บทบาทพยาบาลบริหารทรัพยากรสุขภาพในการสนับสนุนความมั่นคงทางการเงิน ของโรงพยาบาลรัฐ: กรณีศึกษา ศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล

บทคัดย่อ

ประเทศไทย ให้สิทธิการรักษาพยาบาลพื้นฐานแก่ประชาชน 3 ระบบใหญ่ด้วยกัน คือ สิทธิสวัสดิการการรักษาพยาบาลของข้าราชการ สิทธิหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ และสิทธิประกันสังคม ซึ่งประชาชนส่วนใหญ่เข้าใช้สิทธิทั้ง 3 ในโรงพยาบาลรัฐ ส่งผลให้สิทธิเหล่านี้กลายเป็นรายได้หลักของโรงพยาบาลรัฐไปโดยปริยาย อย่างไรก็ตาม จากการศึกษาพบว่า โรงพยาบาลรัฐที่มีรายได้หลักจาก 3 ระบบสิทธิข้างต้นมักพบปัญหาและภาวะขาดทุนจากการเบิกจ่ายได้น้อยกว่าค่ารักษาพยาบาลที่เกิดขึ้นจริง ร่วมกับปัญหาผู้ป่วยไม่มีส่วนร่วมในการรับผิดชอบค่าใช้จ่ายส่วนเกินสิทธิ ปัญหาดังกล่าวเกิดขึ้นมาเป็นระยะเวลานานส่งผลต่อความมั่นคงทางการเงินของโรงพยาบาลรัฐ

บทความนี้ ยกตัวอย่างโรงพยาบาลรัฐที่รวมหลักการของการร่วมมือกับภาคเอกชน และหลักการบริหารความเสี่ยงองค์กรมาใช้ในการสนับสนุนความมั่นคงทางการเงินของโรงพยาบาลรัฐ โดยอาศัยบทบาทพยาบาลบริหารทรัพยากรสุขภาพทั้ง 4 บทบาท คือ 1) การทบทวนประเด็นทางการแพทย์ในการขอใช้สิทธิการรักษา 2) การทบทวนการใช้ทรัพยากรสุขภาพและประเมินความคุ้มครองก่อนเข้ารับการรักษา 3) การทบทวนการให้บริการทางการแพทย์และการใช้ทรัพยากรสุขภาพขณะเข้ารับการรักษาตัวเป็นผู้ป่วยใน และ 4) การดูแลกระบวนการส่งเรียกร้องค่ารักษาพยาบาลผ่านโรงพยาบาล เพื่อสนับสนุนให้เกิดความมั่นคงทางการเงินของโรงพยาบาลรัฐได้อย่างยั่งยืน โดยให้ศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล เป็นกรณีศึกษาเพื่อแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของบทบาทพยาบาลบริหารทรัพยากรสุขภาพที่มีต่อความมั่นคงทางการเงินของโรงพยาบาลรัฐ โดยมีการสรุปข้อมูลในรูปเเบบของ แบบจำลองการใช้หลักการสนับสนุนความมั่นคงทางการเงินของโรงพยาบาลรัฐในบทบาทพยาบาลบริหารทรัพยากรสุขภาพ (P4T Model)