1489816
Faengphong, N., Jandee, P., & Panyatanakun, N. (2023). Health literacy of caregivers and teachers about preschool-aged care in Ubon Ratchathani province. Journal of The Royal Thai Army Nurses, 24(1), 441-449. (in Thai)
Health Center for Ethnic Group, Marginal People and Migrant Worker. (2020). Highland health development center dashboard. https://hhdclampang.anamai.moph.go.th:8080/hhdcdashboard/ (in Thai)
Inson, S., Aonkam, Y., & Ruangrith, R. (2021). Effectiveness of development promotion and reinforce positive to improve discipline programs based on family participation to children aged 3–5 years in Mahasarakham Province. Academic Journal of Mahasarakham Provincial Public Health Office, 5(10), 143-160. (in Thai)
Jangpakdee, S., Prasertsong, C., & Kasiphol, T. (2022). The effects of health literacy program on covid-19 prevention behaviors type 2 diabetes mellitus patients. Journal of the Royal Thai Army Nurses, 23(3), 333-341. (in Thai)
Jung, S. Y., & Park, S. Y. (2024). The impact of mothers’ smartphone use, eHealth literacy, maternal role performance confidence, and online social support on health promotion behavior for infants and toddlers. Korean Journal of Health Promotion, 24(3), 134-141. https://doi.org/10.15384/kjhp.2024.00129
Krasin, K., & Malangoen, D. (2024). The effects of health literacy promotion program on parents of pediatric pneumonia patients in health promoting hospital of regional health promotion center 3 Nakhon Sawan. Health Center Journal of Health Promotion and Environmental Health, 47(Suppl), S26-S39. (in Thai)
Kunyasai, K. (2024). The effectiveness of the program to enhance health literacy for parents of children with suspected delays in language development at the model development and innovations services for good children health clinic, metropolitan health and wellness institution. Journal of Health Innovation and Safety, 1(2), 1-14. https://he04.tci-thaijo.org/index.php/JHIS/article/view/1233/793 (in Thai)
Lee, H. Y., Zhou, A. Q., Lee, R. M., & Dillon, A. L. (2020). Parents' functional health literacy is associated with children’s health outcomes: Implications for health practice, policy, and research. Children and Youth Services Review, 110, 104801. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2020.104801
Meerod, C. (2007). Effect of training program to enhance child development on knowledge, practice of mothers with children aged one to three years old [Master’s thesis, Mahidol University]. https://doi.nrct.go.th/ListDoi/listDetail?Resolve_DOI=10.14457/MU.the.2007.23
Ministry of Public Health. (2022). A survey of health behavior, health literacy, and environmental factors affecting the health of working-age populations in highland ethnic groups within the development villages for security along the border, initiated by the royal project (PMP villages), and border patrol villages. https://hhdc.anamai.moph.go.th/th/academic-work/download/?did=212500&id=89609&reload (in Thai)
Moonpanane, K., & Thepsaw, J. (2019). Health security of ethnics pre-school children: A challenge to nursing roles. Journal of Nursing Science Chulalongkorn University, 31(2), 1-9. (in Thai)
Morrison, A. K., Glick, A., & Yin, H. S. (2019). Health literacy: Implications for child health. Pediatrics in Review, 40(6), 263-277. https://doi.org/10.1542/pir.2018-0027
National Institute of Child Development. (2020). Analysis of early childhood development data. National Institute of Child Development. (in Thai)
National Institute of Child Development. (2022). Summary report on the situation of early childhood caregiving literacy. National Institute of Child Development. (in Thai)
Nutbeam, D. (2008). The evolving concept of health literacy. Social Science & Medicine, 67(12), 2072–2078. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2008.09.050
Oflu, A., & Yalcin, S. S. (2024). Exploring the interplay: Maternal electronic health literacy and its impact on early childhood development and parenting practices. Child: Care, Health and Development, 50(3), e13261. https://doi.org/10.1111/cch.13261
Pa Tung Subdistrict Administrative Organization. (2022). Summary report of the child development promotion project at Lae Fu Health Promoting Hospital, Mae Chan District, Chiang Rai Province 2022. https://www.patueng.go.th/filesAttach/download/1687950946.pdf (in Thai)
Potipiti, K. (2023). Health literacy of major caregivers and teachers/child caregivers about early childhood care in Health Region 5. Journal of Regional Health Promotion Centre 7 Khon Kaen, 15(1), 28-50. (in Thai)
Ritthimom, W. (2023). Early childhood development promotion: Usage of early childhood developmental assessment and promotion tool for children in highland ethnic groups in the area of border security development village under the royal initiatives and border guard village in Mae Hong Son Province. Journal of Health Sciences Scholarship, 10(1), 66-81. https://he01.tci-thaijo.org/index.php/johss/article/view/260059/177085 (in Thai)
Sanivee, H., Wangthong, A., & Wangthong, A. (2020). Development process of enhancing health literacy in children’s development among parents in Nongjik district, Pattani province. Journal of Health Science, Thaksin University, 2(1), 41-51. (in Thai)
Siedlecki, S. L. (2020). Quasi-experimental research designs. Clinical Nurse Specialist, 34(5), 198-202. https://doi.org/10.1097/NUR.0000000000000540
Thanachaibubparom, T., Nookong, A., & Rungamornrat, S. (2024). Effects of a health literacy enhancement program on language development promoting behavior of caregivers and expressive language development of children aged 2-5 years old. Journal of Health and Nursing Research, 40(2), 12-24. (in Thai)
Treepoka, P., & Srilasak, C. (2023). The effectiveness of the DSPM-based family-mediated preschool parenting program; Triple-P on parents and children in child development center. Journal of Environmental and Community Health, 8(3), 321-330. https://he03.tci-thaijo.org/index.php/ech/article/view/1908/1327 (in Thai)
Waencwaen, N., Srichantaranit, A., & Sanasuttipun, W. (2021). The relationship between health perception, health literacy, and caring behavior of caregivers of children with acyanotic congenital heart disease. Nursing Science Journal of Thailand, 39(1), 24-37. (in Thai)
Ziegenfusz, S., Paynter, J., Flückiger, B., & Westerveld, M. F. (2022). A systematic review of the academic achievement of primary and secondary school-aged students with developmental language disorder. Autism & Developmental Language Impairments, 7, 23969415221099397. https://doi.org/10.1177/23969415221099397
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารพยาบาลสาร
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
